Inleidend deel SAR
Afd 1: Bekendmaking en inwerkingtreding van de rechtsnormen
van toepassing in Belgie
1. De bekendmaking van de rechtsnormen van toepassing in Belgie
Continentale rechtstraditie (VK, VS): verplicht om tegenstelbaar te zijn
Art. 190GW: drie opmerkingen
- Nooit gewijzigd
- Resultaat van één zitting van het nationale congres
- Nietigheid als sanctie: alle normen van openbaar belang!
o Nb, wél: ministers, staatssecretarissen, magistraten vd RO, RvS, GWH,
professoren van officiele universiteiten, personeel van leidinggevende
instituten van niet hoger-onderwijs,…
2. De bekendmaking van de normen in een publicati eblad
Belgie telt verschillende publicatiebladen:
- Provinciale raden: bestuursmemoriaal
- Gew, gem, fed – OH: Belgisch Staatsblad
- EU en Euratom: Publicatieblad van de EU: zonder gepubliceerd te moeten worden in BS
- Gemeenten: via aanplakking
Bekendmaking in het BS: gedeeltelijk of integraal:
- Basisregel: integrale publicatie
- UM (verordeningen en besluiten): drie regimes
o Bekendmaking van een besluit zonder openbaar belang: gn publicatie
o Bekendmaking die niet zozeer alle burgers aanbelangt: uittreksel
o Bekendmaking die alle burgers aanbelangt: integraal in BS
3. Het BS: quid?
Oorspronkelijk: Le Bulletin Officiel
wet van 1845: BS
wet van 1888: tweetalig
4. De inwerkingtreding
Eens een norm heeft voldaan aan de publicatievereisten, treedt ze in principe in werking.
Dagenrekening: (de termijn van 10 dagen wordt niet verlengd)
- Gemeentelijk niveau: 5e dag na bekendmaking
- Vlaamse provincies: 5e dag
Waalse provincies: 8ste dag
- Provincie- of arrondissementsgouverneurs die zelf normen uitvaardigen kiezen zelf
- Uitvoerende normen fed: 10e dag
- Wetgevende normen fed: 10e dag (wet betreffende het gebruik der talen in
wetgevinszaken, het opmaken,… [sic])
1
, 5. Verschillende grondwetsherzieningen in/en de staatshervormingen
Zes staatshervormingen >< 7 fasen en dus ook 7 grondwetsherzieningen
Staatshervormingen stemmen in principe overeen met de grondwetsherzieningen,
behalve 5e staatshervorming: enkel gerealiseerd op wettelijk niveau.
Afd. 2: Het grondgebied van federaal Belgie en de
onderverdelingen ervan
1. Bekrachti ging van de federale structuur van het land
Art. 1GW (komt van een herziening van 1993 (vierde staatshervorming)) bemerkingen:
- Officieel heet het land: koninkrijk Belgie
- Adjectief Belgisch ontbreekt
- “is een staat”: bevestiging van het soevereine, én het federale karakter
In welke zin moet “federale staat” in de GW begrepen worden?
- Generalis: staat in zijn geheel
- Art 7bis, 143GW: federale overheid
Er was een doctrinevoorstel om art 1 onherzienbaar te maken.
Dynamiek van het BE federalisme: centrifugaal (= Canada, =/= Amerika, Duitsland, Zwitserland)
NL-talige partijen: confederaal stelsel?
= NEEN, enkel verder doorgedreven federalisme (pseudoconfederalisme)
Duale karakter van de federale staat: gemeenschappen en gewesten op hetzelfde grondgebied.
= uniek in de wereld, want A staat niet boven B
- Franstalige mandatarissen wensten 3 gewesten: ze vertegenwoordigen de
meerderheid, hoewel hun aantal in bevolking slechts 40% bedraagt.
- Vlamingen wouden Brusselse cultuurgemeenschappen onder gezamenlijk
beheer: Brussel was ooit Vlaamse stad, en ze wouden niet toegeven aan de FR-
taligen (nb. Vierde gemeenschap: GGC)
= ook assymetrisch: Vl. Deelgebieden in hetzelfde parlement.
Dat de federale overheid niet wordt aangehaald in art. 1: grote compromis uitdrukken
2. Wijziging van de internati onale Belgische grenzen
Art. 7GW:
Grenzen zijn talrijke keren gewijzigd, belangrijkste veranderingen:
- 1839: Verdrag van Londen na Belgische revolutie: reductie
- 1919: Verdrag van Versailles na WOI: toevoeging van Oostkantons
Eupen, Sankt Vith en Malmédy + BE=PRU Neutral Moresnet + corridor van oude spoorlijn Eupen Malmédy
In WOII wordt de DU nationaliteit opgelegd aan de inwoners van Eupen Malmédy en w geannexeerd
- 1949: Protocol van Parijs na WOII, en BE-DU grens definitief vastgelegd in 1956
Artikel 7 is ook van toepassing op zeegrenzen
Schelde en kanaal van Terneuzen ook besproken in verdrag van Londen
2
, Inzake grensveranderingen maakt de volgorde bekrachtiging en instemming niet uit,
behalve voor verandering soevereinde ruimte: instemming noodzakelijk vóór bekrachtiging!
(artt. 7 en 167, paragraaf 1, lid 3 GW)
Ook gebruik van het optionele tweekamerstelsel (art 78GW)
3. De vier taalgebieden (art. 4)
1. Evolutie van de taalkwestie en onststaan van het begrip taalgebied
- Communautaire spanningen:
- Oplossing in 1962: twee aparte en opeenvolgende wetten
- Wet Gilson: Voeren en Landen nr VL, Moeskroen en Waasten nr WAL
(einde van de schommelingen door de 10-jaarijkse tellingen)
- Wetten op het gebruik van talen in bestuurszaken: territiorialiteitsbeginsel
(nb. Ook de wet betreffende de schoolaangelegenheden)
- De facto uitzonderingen:
o Frans is courant in grote en grenssteden
o Culturele activiteiten en bladen kunnen in Vlaanderen ook in het FR
verschijnen
o In niet gesubsidieerd onderwijs zijn er FR scholen in Vlaanderen
o Vele parlementsleden gebruiken beide talen door elkaar
- Brusselse randgemeenten pas geregeld in zesde staatshervorming
- Draagwijdte taalfaciliteiten
Vlaamse politici: vergankelijk, of zelfs alleen voor historische inwoners
(obv. Beginselen van territorialiteit en integratie (rol v eindverslag Centrum Harmel)
>< Waalse politici: verworven recht om inspanningen voor integratie te motiveren
RVS: Caprasse-arrest: een individu mag zich niet verplicht voelen: om de 4j
4j een brief met daarin zijn keuze van taal.
- Electorale oververtegenwoordiging in het parlement in de jaren ‘60
d.i. owv een systeem van ‘verworven rechten’ inzake de zetels: VLAAMS PROTEST
wet van 1965 maakt een einde aan ‘verworven rechten’ en gaat voor evenredig
- Leuvense crisis ’67: splitsing van KUL – LLN
Ook ULB >< VUB (maar minder intense rel)
- ’70: franstaligen stemmen in met Vlaamse eisen:
1. Vlaamse eis om speciale arrondissement van 6 BXL’se randgemeenten af te
schaffen Brussel wordt een enclave in Vlaanderen
2. Taalgrens wordt definitief vastgelegd in art. 4GW, Brussel wordt ook
geconsolideerd als tweetalige hoofdstad.
nb: wil mensen zeegrenzen veranderen: moeten ze zich toch richten tot de
federale overheid (tot de laagwaterlijn, d.i. deel van Vlaanderen)
- Arrest Germis ‘73
3
