Samenvatting

Samenvatting Europese literatuur en cultuur voor 1800 KUL

0 keer verkocht

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Boek
Ontluikende letteren

Alles wat te kennen is voor het examen. Alle lessen van europese samengevat in één document. Namenlijst, van de auteurs, is volledig. Eigen notities verwerkt in de samenvatting.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 69 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Klassieke periode t.e.m. 18de eeuw
Geupload op 12 januari 2022
Aantal pagina's 69
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

homerus
16de eeuw
17de eeuw
18de eeuw
middeleeuwen
klassieke periode
lyriek
epiek
dramatiek
cultuur historisch
literair perspectief
historisch perspect
samenvatting
namenlijst van de auteurs volledig

INLEIDING
-Italo Calvino (=zeer gevierde italiaanse schrijver uit de 20 ste eeuw): “waarom klassieke boeken
lezen?”

 “Je herleest, je leest niet”
 Klassiek werk herlezen: even grote ontdekkingsreis als de eerste keer dat je het las.
 Klassieken zijn boeken waarvoor geldt dat hoe meer je denkt ze te kennen van horen-
zeggen, hoe nieuwer en ongekender ze blijken als je ze écht gaat lezen.
 Klassiek werk= equivalent vd hele wereld.
 ‘jouw’ klassiek werk= boek dat je niet onverschillig laat en dat je helpt bij het identifiëren
van jezelf in relatie tot/ in tegenstelling tot het werk.

-Hoe studeren voor dit vak?

:Handboek= literair perspectief kennen! Historisch en cultuurhistorisch niet!

:Slides kennen.

:Tekstfragmenten kennen + lezen voor elke les.

:Termen-en namenlijst kennen.

1. Europa?

-Mythe rond Europa: Europa= mythologisch personage, stier= God Zeus.

-De mythologie= verklarende waarde: reflecteert over Griekse beschaving en zet de beschaving op
de kaart. Griekse cultuur= bakermat vd beschaving.

-Europa begint in Kreta: wortels europese beschaving en waarden.

-Zonder opname van Griekenland in EU/eurozone kon er geen mythe zijn van Europa.

-Verhaal wordt x op x verwerkt (schilderijen, afbeeldingen, sculpturen...)  verhaal wordt in stand
gehouden en verschuift westwaarts over Europa. (Een afbeelding kan ook een verhaal bevatten)

-Neutraal ideologisch verhaal: voor elke cultuur een manier om iets te onderhouden/bekomen.

2. Literatuur?

°Enge definitie: romans, poëzie, theater...  Geschreven.

-MAAR: literatuur is meer dande enge definitie.

 °Brede definitie: elke uiting van cultuur in: 1) Orale vorm (=generatie op generatie oraal
doorvertellen), 2) Geschreven vorm: religieuze teksten, geschiedschrijving, wijsgerige traktaten,
redevoeringen...

°Verhalen en helden: verhaal= actie met een personage dat een obstakel moet overwinnen. Dit sluit
goed aan aan een epische traditie, maar niet in deze periode.

-Vanaf 18de eeuw: veel ontwikkelingen (roman etc)

1

,-Orale transmissie: literatuur is ontstaan via deze methode. Geen exact begin, geen echt origineel
(doorgegeven en soms bewerkt: traditie)

-Geschreven transmissies: transcripties= doorgeven adhv kopiëren van teksten  enorm veel
verloren gegaan (materialiteit vh schrift)

-Ontstaan vh boek: eerste boeken waren geen echte boeken:

:Egypte; papyrusrollen.

:Alexandrië (3de eeuw AC): Inventarisering (=kennis wordt bijgehouden en gesystematiseerd in
bibliotheken bv in Alexandrië) ‘Homerische kwestie’ (=geboorte filologie, kritische taal-en tekst
studie).

:Romeinse rijk (1ste eeuw): perkament, palimpsest (=hergebruikt stuk perkament dat een tekst
draagt). (heidense teksten werden hergebruikt en gewist in de middeleeuwen)

:China (8ste eeuw): papier; door Arabieren overgenomen en verspreid.

:Johannes Gutenberg (1455): boekdrukkunst (grote hoeveelheden verspreiden).

3. Enkele fundamentele begrippen
3.1 de canon: °Maatstaf, regel voor teksten die als belangrijk worden beschouwd
-religieuze context: authentiek vs apocratief (=teksten waarvan de auteurs minder bekend
waren, algemeen minder duidelijk waren).
-Literaire invulling: teksten met voorbeeldfunctie, navolgingswaard. Erkend en gelezen.
-Constructie: selectie van werken, wisselende esthetische (én politieke, religieuze..) normen.
-Bijvoorbeeld: 18de eeuw: Griekse cultuur wordt meer gestudeerd, vroeger eerder Romeinse.
Shakespeare: paste na een tijd niet meer in het smaakpatroon, later werd hij gezien als de
standaard van literatuur- en menswetenschappen.

3.2 Imitatio en Aemulatio: °Navolging van eerdere werken die men bewondert, het is een
kunstprincipe vd Romeinen. (Imitatio is geen slaafse kopie!)

-Context: retoricascholen in de Oudheid (=instellingen die je trainen om tot publiek te
spreken)

-Literaire context: aemulatio: Imitatio van Homerus (Grieks) door Vergillius (Latijn) leidt tot
Aemulatio van Odysseia door Aeneis.

Renaissance:

:Dante: Imitatio en aemulatio van Vergilius (hij wilt zelf antwoord vinden op de vraag van
Vergilius)

:Petrarca: Imitatio en aemulatio van Cicero en Ovidius (Ovidius: hij vindt de analyse van
liefde treffend, wilt dit op zijn Ciceriaanse manieren zelf toepassen (=imitatio) en overtreffen
(=aemulatio).

:Internationale navolging Petrarkische thema’s

: Imitatio: topos (=stijlfiguur waarbij clichésituatie of -locatie gebruikt wordt) van koud en
warm in Petrarca’s Sonnet 132: Voorstelling vd liefde adhv topos; “terwijl hartje zomer loop

2

, te rillen, blijf ik, als ’t winter is, in brand staan.” (Sonnet= reflecteert over onderwerpen zoals
liefde...)

 Besluit vh gedicht : gevoel vd tegenstelling wordt maximaal uitgedrukt: warm-branden
vs koud-rillen= deze tegenstellingen waren een ware rage in die tijd.

-Topos koud en warm: Franse Pléaidedichters  Louise Labé; “j’ai chaud extrême en
endurant froidure”

 Clément Margot; “jeta de la neige, cuidais froide, mais c”était feu”

 de vormtaal van deze dichters zijn persoonlijk, maar het idee vd tegenstellingen
(=petrarca) niet= geen slaafse kopie’s.

-Continuïteit literaire genres en vormen: was een gedeelde traditie en had een positieve
lading; herkenning en meerwaarde: hield tradities in stand.

-Sinds Romantiek (=specifiek esthetische ideologie): kreeg een negatieve lading; evolutie
concept van auteur en originaliteit/creativiteit. Imitatio en aemulatio vielen hier niet onder.

3.3 mimesis: °kunst als nabootsing van de werkelijkheid/natuur. (= oudste term die een visie geeft
op kern vd kunst)

: Plato (=vader vd wijsbegeerte) ‘De staat’ (4de eeuw AC): kritische houding: imitatie versus realiteit
(hij is een filosoof: denkt na over de ‘waarheid’)

: Aristoteles ‘Poetica’ (4de eeuw AC): Positieve houding: “Niet de specifieke taak van de dichter om
te spreken van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden, maar van dingen die zodanig zijn dat ze
zouden kunnen gebeuren”= het virtuele/potentiële moet de dichter mee bezig zijn  het mogelijke
heeft een relatie tot de werkelijkheid/waarschijnlijkheid.

 Platonische houding: achterdocht: 17de eeuw; Jansenisten: veroordeling van theater als
schijn, valse waarden, valse ideeën..
: 18de eeuw; kritiek tov de roman: lezer is lui en laat zich door passie meevoeren. (horen we
nog in de 21ste eeuw)
: Computergames, VR, AR (=we verliezen ons in de virtuele werelden)

 Aristotelische houding: positief: Aristoteles: effect en nut vd tragedie: ‘Catharsis’
:Coleridge: ‘willing suspension of disbelief for the moment which constitutes poetic faith’
=zonder ons over teg even aan een verhaal, kan er geen verhaal bestaan.

3.4 genredriedeling: °Lyriek, epiek, drama

-Plato, ‘De staat’: invloedrijke classificatie: genre hangt af vd mate waarin de auteur zelf in
het werk optreedt

Lyriek: auteur spreekt rechtstreeks

Epiek: afwisselend auteur die vertelt en helden die sprekn

Drama: Er is niet 1 centrale stem (personages)

3

, 3.4.1 Lyriek: °Griekse oorsprong: lied begeleid op lier; zingende karakter vh gedicht

-Uitdrukking vh innerlijke, het subjectieve: niet persé gevoelens

-Thema gerelateerd aan specifieke gelegenheid

-Vers

-Verschillende genres publieke dimenties

3.4.2 Drama: °beschrijvende actie, opgevoerd voor publiek door acteurs

-Aristoteles, ‘Poetica’

-Vers

-Invloedrijke verhandeling over tragedie: hoogstaande personages

:plot: beweging geluk naar ongeluk

:hamartia= bepaalde karakterfout (maakt hen menselijk + verhaal tragischer)

:Legitimiteit van krachten= lot dat Goden je geven is onontkoombaar

:Catharsis

:3 eenheden  1 tijd, 1 plaats, 1 handeling

-Tragedie vs Komedie: tragedies hadden triest karakter en nobelheid  meer werken van
bewaard want sprak het volk meer aan dan komedies

-Drama: tragedie doorheen de tijd

1) Griekse tragedie (5de eeuw AC)

2) Elizabethaanse en Classicistische tragedie (16de en 17de eeuw)

3) Burgerlijke tragedie (18de eeuw)

3.4.3 Epiek: °epos of heldendicht (orale traditie dat gaandeweg opgeschreven wordt)

-Thematiek: grootste heldendaden

-Mythologische en legendarische gebeurtenissen

-vers

-Snijvlak van orale en schriftelijke literatuur: Volksepos (= beïnvloed door volkse tradities en
heeft anonieme auteus): Ilias, Edda, Beowulf, Nibelungenlied, Chanson de Roland...

:Kunstepos: Vergilius, Aeneis (wel gekende auteurs)

-Context: zanger aan hof ( kunst- en volksepos hadden hetzelfde doelpubliek: aristocratie)

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper axellepardon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting Europese literatuur en cultuur voor 1800 KUL

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

Verkoper

Voorbeeld van de inhoud