ORTHOPEDAGOGISCHE
DOELGROEPEN EN WERKVELDEN
2
1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
AJ 2021 – 2022
LEUS CATO
,HOOFDSTUK 1: CLASSIFICATIE EN DIAGNOSTIEK ............................................................................ 6
1. INLEIDING ............................................................................................................................. 6
2. CLASSIFICATIE........................................................................................................................ 6
2.1. KLINISCH-PSYCHIATRISCH CLASSIFICATIESYSTEEM .................................................................................... 6
2.2. EMPIRISCH-STATISCHE CLASSIFICATIESYSTEMEN ...................................................................................... 7
3. DIAGNOSTIEK ........................................................................................................................ 9
3.1. DIAGNOSTIEK IN ENGERE & RUIMERE ZIN ............................................................................................... 9
3.2. VERSCHILLENDE SOORTEN DIAGNOSTIEK ................................................................................................ 9
3.3. VOOR EN NADELEN VAN HET STELLEN VAN EEN DIAGNOSE ....................................................................... 10
HOOFDSTUK 2: GEDRAGSPROBLEMEN & GEDRAGSSTOORNISSEN ............................................... 11
1. INLEIDING ........................................................................................................................... 11
2. TERMINOLOGIE & DEFINIËRING............................................................................................ 11
2.1. TERMINOLOGIE: GEDRAGSPROBLEMEN VS GEDRAGSSTOORNISSEN ............................................................ 11
2.2. AANDACHTSPUNTEN BIJ DEFINIËRING .................................................................................................. 12
2.3. DEFINITIE VAN GEDRAGSPROBLEMEN ................................................................................................... 13
2.4. DSM-CRITERIA ................................................................................................................................. 13
3. PREVALENTIE....................................................................................................................... 15
4. ETIOLOGIE ........................................................................................................................... 16
4.1. MONOCAUSALE VERKLARINGSMODELLEN ............................................................................................. 16
4.2. MULTICAUSALE VERKLARINGSMODELLEN .............................................................................................. 19
5. DIAGNOSTIEK ...................................................................................................................... 20
6. BEHANDELING VAN GEDRAGSPROBLEMEN ........................................................................... 21
HOOFDSTUK 3: MEERVOUDIGE & COMPLEXE PROBLEMEN .......................................................... 22
1. MULTIPROBLEEMGEZINNEN ................................................................................................ 22
1.1. INLEIDING ....................................................................................................................................... 22
1.2. HISTORIEK & DEFINITIE ..................................................................................................................... 22
1.3. INHOUDELIJKE TYPERING VAN DE TERM ‘MULTIPROBLEEMGEZINNEN’ ........................................................ 23
1.4. HOE KIJKEN MULTIPROBLEEMGEZINNEN EN HULPVERLENERS NAAR ELKAAR? .............................................. 24
1.5. HULPVERLENING AAN MULTIPROBLEEMGEZINNEN: 6 PRINCIPES ............................................................... 25
2. KANSARMOEDE ................................................................................................................... 26
2.1. DEFINITIE........................................................................................................................................ 26
2.2. KANSARMOEDE = MULTIDIMENSIONEEL/ MULTI-ASPECTUEEL .................................................................. 26
2.3. HOEVEEL GEZINNEN LEVEN IN KANSARMOEDE? ..................................................................................... 26
2.4. KENMERKEN VAN KANSARMOEDE ....................................................................................................... 27
2.5. BENADERING VAN KANSARMOEDE VANUIT MULTIPERSPECTIVITEIT ............................................................ 29
2.6. GEVOLGEN VOOR DE LATERE ONTWIKKELING ........................................................................................ 29
HOOFDSTUK 4: KINDERMISHANDELING: SITUATIES VAN VERONTRUSTING .................................. 30
1. INLEIDING ........................................................................................................................... 30
2. DEFINITIE & VORMEN VAN KINDERMISHANDELING .............................................................. 30
3. PREVALENTIE....................................................................................................................... 32
