100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
SAMENVATTING THEATERGESCHIEDENIS 1 €7,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Antwerpen (UA)
  4.  
  5. NL-TFL
  6.  
  7. Theatergeschiedenis: oudheid tot de 18de eeuw

Samenvatting

SAMENVATTING THEATERGESCHIEDENIS 1
 15 keer bekeken  1 keer verkocht

Volledige samenvatting (powerpoints, lessen en cursus) Zonder verplichte leesliteratuur! BA1 NL-TFL

Voorbeeld 4 van de 52  pagina's

Document informatie

  • 24 februari 2022
  • 52
  • 2020/2021
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (1)

Verkoper

avatar-seller
AichaS

Voorbeeld van de inhoud

1. Inleiding
1.1 Wat is theater?
1.1.1 Terminologie
 Zowel het gebeuren als de plaats noemt men theater/toneel
 Tinel = eetplaats voor gevolg
 Tineel = feestelijke bijeenkomst
 Termen als theater of tragedie komen ook voor buiten deze context
o Theater in maatschappij wel doorgedrongen versus bv. taal uit de poëzie
 Theater mundi = theater v/d wereld waarin men wereld vergelijkt met theater (metafoor, God is
regisseur)

1.1.2 Enkele kenmerken van theater
 Moeilijk om definitie van theater te vinden wel kunnen we naar kenmerken kijken:
1. Orale cultuur: je moet niet kunnen lezen om van theater te genieten
2. Visueel aspect
3. Term ‘drama’ = betekent gerichte handeling met inbegrip van tegenstand die overwonnen moet
worden
a. Drama tegenwoordig negatieve connotatie, maar betekent gewoon een gerichte handeling
4. Multimediaverschijnsel
5. Toneelspel = doordachte constructie waarvan uitvoering slecht mogelijk is o.b.v. aantal afspraken
tussen uitvoerders & toeschouwers
6. Conventies in theater die tijd & genre gebonden zijn
a. 4de wandfictie = doen alsof er nog muur is & publiek er niet is in moderne toneel soms nog
anders
i. Toneelstuk uit 2002 over oorlog in Rusland waar Tsjetsjenen binnengekropen waren,
bommen hadden geplaatst & publiek niet door had dat dit niet deel was van
theaterstuk
7. Zowel acteurs als toeschouwers nodig
8. Groepsgebeuren: collectief beleefd
9. Sociaal-culturele functie: brengt mensen samen (zeker vroeger: minder communicatiemiddelen)
10. Theater staat niet los van de maatschappij, maar reflecteert deze vaak


1.2 Problemen bij het beoefenen van
theatergeschiedenis
 Voorstelling bestaat alleen in het heden
 Object van onderzoek bestaat niet meer
 Wat is bewaard?
o Hoofd- & neventekst
o Afbeeldingen
o Stomme getuigen bv. mensen die stukken van theater getekend hebben
 Aspect performance haast niet meer te achterhalen
 Gedrag van publiek kan niet worden gereconstrueerd
 Interdisciplinariteit:
o Theatergeschiedenis binnen verschillende deelgebieden van geschiedenis bestudeerd,
afhankelijk van standpunt onderzoeker (cultuurgeschiedenis, sociale geschiedenis,…)
 Ook aandacht moet geschonken worden aan organisatie v/d samenleving & sociaal-maatschappelijk
systeem waarvan theater deel uitmaakt
 Elementen die onder loep moeten worden genomen
o Auteur


1

, o Tekst
o Opvoerende
o De opvoering
o Materiële omgeving niet altijd een grote zaal, soms ook rondgereden met auto
o Het publiek
o De omstandigheden waar, voor wie bv. in religieuze context
o Maatschappelijk culturele context


1.3 Oorsprong van het theater
 Primitieve dansen
 Religieuze rituelen/ceremonies vaak ook samen met iets wat je in het theater zou zien
 Feesten
 Kinderspel = imitatie, verbeelding zit in de natuur van de mens
 Maskers waar vanaf dat je ze op hebt je iemand anders bent bij bv. stammen


2. De Griekse Tragedie (circa 6de eeuw V.C.)
2.1 De oorsprong
 Waar het Westerse toneel begint

2.1.1 Religieuze oorsprong
 Tragedie = ‘zang van de bok/satyr’ of ‘bokkenzang’
 Satyrs deel vaan de cultus van Dionysos
o Dionysos/Bachus: God v/d wijn & feesten ook liederen gezongen en tragediën gespeeld
 Waarom heet zo’n toneelsoort dan tragedie/bokkenzang?
o Zang van als bokken of saters verklede zangers (maskers)
 Hebben paardenattributen
o Zang om de bok als eerste prijs voor de tragedie
o Zang die het verjagen & offeren van de ‘zondebok’ vergezelde threnos (klaaggezang)
o Bokken tonen wellust maar tragedie gaat zelden over wellust
 ALLEMAAL HYPOTHESEN
 Feesten voor Dionysos liggen aan basis v/d tragedie
o Koorgezangen & reidansen
o Dithyramben
 Inhoud van epos & tragedie gelijkaardig
 Tragedie heeft niet altijd een religieuze context

2.1.2 Vernieuwing door Thespis
 Volgens Herodotos: Arion van Methymna heeft in Korinthe (dus niet Griekenland) als eerste tragedies
laten opvoeren aan hof van Periander (dictator toen)
 Horatius: vernieuwing te danken aan Thespis
 Thespis won ook een bok in toneelwedstrijd
 Introduceerde de hypocrites
o = personage dat uitleg geeft bij het koor of vragen van het koor beantwoordt (een
verklaarder of beantwoorder)
o Introduceerde ook spel in proloog
 Onder Peisistratos: bloei van Athene op economisch & cultureel gebied liet in Athene bij stedelijke
Dionysusfeesten wedstrijden voor tragedies organiseren
 Onder Pericles: Athene geestelijk centrum van heel Griekenland veel groei van theater aan hem te
danken



2

,2.2 Tragediedichters
2.2.1 Aeschylos (Volgorde belangrijk, van oudste naar jongste!)
 De oudste
 Ook als militair actief

2.2.1.1 Werken
1. Perzen: Aan Perzisch hof wacht koor & koningin op bericht uit oorlog tegen de Grieken telkens
slecht nieuws geleverd, koning Xerxes zijn hybris is schuldig hieraan Darium voorspelde dit & als
Xerxes terugkomt klaagt het koor & de vorst
2. Thebe: broederstrijd tussen 2 zonen van Oedipus (Eteocles & Polynices) die elkaar betwisten over
heerschappij over Thebe 7 stadspoorten & 7 maal slecht nieuws als elke poort opgerukt wordt
broers doden elkaar
3. Oresteia: bestaat uit 3 chronologische stukken
a. Agamemnon (lezen, zie bijlage voor samenvatting)
b. De offerplengsters
i. Orestes komt met zijn vriend Pylades naar graf van vader Agamemnon koor van
offerplengsters samen met Elektra maakt offer op graf Orestes, die van Apollo
opdracht heeft om wraak voor vader te nemen, maakt zich bekend aan zuster
Elektra Orestes & Pylades vinden wraak bij paleis, worden nu achtervolgd
vluchten naar Delphi in hoop dat Apollo hen zal reinigen
c. Eumeniden
i. Apollo beschermt Orestes tegen Erinyen stuurt hem naar Athene waar Athena
speciale rechtbank instelt die moet oordelen wat het zwaarst weegt: eer uw moeder
of wreek uw vader Erinyen klagen Orestes aan, Apollo verdedigt hem Athena
stemt voor Orestes & gaat vrij

2.2.1.2 Thematiek
 Aeschylos zocht in mythen naar zin v/h leven & betekenis van rampen die mensen treffen
 Wereldorde bepaald door goden
 Eeuwige wetten hard voor mens maar rechtvaardig
 Begaat de mens hybris/trots/hoogmoed  godheid voert hem naar de ondergang
 Misdaad gaat als vloek over nageslacht tot iemand straf aanvaardt & boet

2.2.1.3 Dramatische techniek
 Uitvinder van gebonden trilogie & tetralogie
o Voor wedstrijden moest je trilogie indienen
 Voerde 2de acteur in: meer ingewikkelde actie mogelijk speelden meerdere rollen
 Handeling zeer eenvoudig & geconcentreerd bij begin of einde stuk tragedie speelt zich af op vrij
beperkte tijd
 Geen onverwachte wendingen
 Sterk gevoelsgeladen, maar eerder statische schildering
 Karaktertekening weinig genuanceerd

2.2.2 Sophokles
 In gouden eeuw geleefd van Griekse toneel
 Won 24 keer de dramatische wedstrijden
 Speelde aanzienlijke rol in politiek leven
 Verbonden met problemen van het ‘gewone volk’
 Zekere vroomheid

2.2.2.1 Werken
 Zou meer dan 100 stukken geschreven hebben
 7 tragedies bewaard


3

, 1. Antigone
a. Mythe rond Thebe: 2 broers hebben gestreden over vraag van wie koning mag worden
allebei dood Oom Kreon boos dat ze oorlog hebben gevoerd, verbied om ze te begraven
lijken overgeleverd aan vogels, geschonden lijk  doodstraf voor degene die waagt om hun
te begraven Antigone, de zus, wil hun begraven Antigone begraaft ze  Kreon gooit
Antigone in kerker & wordt levend begraven Haemon, lief Antigone & zoon Kreon is boos
Kreon smeken om zich te bedenken Antigone mag vrijkomen, maar blijkt dat ze al
zelfmoord gepleegd heeft, Haemon pleegt zelfmoord Moeder, Eurydice, pleegt ook
zelfmoord Kreon helemaal alleen
b. Grote vraag: moet je menselijke wetten naleven of goddelijke wetten naleven?
2. Elektra
a. Variant op verhaal van de offerplengsters: Elektra gaat samen met vrouwen offers brengen,
ontmoet daar Orestes smeekt Erinyen voor wraak voor vader & hoopt op terugkomst
Orestes
3. Philoctetes
a. Vrij goede afloop voor een tragedie
b. Gaat over Griekse strijder die mee naar Troye trekt heeft onoverwinnelijke boog gebeten
door slang & heeft wonde die niet wil genezen & heel hard stinkt wordt op onbewoond
eiland achtergelaten Troye heeft boog nodig, alleen dan kan Troy winnen Philoctetes
boos dat hij is achtergelaten sluwe Odysseus moet boog stelen zoon meegenomen van
Achilles, Neoptolemus liegt dat hij kwaad is op Grieken omdat vader dood is & stelt voor
om mee te gaan naar Griekenland voor wraak Philoctetes ziet Odysseus en heeft het
door wederzijdse sympathie tussen Neoptolemus & Philoctetes Odysseus wil zelf
ingrijpen maar Philoctetes dreigt boog te vernietigen Heracles verschijnt & beveelt
Philoctetes om mee te gaan, dan zal zijn wonde ook helen
4. Oedipus koning
a. Zelf lezen, zie bijlage voor samenvatting

2.2.2.2 Thematiek
 Tragiek is onmeedogend: hoofdpersonages met beste bedoelingen getroffen door afschuwelijkste
ongeluk (eigen schuld zonder dat ze dat beseffen)
 Grote waan waarin hij leeft & broosheid van geluk
 Mens kan bedoeling goden niet begrijpen toch moet hij buigen, geen vragen stellen & goden eren

2.2.2.3 Dramatische techniek
 3de acteur ingevoerd
 Handeling gebaseerd op tegenstelling
 Koor minder belangrijk, eerder om sfeer te scheppen geen deel meer van de handeling
 Vlak voor catastrofe figureert meestal een toneel dat valse hoop biedt ‘misschien is er nog een
oplossing’
 Soms deus ex machina
 Tragische ironie = personage weet minder dan het publiek & soms ook minder dan andere personages

2.2.2.4 Personages
 Over hoofdpersonage hangt dreiging van goden, maar koppig wil die toch bepaalde levenswaarde
realiseren soort eenzijdigheid, weten de ‘rechte en juiste’ weg
 Andere personages proberen hoofdpersonage van besluit af te brengen door
dreigementen/smeekbeden tevergeefs
 Hoofdpersonage klampen vast aan visie & besluit zonder te twijfelen rechtlijnig


2.2.3 Euripedes
 Jongste
 Soort kamergeleerde

4

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AichaS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€7,99  1x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd