Samenvatting

Taal, cognitie en cultuur VOLLEDIGE samenvatting

1 keer verkocht

Vak
Taal, cognitie en cultuur

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

Volledig document met ALLE PowerPoint slides, syllabus en vragenlijsten voor het vak Taal, Cognitie & Cultuur van prof Walter De Mulder. (Jaar 2021/22).

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 86 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 6 januari 2022
Aantal pagina's 86
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

€30,39

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Universiteit Antwerpen

Taal, cognitie & cultuur
*Voetnoten niet kennen, enkel hoofdtekst
*Document = PowerPoints + syllabus + vragenlijsten H1-H6
*Prof: Walter De Mulder
*Vragen zoals in vragenlijst komen letterlijk op examen (op 20ptn)

Inhoudsopgave
1. Algemene kenmerken van menselijke natuurlijke taal .................................................................. 3
1.1 Naar een definitie: wat is een menselijke natuurlijke taal? ............................................................. 3
1.1.1 Natuurlijke talen en kunstmatige talen ..................................................................................... 3
1.1.2 Is geschreven taal een vorm van natuurlijke taal? .................................................................... 3
1.1.3 Zijn gebarentalen natuurlijke talen? ......................................................................................... 4
1.1.4 Menselijke taal en dierlijke communicatiesystemen ................................................................ 5
1.2 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 1 ................................................................................................ 7

2. Taalvariatie, taalverandering en taalevolutie .............................................................................. 13
2.1 Hoeveel talen zijn er? ..................................................................................................................... 13
2.2 Taalverandering en taalvariatie...................................................................................................... 14
2.1.1 “Taalverloedering” of taalverandering? .................................................................................. 14
2.2.2 Uitbreiding van het lexicon en veranderingen van betekenis................................................. 14
2.2.3 Grammaticalisatie ................................................................................................................... 16
2.2.4 Motiveringen voor taalveranderingsprocessen ...................................................................... 17
2.2.5 De rol van variatie in taalverandering ..................................................................................... 18
2.2.6 Dialecten, sociolecten en idiolecten........................................................................................ 19
2.3 Taalfamilies..................................................................................................................................... 22
2.3.1 De historische-comparatieve taalkunde ................................................................................. 22
2.3.2 Een taalfamilie: het Indo-Europees ......................................................................................... 24
2.4 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 2 .............................................................................................. 25

3. Het principe van linguïstische relativiteit .................................................................................... 31
3.1 Kleurtermen.................................................................................................................................... 31
3.1.1 Berlin & Kay – Basic Colour Terms........................................................................................... 31
3.1.2 Bemerkingen over de methode van Berlin & Kay ................................................................... 33
3.1.3 Inhoudelijke kritieken van de BK-tabel ................................................................................... 34
3.1.4 Tussentijds besluit ................................................................................................................... 35
3.1.5 Kay & Kempton (1984): ........................................................................................................... 35
3.1.6 Winawer, Witthoft, Frank, Wu, Wade en Boroditsky (2008) .................................................. 36
3.1.7 Conclusie: linguïstische relativiteit en kleurtermen ................................................................ 37
1

, Universiteit Antwerpen

3.2 Ruimte ............................................................................................................................................ 37
3.3 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 3 .............................................................................................. 40

4. Woordbetekenis ........................................................................................................................ 44
4.1 Woordbetekenis en lexicale … ....................................................................................................... 44
4.2 Vragen bij de componentiele analyse ............................................................................................ 47
4.3 Betekenisrelaties ............................................................................................................................ 47
4.4 Van componentiele betekenisanalyses naar prototypes en familiegelijkenissen ......................... 50
4.5 Polysemie en radicale netwerken .................................................................................................. 51
4.5 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 4 .............................................................................................. 56

5. Frames en framing ..................................................................................................................... 62
5.1 Frames ............................................................................................................................................ 62
5.2 Framing ........................................................................................................................................... 64
5.3 Framing en metaforen.................................................................................................................... 64
5.3.1 De relevantie van metaforen voor framing ............................................................................. 64
5.3.2 De traditionele opvatting over metaforen .............................................................................. 65
5.3.3 De theorie van de conceptuele metaforen van Lakoff en Johnson ........................................ 66
5.4 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 5 .............................................................................................. 71

6. Taal en cultuur in (interculturele) conversationele interactie ...................................................... 76
6.1 Framing in conversationele interactie...................................................................................... 76
6.2 Beleefdheid .................................................................................................................................... 77
6.3 Turn-taking (beurtwisseling) en overlap (overlapping) .................................................................. 77
6.4 Back-channel cues (luistersignalen) ............................................................................................... 78
6.5 Indirectheid .................................................................................................................................... 78
6.6 Intonatie ......................................................................................................................................... 78
6.7 Vragen bij de syllabus – hoofdstuk 6 .............................................................................................. 79

7. Discourse .................................................................................................................................. 82
7.1 Vragen bij de tekst – discourse ...................................................................................................... 84

2

, Universiteit Antwerpen

1. Algemene kenmerken van menselijke natuurlijke taal
1.1 Naar een definitie: wat is een menselijke natuurlijke taal?
Natuurlijk = de taal zoals die zich spontaan ontwikkelt bij ieder mens na zijn geboorte, zonder dat er een
bewuste beslissing wordt genomen om taal aan te leren en zonder formele taalinstructie in school enz.

➔ Gesproken taal

1.1.1 Natuurlijke talen en kunstmatige talen
• Natuurlijke talen onderscheiden van kunstmatige talen!
• 3 soorten besproken kunsttalen:
1. Kunsttalen = talen die op een bepaald moment bewust door mensen zijn ontworpen
om natuurlijke talen te vervangen
 Vb: Esperanto → gecreëerd door Lejzer Ludwik Zamenhof (1887)
 Doel: taal creëren die door alle mensen zou kunnen worden begrepen
 Vb 2: Klingon → de taal in Star Track met eigen taleninstituut, woordenboeken
 Oudste kunsttaal = Lingua Ignota van Hildegard von Bingen (12e eeuw)
2. Wetenschappelijke talen = notatiesystemen → bewust ontworpen door
wetenschappers of filosofen om de behandeling van vraagstukken te vergemakkelijken
 Vb: Characteristica Universalis van Leibniz (1646-1716)
3. Computer- en programmeertalen
• Kenmerken van een natuurlijke taal:
 Gebruikt in een bepaalde gemeenschap voor algemene communicatiedoeleinden
 Heeft een lange traditie
 Is niet bewust door mensen gecreëerd
 Het precieze ontstaansmoment is moeilijk te bepalen
 Wordt door kinderen sponstaan aangeleerd of verworven

1.1.2 Is geschreven taal een vorm van natuurlijke taal?
• Geschreven taal wordt niet als een vorm van natuurlijk taalgebruik beschouwd!
➢ Reden: geschreven taal ontwikkelt zich niet spontaan, maar wordt aangeleerd
• Studie van het schrift ≠ spelling
➢ Studie van het schrift = beschrijving welke schriftsystemen er zijn & uit welke soort
symbolen die bestaan
➢ Spelling = beschrijving van de correcte schrijfwijze = normatief
• Soorten schriften:

Syllabisch schrift De tekens corresponderen met lettergrepen (vb: het Cherokee)
Logografisch schrift De gebruikte tekens corresponderen met begrippen of woorden (vb: Chinees)
Alfabetisch schrift De verschillende lettertekens corresponderen met bepaalde klanken (vb: NL)

→ naast lettertekens rekent men ook de leestekens of interpunctietekens tot ons schriftsysteem!

3

, Universiteit Antwerpen

Vraag: in hoeverre beïnvloedt het gebruik van respectievelijk gesproken en geschreven taal de vorm
van communicatie?

• Gesproken taal:
➢ Meestal gebruikt in face to face gesprekken of gelijkaardige omstandigheden
➢ Er kan rekening gehouden worden met elementen uit de context, waardoor vele
elementen niet expliciet benoemd moeten worden
• Geschreven taal:
➢ Vindt meestal plaats zonder dat de lezer(s) fysiek in de nabijheid van de schrijver(s) zijn
& zonder dat zij meteen kunnen reageren op wat geschreven staat
➢ Er is tijd om de mogelijke interpretatie van wat geschreven staat zorgvuldig te
overdenken en de formulering aan te passen
• Voorbeeld Gina:
Gesproken tekst:
Gina: Have you ever smelled a magnolia blossom?
Sue: Mmhmm.
Gina: Absolutely gorgeous.
Sue: Yeah, they’re great.
Geschreven tekst:
On one particular morning this summer, there was a certain flagrance that I
Recognized to be a glorious magnolia.

→ Gesproken tekst:
 De informatie wordt stukje per stukje aangebracht in verschillende beurten en in
korte uitingen.
 Er wordt beroep gedaan op elementen in de situationele context
 “Mmhmm” → gezichtsuitdrukking is nodig om Sue te interpreteren
 Beide gesprekspartners zijn betrokken en reageren ze op elkaar

→ Geschreven tekst:
 Dezelfde informatie is nu een lange zin
 Er wordt informatie expliciet vermeld die in de gesproken tekst niet vermeld wordt
 De bloem wordt geïntroduceerd door te verwijzen naar tijdstip en de
situatie
 De lezer en spreker zijn minder betrokken met elkaar (lezer = passief)

1.1.3 Zijn gebarentalen natuurlijke talen?
• Gebarentalen = natuurlijke talen
➢ Reden:
 Automatisch aangeleerd: zonder expliciete instructie verworven (dove
kinderen)
 Zijn niet op een bepaald moment bewust door iemand gecreëerd, maar vanzelf
ontstaan
• 2 voorbeelden:
➢ Al-Sayyid Bedoeïen Gebarentaal
 Binnen 3 generaties alleen maar dove kinderen geboren
 Deze nakomelingen hebben spontaan een eigen gebarentaal ontwikkeld
➢ Homesign (Goldin-Meadow – 2003,9,14)
 Een systeem van gebaren dat wordt ontwikkeld door dove kinderen van ouders
die zelf niet doof zijn

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper UAmpc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €30,39. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Laatst bekeken door jou

College aantekeningen ·

(0)