4. GEVOLGEN VAN KINDERMISHANDELING .............................................................................. 32
4.1. GEVOLGEN OP KORTE TERMIJN ........................................................................................................... 32
1
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,4.2. GEVOLGEN OP LANGE TERMIJN ........................................................................................................... 33
5. VERKLARINGEN VOOR HET ONTSTAAN VAN KINDERMISHANDELING ..................................... 33
6. PREVENTIE VAN KINDERMISHANDELING .............................................................................. 34
7. VERMOEDEN VAN KINDERMISHANDELING ........................................................................... 35
8. WAAR KAN JE TERECHT ........................................................................................................ 36
HOOFDSTUK 5: HECHTINGSPROBLEMEN OF HECHTINGSSTOORNISSEN ........................................ 37
1. PIONIERS IN DE WETENSCHAP OVER HECHTING .................................................................... 37
1.1. KONRAD LORENZ ............................................................................................................................. 37
1.2. JOHN BOWLBY ................................................................................................................................ 37
1.3. HARLOW & ZIMMERMAN ................................................................................................................. 37
2. DEFINITIE ............................................................................................................................ 37
3. ONTWIKKELING VAN HECHTING ........................................................................................... 38
3.1. EEN SUMMIERE BESCHRIJVING VAN DE IDENTITEITSONTWIKKELING ........................................................... 38
3.2. PSYCHODYNAMISCHE BENADERING VAN HECHTING ................................................................................ 39
4. ONDERZOEK NAAR DE KWALITEIT VAN HECHTING ................................................................ 41
5. KLINISCH-PSYCHIATRISCHE CLASSIFICATIE VAN HECHTINGSSTOORNISSEN ............................. 42
6. ETIOLOGIE VAN HECHTINGSSTOORNISSEN ........................................................................... 43
7. PROGNOSE .......................................................................................................................... 44
HOOFDSTUK 6: AANDACHTSDEFICIËNTIEHYPERACTIVITEITSSTOORNIS - ADHD............................. 45
1. INLEIDING .............................................................................................................................. 45
2. WAT IS ADHD .......................................................................................................................... 45
2.1. TERMINOLOGIE & DEFINIËRING .......................................................................................................... 45
2.2. GEDRAGSKENMERKEN ....................................................................................................................... 45
3. DIAGNOSTIEK ...................................................................................................................... 48
3.1. GEDARGSDIAGNOSE ......................................................................................................................... 48
3.2. DSM-CRITERIA ................................................................................................................................. 48
3.3. HET DIAGNOSTISCH PROCES ............................................................................................................... 49
4. ETIOLOGIE ........................................................................................................................... 50
4.1. RISICOFACTOREN KIND ...................................................................................................................... 51
4.2. RISICOFACTOREN OMGEVING: GEZIN ................................................................................................... 51
4.3. RISICOFACTOREN: BREDERE OMGEVING ............................................................................................... 51
5. PREVALENTIE & CO-MORBIDITEIT......................................................................................... 51
6. PROGNOSE .......................................................................................................................... 52
7. ONDERSTEUNING ................................................................................................................ 52
7.1. ONDERSTEUNING VAN HET KIND ......................................................................................................... 52
7.2. ONDERSTEUNING IN DE OMGEVING ..................................................................................................... 53
7.3. CONCRETE TIPS ................................................................................................................................ 54
HOOFDSTUK 7: ONDERSTEUNING & PLAATSING JONGEREN IN SITUATIES VAN VERONTRUSTING . 55
1. INLEIDING ........................................................................................................................... 55
2. HISTORIEK ........................................................................................................................... 56
2.1. VAN DE 5DE TOT DE 19DE EEUW ........................................................................................................... 56
2.2. 20STE EEUW..................................................................................................................................... 57
2.3. EVOLUTIE WETGEVING JEUGDHULPVERLENING ...................................................................................... 57
2.4. WET OP KINDERBESCHERMING ........................................................................................................... 58
2
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,2.5. WET OP JEUGDBESCHERMING............................................................................................................. 58
2.6. DE STAATSHERVORMINGEN VAN 1980 &1988 & DE GECOÖRDINEERDE DECRETEN VAN 1990 ..................... 59
2.7. DE GEWIJZIGDE WET OP DE JEUGDBESCHERMING VAN 15 MEI 2006 ....................................................... 62
2.8. BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN TOV DE WET VAN 1965 ............................................................................ 63
2.9. NIEUW DECREET JEUGDDELINQUENTIERECHT 2019 ............................................................................... 63
3. ORGANISATIE EN AABOD ..................................................................................................... 64
3.1. TOELEIDING TOT DE JEUGDHULPVERLENING .......................................................................................... 64
3.2. VAN ERKENNINGSCATEGORIEËN NAAR EEN MODULAIR KADER .................................................................. 64
3.3. HET HUIDIG (MODULAIR) JEUGDHULPAANBOD ...................................................................................... 67
HOOFDSTUK 8: INTEGRALE JEUGDHULP ...................................................................................... 74
1. INLEIDING ........................................................................................................................... 74
2. HISTORIEK ........................................................................................................................... 76
3. HUIDIG BELEID EN ORGANISATIE .......................................................................................... 79
3.1. MISSIE ........................................................................................................................................... 79
3.2. PRINCIPES ....................................................................................................................................... 79
3.3. DOELSTELLINGEN ............................................................................................................................. 80
3.4. ORGANISATIESTRUCTUUR .................................................................................................................. 81
4. UITDAGINGEN EN KRITIEKEN TEN AANZIEN VAN DE IJH ......................................................... 88
5. HOE LOOPT HET IN DE PRAKTIJK? ......................................................................................... 88
6. WAT IS ACTUEEL .................................................................................................................. 89
7. BESLUIT ............................................................................................................................... 90
HOOFDSTUK 9: LEERSTOORNISSEN ............................................................................................. 91
1. INLEIDING ........................................................................................................................... 91
2. GESCHIEDENIS ..................................................................................................................... 91
3. BEGRIPPENKADER ............................................................................................................... 91
3.1. WANNEER SPREKEN WE OVER EEN LEERSTOORNIS? ................................................................................ 91
3.2. ETIOLOGIE ...................................................................................................................................... 93
3.3. DYSLEXIE ........................................................................................................................................ 93
3.4. DYSCALCULIE ................................................................................................................................... 94
3.5. PREVALENTIE EN COMORBIDITEIT ........................................................................................................ 94
3.6. EEN HANDELINGSGERICHT DIAGNOSTISCH TRAJECT ................................................................................ 95
4. BEELDVORMING .................................................................................................................. 95
4.1. STERKTES EN KWETSBAARHEDEN BINNEN HET KIND ................................................................................ 95
