Samenvatting
Samenvatting de wereld waarnemen - natuur
Het deel natuur van het vak de wereld waarnemen. Zowel inhoud en didactiek wordt hierin besproken. Bevat delen uit de cursus en het boek De Basis.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
NATUUR1 EVOLUTIE (DE BASIS)
Verschillende religies en wetenschappers gaan opzoek naar een antwoord op de vraag van waar alles
komt. Beide hebben hier nog steeds geen antwoord op die 100% zeker is.
1.1 OVERZICHT VAN DE EVOLUTIEGEDACHTE
Bij levende organismen zien we over generaties heen kenmerken wijzigen. Ook voorwerpen en
organismen rond ons evolueren. Dit geloofde vroeger niet iedereen.
à Leer van het fixisme: gedurende eeuwen hebben mensen geloofd dat organismen niet evolueerden
en dat er geen nieuwe soorten bijkwamen.
Klassieke oudheid
Ideeën bouwen voort op andere ideeën
- Plato: soorten zijn onveranderlijk
- Aristoteles (leerling van plato): levende organismen vormen zich door een innerlijke
vormgevende kracht uit niet-levende materie. De mens en alle viervoeters komen uit een
larve. Door kruising (hybridisatie) konden nieuwe soorten ontstaan.
Creationisten en intelligent design
Geloofden dat de wereld is geschapen door een God. Een scheppingsverhaal toont hoe dit gebeurd
is. Volgens sommigen is de wereld geschapen in 6 dagen, volgens anderen duurt een dag voor God
wel miljoen jaar. Overgebleven fossielen van uitgestorven dieren zijn volgens hun overblijfselen van
de storm bij de ark van Noah.
Macro-evolutie: soorten kunnen niet evolueren tot nieuwe soorten
à mens en apen stammen af van zelfde voorouders? Complete waanzin volgens creationisten!!
Micro-evolutie: er zijn veranderingen binnen een soort door natuurlijke variatie
à zo kunnen alle hondenrassen van eenzelfde hond afstammen
21-22 de wereld waarnemen 1
,Creationisme is geen evolutietheorie, want:
- Men aanvaardt geen evolutie
- Wordt ook niet beschouwd als een wetenschap, aangezien de besluiten al vast staan en men
op zoek gaat naar bewijzen, terwijl dit bij de wetenschap andersom is.
- Komt binnen vele godsdiensten voor en is een overtuiging die al eeuwen standhoudt
Intelligent design (1989, VS)
- Bij het ontstaan en de ontwikkeling van leven moet een sturende kracht werkzaam geweest
zijn.
- Wij stemmen af van een 1cellig organisme maar dat een intelligente ontwerper dat zo gepland
heeft en de evolutie stuurt
- De evolutie heeft plaats gehad, maar door sturing van een goddelijk wezen
Lamarck en zijn voorlopers
Lamarck wordt gezien als de 1e wetenschapper die een uitgewerkte evolutietheorie uitwerkte.
- Er ontstaat telkens opnieuw leven uit de modder door inwerking van elektriciteit en warmte
• Ontwikkelt zich tot nieuwe prototypes à steeds complexere vormen
- Sommige organismen verwerven in hun leven een bepaalde eigenschap en
- geven deze pas verworven eigenschap door aan hun nakomelingen. (ondertussen:
niet waar, enkel de genetische kenmerken worden overgeërfd)
- Soorten evolueren tot nieuwe soorten, maar er sterven geen soorten uit
- Hiervoor hebben we twee mechanismen nodig:
• Opeenstapeling van kleine afwijkingen, gestuurd door interne kracht tss ouders en
nakomelingen
• Betrekking op overerfbaarheid van tijdens het leven verworven kenmerken:
(neo)lamarackisme
Hoe komen we tot deze evolutie?
doordat organismen vanuit een behoefte in een bepaalde omgeving nieuwe organen of
eigenschappen krijgen door training
Evolutie volgens Lamarck: de giraf
Doordat giraffen hun nek moesten strekken om bij
de blaadjes te komen, werd deze langer. Dit werd
doorgegeven aan de volgende generatie. De
kleine giraffen konden niet meer aan de blaadjes
en stierven uiteindelijk.
21-22 de wereld waarnemen 2
,Verdieping:
- Eencellige organismen kunnen ervoor zorgen dat er bij stress meer mutaties optreden
- Normaal proberen organismen ervoor te zorgen dat er weinig mutaties optreden, aangezien
de meesten toch slecht zijn
- Stresssituaties: dan is het nuttig om meer mutaties toe te laten (bijvoorbeeld bij hongersnood)
- Onderdrukken hun controlemechanismen of zorgen dat er slordiger wordt overgeschreven
- DNA-spellngchecker wordt in zo’n gevallen wel eens afgezet
- De plaats van het gen kan ervoor zorgen of het gevoelig is voor mutatie of niet
• Genen dichtbij de uiteinden van de chromosonen hebben een hogere kans om te
muteren
• Mechanismen die ervoor zorgen dat bepaalde genen aan- en uitgezet kunnen worden
in bepaalde omstandigheden
- Epigenetica: vakgebied binnen de genetica dat de invloed bestudeert van de omkeerbare
erfelijke veranderingen in de genfunctie die optreden zonder wijzigingen in de sequentie
(volgorde van de basenparen) van het DNA in de celkern.
Darwinisme
Charles Darwin (1809-1882) heeft in zijn leven een 5 jaar durende reis ondernomen met de Beagle en
belande hierdoor op de Galaposeilanden.
- Bestudeert de geologie en biologie van de continenten van het zuidelijk halfrond
- Leest op deze reis het boek van Lyell (één van de belangrijkste geologen van zijn tijd, later
goeie vriend van Darwin) : Principles of Geology
• Lyell gelooft erin dat de aarde is gevormd door processen die vandaag ook nog
plaatsvinden, maar die zo traag gaan dat we ze niet kunnen zien (dit idee komt van
James Hutton)
- Maakt zware aardbeving mee
- Trekt hoog de bergen in en vindt hoog in de Andes fossiele schelpen à BESLUIT: bergen zijn
inderdaad geleidelijk ontstaan door het proces dat hij net zelf waargenomen heeft in plaats
van een plotse catastrofe
- Dit geldt ook voor planten en dieren
- Andere inspiratiebron voor Darwin: Essay on the principle of Population van Malthus
• Gaat over de bevolkingsgroei
• Stelt vast dat dieren, planten en ook mensen meer nakomelingen produceren dan dat
er kunnen overleven, en dat er dus een continue strijd is in menselijke samenlevingen
om te overleven
- Wie het best aanpast, heeft de meeste kans om te overleven (survival of the fittest)
21-22 de wereld waarnemen 3
, Galapagoseilanden:
Eilandengrope behorende tot Equador die is ontstaan door vulkanen en liggen wel 1000km van de
zee. Op deze eilandengroep leefden heel wat soorten die heel nauw aan elkaar verwant waren, en
soms slechts enkele kleine verschillen vertoonden.
à vb; vinken. Op het eilandengroep werden op de verschillende eilanden een vogen (vink)
teruggevonden. Die alleen maar een klein verschil in de snavel vertoonden. Naar gelang de manier
waarop ze op die eilanden hun voedsel moesten zoeken.
Seksuele selectie:
Darwin schreef nog een ander boek: the descent of man, and selection in relation to seks
- Seksuele selectie = de evolutie van de mens en van de versch rassen
- Mens niet zo’n speciaal organisme, wanneer hij het heeft over bepaalde kenmerken:
o Altruïsme= Voortdurende gerichtheid op het welzijn van anderen, vaak met opoffering
of verwaarlozing van eigen belang en eigen welzijn
o Liefde
o Intelligentie
o Religie
- Besluit dat: “Ondanks het verschil in intellectuele
vermogens tussen de mens en de hogere diersoorten, hoe
groot dat ook is, gaat het zonder twijfel om een verschil in
gradatie en niet in soort.”
- Hiermee verschilt hij met Wallace à geloofde wel dat de
mens aapachtige voorouders had, maar toch was er
volgens hem een speciaal moment waarop de ziel werd
toegevoegd aan de mens
- Vele gelovigen namen aanstoot tegen Darwin aan het idee
dat de mens aapachtige voorouders had en er werd
gespot met Darwin (zie spotprent)
21-22 de wereld waarnemen 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benblog. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen