Dit is het deel proefdierkunde van het vak dierkunde miv beginselen van proefdierkunde. Het deel dierkunde staat ook online. Je kan deze apart kopen of in een bundel.
Definitie proefdier: Ieder levend, gewerveld dier dat gebruikt wordt of voorbestemd is voor proefdoeleinden
Larven horen hier ook bij (bv. kikkervisjes)
Herkomst:
§ Gekweekt bij een erkende fokker/leverancier
§ Geen wilde dieren gebruiken tenzij je een wetenschappelijke motivatie hebt die goedgekeurd is. Het
experiment kan dan gaan over bv. wilde vogels en wanneer ze vertrekken op trek en wanneer ze
aankomen. In dit geval kan je natuurlijk geen proefdieren gebruiken aangezien deze die routine niet
hebben.
*Niet-menselijke primaten (apen) mogen eigenlijk niet gebruikt worden als proefdier. Men gebruikt altijd
lagere klassen. Bij sommige experimenten mag er wel geëxperimenteerd worden op apen mits er een
wetenschappelijke motivatie gegeven wordt.
*Er is een lichte daling van gebruikte proefdieren in de voorbije jaren, maar er worden nog altijd gemiddeld
een half miljoen proefdieren gebruikt.
Definitie dierproef:
1. Proefdieren gebruiken voor een experiment of wetenschappelijke doeluiteinde waarbij het dier
ongerief kan ondervinden.
2. Iedere handeling die leidt tot ontwikkeling v/e genetische gemodificeerde lijn à genetische wijziging
3. Behoud van genetisch gemodificeerde lijn waarvan het fenotype pijnlijk is, of leidt tot een ongemak
Wat zijn geen dierproeven?
§ Dier observeren in de natuur
§ Dier doden (volgens ‘humane’ methode)
§ Proeven op dode gewervelde dieren
§ Proeven op dode ongewervelde dieren (er zijn wel uitzonderingen hierop zoals de octopus)
Wat is ongerief?
§ Minimale pijndrempel = prikken van naald (dit is door de wet bepaald)
§ Meer dan pijn alleen à dieren ondervinden ook stress: alleen-zijn, ziekte, speciale voeding (in Europa
houdt dit in: westers dieet à veel vetten à slagadervernauwing)
§ Schaal met verschillende graden à P1(beperkt) – P2(matig) – P3(ernstig) – P4(terminaal)
§ Onderzoekers zijn verplicht ongerief zo beperkt mogelijk te houden
Dierproeven à vooral gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek à 2 soorten onderzoeken:
1. Fundamentele onderzoek = nagaan hoe de natuur en dier functioneren, kennis opdoen over het dier
(vb. er is een nieuw virus ontdekt en je wil weten hoe het virus het dier zal beïnvloeden)
1
, 2. Translationeel/ toegepaste onderzoek = er hangt een toepassing aan vast (vb. vaccin maken tegen dat
nieuw virus en testen op dier om te weten of het werkt of niet)
*Dierproeven worden ook voor onderwijs en/of bepaalde opleiding gebruikt à Vb. Chirurgen vinden een
nieuw ingreep uit en testen deze eerst op proefdieren vooraleer ze het op mensen gebruiken
*Dierproeven worden ook voor farmaceutische industrie gebruikt à testen van nieuwe geneesmiddelen
vooraleer deze op de markt verschijnen.
*Veiligheid testen van potentieel nieuwe geneesmiddelen à verschillende testen
2
, Hoofdstuk 2: Proefdieren in farma-industrie
2.1 Algemene toxicologie
Studies met enkelvoudige dosis (single dose):
§ Bepaling MTD (maximum tolerated dose) à bepalen wat verdraagbaar is à met welke dosis kunnen
we max. werken zonder neveneffecten
§ Minstens 2 toedieningswijze (bv. oraal en injectie)
§ Minimaal 2 verschillende proefdieren gebruikt worden à het is mogelijk dat het geneesmiddel niet
toxisch is voor het ene dier (vb. knaagdier en niet-kaagdier)
Wat gebeurt er na de dosering? Een aantal zaken worden gemeten zoals:
§ Acute toxiciteit: mortaliteit? à waren er stergevallen of niet? Zo ja, hoeveel?
§ (Sub)chronische toxiciteit: mortaliteit door accumulatieve stof? à als je de dosering meerdere keren
geeft aan het dier, zal de dosering zich opstapelen waardoor het later misschien wel toxisch is en het
dier uiteindelijk sterft?
§ Klinische observatie (o.a. algemene conditie, gedrag, eten en drinken) à doet het dier nog altijd wat
dat vroeger deed? (Vb. muis rent in rad) Is het dier plots agressief?
§ Lichaamsgewicht: is er een afname met 10% (drempel) is het een toxische stof
2.2 Safety pharmacology
*Geneesmiddelen testen om zeker te zijn dat er geen schade is aan CZS, hart en bloedvaten, ademhaling en
spijsvertering
2.2.1 CZS
2.2.1.1 Testen van sensorische functies en reflexen
1) Visual placing reflex à als je een dier omgedraaid en bij zijn staart boven een rooster vasthoudt, zal het zijn
voorpoten uitstrekken om het rooster te grijpen à als een dier deze reflex niet heeft, is er dus iets fout
2) Eyeblink reflex à als je met puntig voorwerp/ staafje dicht bij het oog v/e dier komt (zonder oog te
beschadigen), zullen de oogleden moeten knipperen à als dit niet gebeurt, is er iets fout
3) Pinch reflex à als je knijpt in de poot v/h dier, zal het dier zijn poot terugtrekken (pijnreflex) à als dit niet
gebeurt, is het geneesmiddel slecht à dit gebeurt ook om te weten of het dier nog onder narcose zit of niet.
4) Hindlimb extension reflex à als je een dier omgedraaid omhoog hangt aan zijn staart, zouden de
achterpoten zich moeten verspreiden à als dit niet gebeurt, is het geneesmiddel slecht
2.2.1.2 Testen van spierkracht
1) Meting grijpkracht à men zorgt ervoor dat het dier zich vasthoudt aan een rooster door het dier aan zijn
staart vast te houden en zachtjes te trekken à dit gebeurt in de horizontale richting à hoe langer dat die het
rooster vasthoudt, hoe groter de grijpkracht
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper byEl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
