BA2 SEM1
SAMENVATTING BEDRIJFSFISCALITEIT
DEEL 1: ALGEMEEN
BELANG VAN HET OPLEIDINGSONDERDEEL
A) Belastingen in de maatschappij
1) Financiële functie
- Basis waarom iedereen belastingen moet betalen
- Overheid heeft financiële middelen nodig
Totale ontvangsten van de staatsbelastingen
Evolutie: stijging, buiten 2
laatste jaren
(waarschijnlijk door
corona)
Hoe komt de stijging?
Door de overheidstaken
Meer investeren in
scholen
Meer middelen nodig
Meer geld nodig
Meer belastingen innen
Belastingdruk in België is erg hoog:
- Volgorde: Denemarken, Frankrijk,
België (3e plaats)
- VS: overheidstaken zijn laag, dus
minder belastingen
- Nederland: doen het vaak veel beter dan in België
Wat wordt er zwaar belast in België?
Bezoldigingen: wereldwijd staat België op nummer 1:
- 51% gaat naar de belastingen
- Nederland en Luxemburg lager
We moeten proberen de belastingdruk te verlagen, maar hoe?
TAX SHIFT = een verandering in de wijze waarop een overheid belasting heft. Er
worden een of meerdere belastingen geëlimineerd of verlaagd en andere verhoogd,
terwijl de totale ontvangsten ongeveer gelijk blijven
Ook twijfel om in België personenbelastingen in te voeren
1
,BA2 SEM1
2) Economische functie
- Gedrag beïnvloeden: stimuleren/ontraden van gedragingen
- Instrumentalisme
Stimuleren Ontraden
Dingen die de overheid wel graag heeft Dingen die de overheid liever heeft dat
dat je doet je niet doet
Vb: investeren in O&O Vb: roken
Fiscaal voordeel geven Zwaar belasten
Fiscale cadeaus = inkomsten van vb
innovaties wordt maar 15% belast
Vennootschapsbelasting is niet minder belangrijk voor de overheid, het is voor een
politiek beleid te realiseren om ondernemingen te stimuleren
3) Sociale functie
- Herverdeling i.f.v. draagkrachtbeginsel
- Vooral personenbelasting wordt gebruikt om middelen tussen mensen te
herverdelen = sociale ongelijkheid wat recht te trekken
- Middelen van mensen die veel verdienen worden herverdeeld naar mensen die
minder verdienen
Progressiviteit van personenbelastingen (0-50%): naarmate je meer verdient,
kom je hoger te staan
Mensen met hoge bezoldiging =
meer belastingen betalen
o Werkt dit goed? Kijken
naar Gini-coëfficiënt
Blauw: gini VOOR belastingen
Rood: gini NA belastingen
België:
Blauw: midden van alle Europese
landen
Rood: staat op nr1
Correctie is zeer groot
Werkt zeer goed
B) Belastingen in het bedrijfsleven
Uitgangspunt: belastingen = kost
Ondernemingen willen belastingkosten reduceren
2
,BA2 SEM1
= fiscale planning
= effective tax rate
= percentage van inkomen die een bedrijf aan belastingen betaalt
Opdracht tax director: berekenen wat de effective taks rate is
- In elk land is er een apparte vennootshcapsbelasting
o Nominale belastingstarief: totale bedrag
o Effectieve belastingstarief: rekeneing houden met fiscale cadeaus
- Hoe effective taks rate zo laag mogelijk houden?
1. Activiteiten doen in een land waar de belastingdruk laag is
2. Kijken in welk land er fiscale cadeaus worden gegeven
Vroeger op aggressieve manier gedaan starbucks reputatie schade
- Gewijzigd fiscaal klimaat
International Consortium of Investigative Journalists
Lekken over multinationals aanwezig op belastingparadijzen of over geheime
belastingafspraken met de Luxemburgse belastingadministratie
- Brievenbusvennootschappen = geen belastingen op de winsten
- Straatprotesten
o Vb: Lek van een ex-werknemer (LuxLeaks, 2014), advocatenkantoor
gehackt (PanamaPapers)
Maatschappelijk protest: heel veel regels ingevoerd antimisbruikbepalingen
Studio OESO
In België maar 5% belastingen betaald, terwijl het eigenlijk hoger ligt, dus stellen vast dat
multinationals vooral veel boekhoudkundige winsten zien in andere landen waar de
fiscaliteit veel interessanter is:
- Luxemburg
- Nederland
Investment hubs
- Ierland
- Zwitserland
Profit shifting = grote bedrijven gaan kunstmatig hun winsten onderbrengen in landen
met lage belastingtarieven
Idee dat nu “leeft”: wereldwijd minimumtarief leggen op vennootschappen: 15%
Wie?
Gewijzigde tax functie binnen het bedrijfsleven
- Minder geïsoleerd, meer controle, risicofactor, meer druk van externe
stakeholders
- Accountant/ bedrijfsfiscaliteit raad van bestuur, CEO
3
,BA2 SEM1
- Fiscale optimalisatie en planning compliance/ reputatierisico en strategische
beslissingen, ethiek, sociale aspecten
Wat?
Belastingen in de enkelvoudige jaarrekening
Rekeningnummers:
- 132: belastingvrije reserves = stuk winst met vrijstelling belasting
- 168: uitgestelde belastingen
- 453: bedrijfsvoorheffingen = voorschot op jaarbelasting die werkgevers storten
die ze afhouden van het loon van hun werknemers aan de overheid
- 64: onroerende voorheffingen = gewestelijke belasting op onroerende goederen
jaarlijks te betalen
- 67:
o Vennootschapsbelasting = belasting op winst
o Voorafbetalingen = om belastingvermindering te krijgen
o Roerende voorheffing = bank/ onderneming die interesten/ dividenden
uitbetaald + storten naar fiscus
BEGRIPPEN
1) Belastingen
Belasting =
- Dwingend karakter
- Financieel doel: opbrengst komen in een grote pot terecht en die wordt gebruikt
voor allerlei kosten van overheidstaken te financieren
- Afwezigheid van rechtstreekse en individuele tegenprestatie: belastingen
worden gebruikt voor overheidstaken, waar wij van genieten, maar of je daar nu
van geniet of niet, het maakt niet uit, want je moet het toch betalen
Heffingen = GEEN BELASTING!
- Vergoedingsretributies: niet verplicht te betalen + individuele tegenprestatie =
verschil met belasting
Vb: auto inschrijven vergoeding aan overheid betalen
- Sociale zekerheidsbijdrage: betalen op bezoldiging + belastingen gaan er nog
eens af
- Verschil met belasting: pot waar opbrengsten naar toe gaan, bij belastingen naar
grote pot voor van alles, hier pot enkel voor sociale zekerheid
2) Belasting heffende instanties
A) België
B) Gewesten/ gemeenschappen
C) Provincies/ steden/ gemeenten
4
,BA2 SEM1
1. Federale belastingen: federale staat
2. Regionale belastingen: gewesten
- Eigen gewestbelastingen (vb milieu)
- Opcentiemen op federale personenbelasting
o Opcentiemen = bijkomende belasting van 1% op bedrag belasting van
andere overheid
3. Lokale belastingen: provincies en gemeenten
Al deze instanties hebben een autonome fiscale bevoegdheid = zelf eigen belasting
invoeren door democratisch verkozen orgaan
In België niet goed geregeld: belastingen lopen soms over elkaar, in Duitsland wel: ieder
niveau heeft een eigen belasting
- MAAR: België enkel: gewesten mogen geen belastingen heffen op dingen die een
federale belasting hebben.
3) Ruling
= een beslissing waarbij de FOD Financiën bepaalt hoe de fiscale wetgeving van
toepassing zal zijn op een specifieke situatie of operatie die nog geen gevolgen heeft
gehad voor de regeling.
