Vak: gedragsverandering
Jaar: 2021/2022, Schijf 1, semester 2
Dit document bevat een lijst met kernbegrippen die gekend te zijn voor het vak gedragsverandering. De begrippen komen uit het vak Menselijk gedrag. Boek 1+2.
Begrippen Verklaring
Habituatie (of gewenning) het verdwijnen van reacties op een prikkel die herhaalde malen op
dezelfde wijze wordt aangeboden. Kan latere mentale achterstand
voorspellen. → door laag te scoren op habituatiesnelheid.
- Kind ziet herhaaldelijk een beeld → aandacht neemt af → nieuw
beeld → hernieuwde interesse via oriëntatie reactie → wanneer
de aandacht weer minder wordt is het voldoende opgeslagen →
beeld is ‘gewoon’ geworden (gehabitueerd)
Priming kleine terugkerende prikkels die men onopgemerkt uit de omgeving
opneemt
Gevoelige of sensitieve periode periode waarin met sneller gestimuleerd wordt door bepaalde prikkels,
wat het leerproces van een gedragsfunctie of ontwikkeling van een
kenmerk kan verbeteren
Inprenting (imprinting) bepaalde gedragingen zijn afhankelijk van biologische rijpingsprocessen
maar ook door externe prikkels, men is in een bepaalde periode
gevoelig voor het overnemen van gedrag en opslaan van bepaalde
informatie.
= sterk biologisch gebaseerd leerproces, omdat het zich voordoet in een
specifieke levensfase en afhankelijk is van specifieke externe prikkels
Triggerfuncties prikkels die een bepaald gedrag gaan oproepen, kan aangeboren of
aangeleerd zijn (bv auditief, meer reageren op bepaalde klanken of
intonatie)
Hechting (attachment) ontwikkeling die de band met een bepaald persoon sterker kan maken,
heeft veel invloed op ontwikkeling en op sociaal gedrag
Adaptie - 1. (In evolutie): elke verandering in bouw of functioneren van een
organisme, dat het beter geschikt maakt voor zijn leefmilieu 2. (In
fysiologie): een verandering in de...
- Adaptatie of aanpassing is één van de kernpunten van Darwins
evolutietheorie. Dat planten en dieren zijn aangepast aan de
omstandigheden waaronder ze leven, zien we ove...
- het kunnen aanpassen aan een veranderde situatie
- 1. Evolutionair. Eigenschap van een organisme, verkregen door de
werking van natuurlijke selectie op het genotype en resulterend in een
verhoogde fitness. Dit is een lang...
Evocatieve interactie uitlokkende interactie
Eigen aanvangskenmerken die bepaalde gedragingen bij de ouder
oproepen
Actieve interactie veel stimulering
Doordat kind (persoonlijke factoren) ook zelf de omgeving waarin het
opgroeit vanaf een bepaalde leeftijd voor een deel zelf kiest
Aangeboren gedrag gedrag dat vastligt in onze genen en waar we dus ook mee geboren
worden.
aangeboren instinctmatige gerichtheid naar het cruciale onderdeel van
informatie-uitwisseling bij de mens, wat ook de basis is voor
leerprocessen.
Instincten kristallisatie van gedragsadaptatie aan het milieu waarin het organisme
leeft. de laagste vormen van instincten zijn reflexen. Meestal bestaan
een instinctmatig gedrag uit een samenspel van meerdere
reflexgedragingen, en steeds is er een specifieke uitlokkende prikkel
nodig om het instinctmatig gedrag op te wekken.
Gedragspatronen kunnen onze gezondheid of ons welzijn beïnvloeden: bijvoorbeeld
, eetgewoonten, roken of zich verplaatsen. Je kan het aanleren door de
wijze waarop je wordt opgevoed maar ook door omgang met
leeftijdgenoten, door je werkomgeving, door in contact te komen met
andere culturen, aangenaam prikkels, verslavende middelen, of
veelvuldige stimulatie va massamedia.
Conditionering Mentale- en gedrags-beinvloeding door systematische
inprogrammering met een bepaalde informatie; alles wat we in
ons leven leren betekent uiteindelijk ook een zekere
conditionering.
1. Leerpoces tengevolge waarvan een prikkel een bepaald gedrag
veroorzaakt, dat oorspronkelijk niet door die prikkel werd veroorzaakt
( reactie van Pavlov)
2. Leerproces waardoor een prikkel leidt tot frequentieverandering in
de uitvoering van een bepaald gedrag (trial and error).
Klassieke (respondente) - Het pavloviaanse reflex = prikkel wordt gekoppeld aan een
conditionering andere prikkel
- Wanneer een respons op een prikkel is geconditioneerd kan een
gelijkaardige prikkel dezelfde respons opwekken
(stimulusgeneralisatie -of veralgemening)
- Kan worden verholpen door Systematische desensitisatie = de
angst inducerende prikkel geleidelijk aan te koppen aan een
nieuwe respons
Extinctie het uitdovingseffect door het herhalen van de geconditioneerde prikkel
zonder de ongeconditioneerde natuurlijke prikkel
Respondent leren bestaande responsen (reactiewijzen) worden overgebracht van de ene
prikkel naar de andere, dwz worden opgeroepen door een prikkel die de
functie overneemt van de oorspronkelijke prikkel.
Prikkelvervanging De speekselafscheiding bij het horen van het belsignaal is dan een
(stimulussubsitutie) geconditioneerde respons geworden, en de associatie tussen beide een
geconditioneerde reflex. Door die associatie wordt de
ongeconditioneerde prikkel functioneel ten dele door de nieuwe
prikkel vervangen; daarom wordt de klassieke conditionering ook soms
de methode van prikkelvervanging genoemd.
Desensitisatie wegwerken van traumatische of irrationele angsten door het geleidelijk
aan paren van de angst inducerende prikkel aan een nieuwe respons
Instrumentele (operante) - Bestaande/nieuwe gedragingen systematisch belonen zodat het
conditionering meer zal voorkomen
- Sa - O - R - C+ (stimulus – organisme – response – positief gevolg)
Skinnerbox Skinnerbox: voorbeeld ban operante conditionering:
een rat die men een tijdlang geen voedsel heeft gegeven en dus sterk
gemotiveerd is door een hoge spanning van de hongerdrift, wordt in een
kooit geplaatst waarin een hefboom is aangebracht. De rat is
opgewonden en voert allerlei lukrake bewegingen uit. Toevallig drukt de
rat en entree ook op de hefboom. Om dit gedrag te conditioneren zal de
onderzoeker telkens wanneer de rat op de hefboom drukt, voedsel
toedienen. Het voedsel dient dan als bekrachtiger of beloning voor het
operant gedrag: de frequentie van het hefboomdrukken zal hierdoor
sterk toenemen.
Bekrachtiging (reinforcement) elke gebeurtenis die de waarschijnlijkheid verhoogt dat in de toekomst in
gelijkaardige situaties een bepaalde gedrag zal voorkomen.
bij operante conditionering: bekrachtiging = geven van een beloning
indien gewenste gedrag tot uiting komt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KT333. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