4.2. STERKTES EN KWETSBAARHEDEN IN DE OMGEVING ................................................................................ 95
5. ORTHOPEDAGOGISCHE ONDERSTEUNING ............................................................................ 96
5.1. HET ZORGCONTINUÜM...................................................................................................................... 96
5.2. EEN AANTAL SPECIFIEKE ONDERSTEUNINGSVORMEN .............................................................................. 96
HOOFDSTUK 10: COÖRDINATIE ONTWIKKELINGSSTOORNIS (DCD) ............................................... 98
1. WAT IS DEVELOPMENTAL COÖRDINATION DISORDER (DCD)? ................................................ 98
1.1. TERMINOLOGIE ................................................................................................................................ 98
1.2. PRIMAIRE KENMERKEN ...................................................................................................................... 98
1.3. VERLOOP ........................................................................................................................................ 99
1.4. PREVALENTIE & COMORBIDITEIT ......................................................................................................... 99
2. SECUNDAIRE KENMERKEN ................................................................................................... 99
3
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,3. ETIOLOGIE ..........................................................................................................................100
4. PROGNOSE .........................................................................................................................100
5. DIAGNOSTIEK .....................................................................................................................100
6. ONDERSTEUNING ...............................................................................................................101
HOOFDSTUK 11: HISTORIEK EN ORGANISATIE VD GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG (GGZ) IN
VLAANDEREN ............................................................................................................................103
1. INLEIDING ..........................................................................................................................103
2. HISTORIEK ..........................................................................................................................105
2.1. ONTSTAAN GGZ IN VLAANDEREN..................................................................................................... 105
2.2. UITBOUW ‘MODERNE’ PSYCHIATRIE .................................................................................................. 106
3. ORGANISATIE .....................................................................................................................108
3.1. KLASSIEKE AANBOD ........................................................................................................................ 108
3.2. HET NIET-KLASSIEKE AANBOD EN ZORGVERNIEUWENDE PROJECTEN ........................................................ 110
3.3. UITBOUW ZORGCIRCUITS EN ZORGNETWERKEN ................................................................................... 112
3.4. GESPECIALISEERDE ZORG VOOR SPECIFIEKE GROEPEN ........................................................................... 114
4. PROGRAMMATIE, ERKENNING EN SUBSIDIËRING.................................................................115
5. RECENTE EVOLUTIES ...........................................................................................................115
HOOFDSTUK 12: INTERNERING – GASTCOLLEGE .........................................................................116
1. SITUEREING VD ZORG VOOR GEÏNTERNEERDE PERSONEN BINNNE HET ALGEMEEN
WELZIJNSWERK .........................................................................................................................116
2. JUSTITIËLE EN MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT VAN INTERNERING .........................................116
2.1. INTERNERINGSWET (WETGEVING) ..................................................................................................... 116
2.2. DIFFERENTIATIE MET ‘GEDWONGEN OPNAME’ .................................................................................... 118
2.3. MASTERPLAN INTERNERING (BELEID) ................................................................................................. 118
3. INTERNERING I/D KLINISCH-AGOGISCHE PRAKTIJK ...............................................................120
3.1. SCHETS VD DOELGROEP ................................................................................................................... 120
3.2. BEHANDEL- EN RISICOMANAGEMENT................................................................................................. 121
3.3. HET FORENSISCH WERKVELD ............................................................................................................ 122
3.4. PROFIEL VAN EEN FORENSISCH WERKER ............................................................................................. 123
HOOFDSTUK 13: PERSONEN MET VERSLAVING EN MIDDELENGERELATEERDE PROBLEMEN .........124
1. GESCHIEDENIS ....................................................................................................................124
2. BEGRIPPENKADER ..............................................................................................................126
2.1. INLEIDING ..................................................................................................................................... 126
2.2. CRITERIA VOLGENS DE DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUEL, 5TH VERSION (DSM-5) ............................. 126
3. DRUGS EN PSYCHOACTIEVE MIDDELEN................................................................................128
3.1. WAT ZIJN DRUGS? .......................................................................................................................... 128
3.2. OVERZICHT VAN DE VERSCHILLENDE MIDDELEN ................................................................................... 129
3.3. NEUROFYSIOLOGISCHE WERKING ...................................................................................................... 131
4. HOE OMGAAN MET VERSLAVING EN MIDDELENGERELATEERDE PROBLEMEN? .....................132
4.1. REPRESSIE ..................................................................................................................................... 132
4.2. PREVENTIE .................................................................................................................................... 133
4.3. DE ABSTINENTIEBENADERING ........................................................................................................... 134
4.4. HARM REDUCTION – SCHADEBEPERKING ............................................................................................ 134
4.5. DE HERSTELBENADERING ................................................................................................................. 136
4
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,5. PSYCHOLOGISCHE INZICHTEN: VERSLAVING EN HOE DE VICIEUZE CIRKEL(S) DOORBREKEN ....137
5.1. VAN GEBRUIK OVER PROBLEEMGEBRUIK NAAR AFHANKELIJKHEID............................................................ 137
5.2. VAN AFHANKELIJKHEID NAAR HERSTEL ............................................................................................... 141
6. HULPVERLENING ................................................................................................................142
6.1. INFORMELE HULP ........................................................................................................................... 142
6.2. FORMELE HULP EN ONDERSTEUNING ................................................................................................. 142
HOOFDSTUK 14: PERSONEN MET EEN ANDERE ETNISCH CULTURELE ACHTERGROND – N(IET)
B(EGELEIDE) B(UITENLANDSE) M(INDERJARIGEN) – GASTSPREKER ..............................................145
1. INTRODUCTIE: DEFINITIE EN STATISTIEKEN ..................................................................................... 145
1.1. PSYCHO-PEDAGOGICAL FRAMEWORK................................................................................................. 145
1.2. STATISTIEKEN ................................................................................................................................ 145
2. TRAJECTEN VAN NBMV ............................................................................................................. 146
2.1. WAAROM MIGREREN MENSEN – VERTREK .......................................................................................... 146
2.2. HOE KOMT MIGRATIE TOT STAND? .................................................................................................... 147
2.3. VOOGDIJ ...................................................................................................................................... 148
2.4. EDUCATIE VOOR NBMV, EDUCATIE VOOR MINDERJARIGE ‘NIEUWKOMERS’ ............................................... 149
2.5. VRIJWILLIGE TERUGKEER.................................................................................................................. 149
3. PSYCHOSOCIAAL WELZIJN ...................................................................................................150
4. BEGELEIDING VAN NBMV ....................................................................................................151
HOOFDSTUK 15: PERSONEN MET NEUROCOGNITIEVE STOORNISSEN ..........................................152
1. INLEIDING ..........................................................................................................................152
2. SITUERING..........................................................................................................................152
3. PREVALENTIE......................................................................................................................154
4. TERMINOLOGIE ..................................................................................................................154
5. DSM-5 CRITERIA .................................................................................................................154
6. SYMPTOMEN......................................................................................................................155
7. OORZAKEN .........................................................................................................................156
8. RISICOFACTOREN ...............................................................................................................157
9. VERLOOP............................................................................................................................158
10. ONDERSTEUNING .............................................................................................................159
10.1. REALITEITSORIËNTERENDE HOUDING (ROH) ...................................................................................... 159
10.2. REMINISCENTIE............................................................................................................................ 159
10.3. ZINTUIGPRIKKELING ...................................................................................................................... 160
10.4. VALIDATION ................................................................................................................................ 160
10.5. GEÏNTEGREERDE BELEVINGSGERICHTE BEGELEIDING ........................................................................... 161
10.6. WARME ZORG ............................................................................................................................. 161
11. MANTELZORG...................................................................................................................161
12. DEMENTIE: NOG STEEDS TABOE?.......................................................................................162
5
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,HOOFDSTUK 1: CLASSIFICATIE EN DIAGNOSTIEK
1. INLEIDING
Verschillende manieren om aan diagnostiek te doen
2. CLASSIFICATIE
Behoefte aan classificatiesysteem = groot
Handig voor wetenschappelijk onderzoek naar ontstaan van problemen
Kan klinische praktijk (diagnose, behandeling, preventie) nuttige diensten bewijzen
Classificatie = systematisch ordenen & groeperen van problemen op basis van gelijke eigenschappen en
onderlinge relaties diagnose
Ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal ter bevordering van de onderlinge communicatie
tss professionals, spreken over hetzelfde = groot voordeel
Handig voor het stellen van diagnoses en zo over te schakelen naar de behandeling, niet louter
problemen benoemen → hoe ze ontstaan, in stand w- gehouden, w- behandeld & prognose
2 soorten classificatie
1. Klinisch – psychiatrisch classificatiesystemen
2. Empirisch – statisch classificatiesysteem
2.1. KLINISCH-PSYCHIATRISCH CLASSIFICATIESYSTEEM
Psychiatrische stoornissen = onafhankelijke & duidelijk afgelijnde ziekte-entiteiten, met voor elke stoornis
diagnostische & differentiaal diagnostische criteria
Voldoen aan nodige criteria = stoornis classificeren
Categoriaal: men heeft de stoornis of men heeft deze niet
Stoornissen geoperationaliseerd dmv criteria → geven kernsymptomen weer, duur vd symptomen &
mate waarin symptomen normale functioneren verstoren
Stoornis toekennen aan individu, 2 voorwaarden:
• Diagnostisch criteria: aantal criteria ve stoornis bij individu positief wordt gescoord
• Differentiaal diagnostisch criteria: criteria van andere stoornissen kunnen uitgesloten worden
DSM-5
= “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders”
system om problematieken van individuen te beschrijven en te classificeren in
‘stoorniscategorieën’ → medische model, stoornisdenken
Iedere stoornis = aparte oorzaken
Bestaat uit 3 grote delen:
1. Uitleg over gebruikte indeling & uitgangspunten
2. 22 hoofdcategorieën met diagnostisch & differentiaal diagnostische criteria
o Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (ADHD, leerstoornissen)
o Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen (hechtingsstoornis)
o Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen (ODD, CD)
o Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen
o Neurocognitieve stoornissen (Alzheimer)
3. Classificaties die niet opgenomen zijn in deel 2 → stoornissen die nood hebben aan meer
onderzoek
6
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,Nieuw in de DSM-5:
→ Geen Romeins cijfer meer
→ Bestaat uit 3 delen (zie vorige pg)
→ Nieuwe namen van stoornissen/ ziekten
→ Meer dimensioneel gepresenteerd
o Nog steeds categoriaal MAAR de ernst vd stoornis w- omschreven adhv 3 niveaus
▪ 1 = ondersteuning vereist, 2 = wezenlijke ondersteuning vereist, 3= zeer
wezenlijke ondersteuning vereist (bij ASS)
o Geen strikte drempel meer tussen “normaal” & een stoornis
→ Geen subtypes meer (subgroepen op basis van verschillen in verschijningsvormen) → variatie
binnen bepaalde stoornis hebben meestal dezelfde oorzaak en ‘subtype’ impliceert een andere
oorzaak
o NU: fenotypes = geheel van uiterlijk zichtbare kenmerken → meer dynamische term
Kritieken:
Allen Frances
• Valse epidemieën → andere manier van labeling, veel meer mensen kunnen zich identificeren
met een bepaalde stoornis door de breedte van de nieuwe aandoeningen MAAR deze stoornis is
niet altijd van toepassing op die personen, veel sneller ziekte toegeschreven krijgen dan gewoon
een fase in het leven of een karaktertrek
• DSM w- ook gebruikt door farmaceuten & onderwijs, n- enkel door artsen → de krachten naast
de DSM zijn krachtiger dan de DSM zelf, medicatie is dus nu zeer winstmakend in de VS juist door
een diagnose te stellen op basis van de DSM terwijl medicatie niet altijd nodig is
• Geen wetenschappelijke basis voor de diagnoses
• Men denkt dat alle stoornissen echte ziektes zijn met een biologische oorzaak, behandeling &
prognose maar dat is niet het geval
ICD-10
= “International Classification of Diseases”
2.2. EMPIRISCH-STATISCHE CLASSIFICATIESYSTEMEN
Uitgangspunt → psychometrische invalshoek
Uitkomsten van analyses op gegevens die w- verzameld in grote steekproeven →
gedragsvragenlijsten
Gevonden categorieën = resultaat van uitgebreid empirisch onderzoek
Probleemgedrag inventariseren & beoordelen → classificeren
Dimensioneel = elk syndroom is een continuüm waarop ieder individu een relatieve plaats inneemt tov
andere individuen
Links: komt weinig voor & rechts: komt veel voor
7
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
,ASEBA = Achenback System of Empirically Based Assesment => berust op gedragsvragenlijsten
→ CBCL: Child Behavior Checklist: 120 items in te vullen door ouders van kinderen tss de 6&18j
(0,1,2)
→ TRF: Teacher Report Form: 120 items in te vullen door leerkrachten voor lln tss 6&18j
→ YSR: Youth Self-Report 118 items in te vullen door jongeren vanaf 11 jaar, met aangepaste versies
voor jongvolwassenen & volwassenen
Deze 3 soorten vragenlijsten hebben als door verscheidende info uit verschillende bronnen te krijgen over
het gedrag van individuen en deze dan te beoordelen op gelijkenissen & verschillen
Globale indruk van de problematiek
CBCL
Hier zijn 8 syndroomschalen aan gelinkt
- Teruggetrokken/ depressief (I) -Lichamelijke klacht- (I)
- Angstig/ depressief (I) - Sociale problemen
- Denkproblemen -Aandachtsproblemen
- Normafwijkend gedrag (E) -Agressief gedrag (E)
Alle schalen = genormeerd → scores kunnen vergeleken w- met ‘gemiddelde’ scores v leeftijdsgroep
Aangeven wnr score afwijkt vd normen
• De 8 syndroomschalen staan onderaan
• Problemen zien → kijken in welke mate
de lijn omhoog & naar beneden gaat
• Klinisch als de lijn BOVEN de hoogste
stippenlijn komt
• Subklinisch als de lijn TUSSEN de
hoogste & laagste stippenlijn komt
• Normaal als de lijn ONDER de laagste
stippenlijn komt
→ bij deze persoon is alles dus normaal,
delinquent gedrag kent een kleine stijging
maar niet voldoende om van klinisch te
spreken
Gaat niet enkel om te bepalen of een persoon een bepaalde ziekte heeft maar gaat meer om de
mate dat de persoon een bepaalde ziekte heeft
Klinisch: 2 schalen die boven de hoogste stippenlijn komen (delinquent
gedrag & aandachtsprobleem) & 1 subklinische die ertussen zit (angstig/
depressief)
Klinisch-psychiatrisch Empirisch-statisch
Categoriaal Dimensioneel
Duidelijke diagnostische Gedragsvragenlijsten
criteria
Problemen beschrijven en Inventaris maken van probleemgedrag &
Beide systemen classificeren in stoornissenbeoordeling door verschillende betrokkenen
hebben voor en DSM-5, ICD-10 ASEBA (CBCL)
nadelen maar de
laatste jaren is er een toenadering tss beide systemen
8
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
, Criteria van een stoornis:
→ Significant meer problemen dan gemiddeld
→ Problemen op verschillende dimensies
→ Problemen moeten hardnekkig/ persistent zijn → niet tijdelijk, houden langdurige tijd aan
→ Problemen zijn pervasief = symptomen in verschillende contexten (school, thuis, …) & niet
gebonden aan (stresserende) omgevingsfactoren
→ Problemen zijn niet leeftijdsadequaat → peuterpubertijd, pubertijd
→ Problemen moeten leiden tot significante belemmeringen → hinder in het dagelijkse leven
3. DIAGNOSTIEK
= besluitvormingsproces met als algemeen doel via systematisch onderzoek het inzicht in de aard van een
problematiek te verhogen en van daaruit een gepast aanbod voor behandeling te formuleren
= proces van aanmelding tot conclusie, hypothesen die afgetoetst w- adhv instrumenten
behandeling = alle methoden die kunnen w- ingezet om een kind met een ontwikkelingsstoornis te
ondersteunen
3.1. DIAGNOSTIEK IN ENGERE & RUIMERE ZIN
ENGERE ZIN
= stellen van een formele diagnose → leunt dicht aan bij classificatie = onderkennende diagnose
Zegt niks over welke behandeling het meest is aangewezen of kans op succes biedt
BREDERE ZIN
= het onderzoeken/ vaststellen van de oorzaak/ aard van een toestand, situatie of probleem evenals een
inschatting van de therapeutische mogelijkheden
Verschillende stappen doorlopen in een diagnostisch proces/ diagnostische cyclus
Gegevensverzameling + hypothesevorming- en toetsing + indicatiestelling
Enge zin Brede zin
Onderkennende of classificerende diagnostiek Handelingsgerichte diagnostiek
Formele diagnose - Oorzaak
- Diagnose + inschatting therapeutische mogelijkheden
Info over de ernst, het type & de prognose van een Diagnostisch proces: Gegevensverzameling +
probleem hypothesevorming- en toetsing + indicatiestelling
3.2. VERSCHILLENDE SOORTEN DIAGNOSTIEK
VERKLARENDE DIAGNOSTIEK
OORZAAK → “Wat is de oorzaak van het probleem?”
Verklaringen zijn vaak van genetische, neurobiologische en neuropsychologische/ cognitieve aard
“Wat zijn de beïnvloedende factoren die een rol spelen in het functioneren van het kind?”
= integratief beeld, hypothesen over samenhang tss alle ondersteunende & belemmerende factoren
9
ORTHOPEDAGOGISCHE DOELGROEPEN EN WERKVELDEN 2 | 1STE BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE
