8 Mobiliteitshulpmiddelen
Definitie: Een speciaal ontworpen toestel, dat specifiek is opgevat om de bewegingsfunctie te
ondersteunen of te vervangen, om zo personen te helpen zich binnen- en/of buitenshuis te verplaatsen
(een rolstoel, een loophulpmiddel, een orthopedische driewieler...)”
keuze juiste rolstoel bepaald door wensen & mogelijkheden van de rolstoelgebruiker
Bij een adviesgesprek kunnen volgende richtvragen worden gesteld:
Algemeen gebruik van het hulpmiddel? Voor welke activiteiten zal het gebruikt worden?
Voor gebruik binnen- en buitenshuis? Welke afstanden moeten overbrugd worden?
Wat zijn de omgevingsfactoren? Hoe is de toegankelijkheid van de woning?
Kan de gebruiker hulp inschakelen van een ander?
Wat zijn de mogelijkheden & beperkingen v/d gebruiker?
Hoeveel tijd zal de gebruiker het mobiliteitshulpmiddel gebruiken?
Is de aandoening progressief van aard?
Mobiliteitshulpmiddelen kunnen ingedeeld worden volgens verschillende criteria:
1) Indeling volgens gewicht
Lichtgewichtrolstoelen minder dan 12 kg.
lage gewicht gebruiker moet geen extra gewicht in beweging brengen. Hoe zwaarder, hoe meer
spierkracht nodig is
belangrijk voor manoeuvreren & begeleider in functie van preventie van rugklachten tijdens tillen in de
wagen.
2) Indeling volgens frame
- Opvouwbaar frame (verhoogt transportmogelijkheden)
- Vast frame (verhoogt stevigheid en stabiliteit)
3) Indeling volgens de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB)
- Een manuele rolstoel
standaard rolstoelen, meer aanpasbare "modulaire" rolstoelen, verzorgingsrolstoelen & types voor
kinderen zoals duwwandelwagens en kinderrolstoelen
- Een elektronische rolstoel
rolstoelen met elektromotoren bedient met een joystick & knoppen. Er zijn types voor binnen &
buiten, & voor kinderen.
- Een elektronische scooter
zitscooters /wagentjes met 3 of 4 wielen waarmee je zowel binnen als buiten afstanden kunt
afleggen.
- Een sta-systeem
elektrisch instelbare statafel ondersteunt bij het rechtstaan.
- Een drie- of vierwielfiets en zitdriewielfiets
Het zijn fietsen voor verplaatsingen buiten en voor wie niet met een gewone tweewieler kan
fietsen.
- Een loophulpmiddel
biedt ondersteuning bij het staan / stappen. verschillende types, bv. met en zonder wieltjes.
Op de site van VSB uitgebreide productenlijst van alle mobiliteitshulpmiddelen. In deze lijst staan:
, alle beschikbare merken van dat hulpmiddel, v/d verschillende fabrikanten die hulpmiddel op de markt
brengen;
de prijs van het hulpmiddel en van mogelijke aanpassingen die eraan kunnen gebeuren.
hoeveel de Vlaamse sociale bescherming zal tussenkomen voor dat hulpmiddel & vo/d eventuele
aanpassingen
het "supplement" dat cliënt zelf moet betalen = verschil prijs hulpmiddel - terugbetaling die VSB
voorziet.
Belangrijk: Voor elk type mobiliteitshulpmiddelen merken & uitvoeringen op de markt die volledig
gedekt worden door de VSB
8.1 Manuele rolstoelen
Manuele rolstoelen zelf kunt voortbewegen zelfstandig verplaatsen
voortbewogen door met de handen door de hoepels (aan de wielen) te bewegen.
verschillende typen manuele rolstoelen: standaardrolstoel, modulaire rolstoel, verzorgingsstoel, actief
rolstoel
8.1.1 De manuele standaardrolstoel
a) Gebruiksdoel: beperkt gebruik per dag beperkt verplaatsen binnenshuis/
buitenshuis. deelnemen gezins- & sociale leven
b) Advies: cliënten die slechts sporadisch een rolstoel nodig hebben
c) Functionele specificaties - gebruiksdoeleinden is verkleinbaar zodat de
meeneembaarheid in de wagen verzekerd is. De rolstoel moet vouwbaar zijn, de
voet- of beensteunen zijn afneembaar of wegklapbaar. Vrij goedkoop
8.1.2 Manuele modulaire rolstoel
a) Gebruiksdoel: langdurig & definitief dagelijks gebruik. is modulair aanpasbaar,
om deel te nemen aan gezins- & sociale leven
b) Advies: cliënten die regelmatig gebruik willen maken v/d rolstoel. enkel
vergoedbaar voor gebruikers met ernstige bewezen & definitieve
verplaatsingsstoornis.
8.1.3 Manuele verzorgingsrolstoel of multipositiestoel
a) Gebruiksdoel: gebruikers met blijvende zorgafhankelijkheid van hulpverleners & die door deze rolstoel
kunnen deelnemen aan gezins- & sociale leven. Voor definitief & langdurig dagelijks gebruik. voor
zorgafhankelijke gebruikers wiens verlies/stoornis v/d functies of
anatomische eigenschappen van hoofd, bovenste & onderste ledematen, rug
& zit een algehele ondersteuning vereist. is bedoeld voor wisselhoudingen ter
preventie van doorligwonden
b) Advies: De manuele verzorgingsrolstoel = enkel vergoedbaar voor gebruikers
met een bewezen, definitieve & volledige verplaatsingsstoornis. zelf de
rolwagen besturen & voortduwen is niet mogelijk, zelfstandige transfer in &
uit de rolstoel is volledig onmogelijk.
, 8.1.4 Actief rolstoelen
a) Gebruiksdoel: voor actieve & zelfstandige rolstoelgebruikers. moet veelvuldige, actieve &
autonome verplaatsingen binnen- & buitenshuis toelaten aan rolstoelgebruikers die intens
participeren op vlak van zelfzorg, huishouden, opleiding, werkactiviteiten. Rolstoel = licht &
wendbaar, snel, efficiënt & vervoerbaar, wordt dagelijks langdurig gebruikt
b) Advies bedoeld voor langdurig gebruik. enkel vergoedbaar voor gebruikers met bewezen &
definitieve volledige verplaatsingsstoornis. De gebruiker heeft een actief rijgedrag. Hij beschikt over
voldoende kracht, coördinatie & uithouding.
Camberhoek = De hoek van de schuinstand van de achterwielen
8.1.5 Speciale types manuele rolstoelen, enkele voorbeelden
Sportrolstoelen
- bedoeld voor sportbeoefening & heeft per sport zijn eigen specifieke eisen.
- kenmerk van sportrolstoelen = grootte v/d camberhoek (=De hoek van de schuinstand v/d
achterwielen.)
- niet-actieve rolstoelen hoek = 0°
- actieve rolstoelen = groter dan 0°
De rolstoel met een dubbele hoepel
- kan geplaatst worden op een standaard rolstoel aan de wielen links of rechts een extra duwhoepel
- zorgt ervoor dat men met één arm de rolstoel kan sturen & voortbewegen
- maakt het voor mensen die één arm kunnen gebruiken dus mogelijk om zich zelfstandig voort te
bewegen
Trippelstoel
- zithoogte = verlaagd t.o.v. de standaard zithoogte contact met voeten op vloer steppen met
voeten,
- gebruikt door mensen met een beperkte stafunctie, krachtverlies in één lichaamshelft, lichaamsdeel
ontbreekt…
De sta-rolstoel
- biedt de rolstoelgebruiker de mogelijkheid om rechtop te staan om op die manier hun reikbereik te
vergroten,
- rolstoel uitrusten met een mechanisch of elektrisch liftsysteem om van een zit naar een sta positie te
gaan.
- geschikt voor actieve zelfstandige rolstoelgebruikers, die over voldoende kracht, coördinatie &
uithouding in het BLM beschikken om zich zelfstandig voort te bewegen
8.2 Elektronische rolstoelen
Een elektronische rolstoel zelf kunt voortbewegen door een elektromotor
(bestuurd met joystick)
Er zijn verschillende types elektrische rolstoelen:
o Elektronische rolstoel voor binnenshuis
o Elektronische rolstoel voor buitenshuis