- Dienst voorafgaande beslissingen (www.ruling.be)
o Voorafgaande beslissingen (« ruling ») over hoe de wet wordt toegepast op
een bijzondere situatie of verrichting die nog geen uitwerking heeft gehad
o Procedure: schriftelijke, gemotiveerde aanvraag; kopie buitenlandse
rulingaanvragen; economische substantie in België; 3 maanden; anonieme
publicatie
- Vlaamse Belastingdienst (Vlabel): belastingen waarvan de inning gebeurt door de
Vlaamse overheid, bv. inzake registratierechten
- Opgericht door minister van financiën en bestaat naast belastingendienst
- Doel: Belasting plichtigen helpen
BEGINSELEN
1) Legaliteitsbeginsel
- No taxation without representation
= geen belasting zonder vertegenwoordiging
o basis van Belgische onafhankelijkheid
o heft te maken met 2 dingen:
• Wij willen vertegenwoordigt zijn in het parlement die dei belastingen
oplegt
5
,BA2 SEM1
• Het parlement zelf moet die beslissingen nemen ne niet de koning
o Amerikaanse revolutie: slagzin van de kolonisten in de Dertien koloniën in de
aanloop naar de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. ... De kolonisten
hadden echter geen enkele inspraak in het Britse bestuur over de
Amerikaanse kolonie.
- Als je voelt dat je onrechtvaardig wordt behandelt, dan helpen deze beginselen jij
moet dit doen
o Vragen aan jurist/Advocaat
o Rechtbanken:
• Wet ongelijk behandeld grondwettelijk hof
• Belastingambtenaar ongelijk behandeld gewone rechtbanken
- Belastingen die wij moeten betalen, moeten altijd voorzienzijn in een wet. In principe
is niks belastbaar, behalve als het uitdrukkelijk voorzien is in een wet
- Belastingen betalen = inbreuk in persoonlijke vrijheid
o Volgens filosofen = diefstal
o Staat mag een stukje van je vrijheid nemen, maar in ruil mag je je zeg hebben
via parlement: stemmen no taxation without representation
- België: federale staatstrucuur
o Parlement op fedraal niveau
o Vlaamse raadop vlaams niveau
o Lokale overheden : gemeenteraden
o 3 niveaus met democratische organen en deze 3 niveaus kunnen dus
belastingen betalen en telt dus ook deze “slogan”
- Artikel 170 Grondwet: belastingen worden ingevoerd door de « wet »
o D.w.z. door een democratisch verkozen orgaan
o Kamer van Volksvertegenwoordigers (wet), Vlaams Parlement (decreet),
provincieraden, gemeenteraden (beslissing van de raad)
- Artikel 172 Grondwet: vrijstellingen en verminderingen van belastingen worden
ingevoerd door de « wet »
- Rol: rechtvaardig belastingstelsel
o 2 dimensies
• Belgische staat gaat een stuk van mijn eigendom/vrijheid afpakken
zodat het verantwoord kan worden onrechtstreeks instemmen via
volksvertegenwoordigers die ik zelf heb gekozen
• Als ene belasting wordt ingevoerd in een parlement met verschillende
partijen (meningen) dat dit toelaat om verschillende meningen aan
bod te laten komen: belangen van verschillende groepen zijn
vertegenwoordigd in dat parlement
o Zo hoopt men dat de fiscaliteit rechtvaardig is, dat iedereen zijn zeg kan doen
en dat men voldoende rekening houdt met alle belangen
• Met een korreltje zout nemen
- Vb krantenartikel: Tijdens corona:
6
,BA2 SEM1
o Minister financiën had aangekondigd dat 1 van de steunmaatregelen:
financiële tegemoetkoming aan onthaalouders iemand zegt: oei ze krijgen
geld, dus moeten ze belastingen betalen, maar minister zegt dat dei die niet
gaat belasten, maar dit is niet aan de minister te bepalen, het parlement
moet dat bepalen
o Fiscale gunstmaatregelen ook door parlement moet worden zien belast of
niet
2) Gelijkheidsbeginsel
- Artikel 10, 11 en 172 Grondwet (belastingen, vrijstellingen, verminderingen)
o Gelijke situaties moeten gelijk worden behandeld
o Verschillende situaties moeten verschillend worden behandeld
• Vb: progressiviteit van de personenbelasting
o Afwijking moet gebaseerd zijn op objectief criterium dat pertinent is in het
licht van de bedoeling van de wetgever & moet proportioneel zijn
• = objectief criterium = duidelijk, pertinent = doel/ kunnen bijdragen
tot de wetgever vb: groene ogen moeten minder belastingen betalen
met blauwe ogen irrelevant om doel van ontwikkeling te stimuleren
- Meest in praktijk ingeroepen
3) Niet-retroactiviteitsbeginsel
= als het parlement een wet invoer met een nieuwe belasting, of bestaande belasting
verhoogd, dat eh t parlement die alleen mag doen voor de toekomst, niet retroactief (of
het verleden)
- Wetgever kan afwijken – onontbeerlijk voor doel van algemeen belang (technische
fouten, misbruik)
- Let ook op: voor inkomstenbelastingen is de referentieperiode het ganse jaar; dus in
de loop van het jaar kan de wetgever wel de wet wijzigingen
o Belangrijk voor rechtszekerheidsbeginsel
o Paar uitzonderingen
Wet met technische fouten
Misbruik
Rechters van grondwettelijk hof vinden dat dit beginsel enkel geschonden
is voor inkomstenbelasting, als de wetgever een kalenderjaar terug gaat
Vb: je gaat huis kopen in januari en belastingvrij, dan kan dit nog
verandert worden tot december
In andere landen is dit anders
Lijkt in strijd met rechtszekerheidsbeginsel, maar het is nu eenmaal zo.
Wel absoluut verbod voor retroactiviteit van strafwetten, ook fiscale
strafwetten
4) Non bis in idem
7
, BA2 SEM1
= niet 2x hetzelfde
- Geen algemeen verbod van dubbele belasting (!)
- Wel:
o Gemeenschappen en gewesten mogen geen materies belastingen die de
federale staat al belast
- Probleem in België: risico van dubbele belasting
5) Rechtszekerheidsbeginsel
- Recht moet voorzienbaar en toegankelijk
- Belastingplichtige moet kunnen vertrouwen op vaste gedragslijn van de
belastingadministratie (=vertrouwensbeginsel)
o Maar quid indien in strijd met de wet (cf. legaliteitsbeginsel)?
Quid = voor wat hoort wat
- Belangrijk voor een onderneming: je moet weten als je beslissingen neemt, wat is de
belastingkost die ik ga dragen rechtszekerheid
- Als er dan iets gebeurd in strijd met dit beginsel:
o Door de wet: vb de et is onduidelijk
o Door belastingambtenaar: vb hij doet iets dat je niet had verwacht
Biedt dit beginsel een vangnet, het helpt dan echt voor je onderneming
- Als de wetgeving zo onduidelijk is dat fiscalisten dit niet eens begrijpen, kan je naar de
rechtbank stappen
- De belastingplichtige…. dan ook naar rechtbank stappen
- Probleem: vb: als onderneming past je al Jaren ene bepaald fiscaal voordeel toe (vb
voor uitvindingen): 60%, jouw controleur heft al een aantal controles gedaan, heft
gezien hoe je dat berekend, en hij zegt hele tijd dat het ok is. Dan plots komt hij terug
en kijkt hij naar de berekeningen en hij zegt dat hij er niet meer mee akkoord gaan, het
is geen 60% van de winst dat je mag 85% vrijstellen, de wet zegt dat je alleen mag
vrijstellen wat voorkomt uit de uitvinding, en in u geval komt er maar 20% voort. Wat
je al Jaren doet is fout. 2 beginselen: legaliteitsbeginsel + rechtszekerheidsbeginsel
rechter moet kiezen welk beginsel juist is hier in België zijn rechter eerder geneigd
om het legaliteitsbeginsel te nemen
BELASTINGONTDUIKING & -ONTWIJKING
Belangrijk, want mensen die in de praktijk in een onderneming werken, liggen hiervan
wakker
Legaliteitsprincipe => principe dat alles vrij is van belasting => keuze van de minst belaste
weg
1) Belastingontwijking
Stel je bent onderneming en betaalt maar op 15% van de winst belastingen, en journalist
ziet dit kans groot dat je op cover komt terwijl je eigenlijk een onderzoek doet voor
onderzoek en ontwikkeling en daardoor een belastingvoordeel krijgt
8
