Hoofdstuk 1: Inleiding, principes en
opbouw van stemtherapie
LEERLIJN STEM
4 grote onderdelen
EVEN OPFRISSEN…
Stem = ?
Adem, fonatie & resonantie
Anatomie en fysiologie: zie extra documenten
,Stemplooitrilling:
Bernoulli effect (lucht versnelt door
vernauwing)
Stemplooien worden opgerekt,
toonhoogte steeg en bij de toondaling
worden ze terug korter
Een stemstoornis is…
“…Any time the voice does not work, perform or sound as it normally should, so that it interferes
with communication or anytime you experience foreign sensations in your throat, such as effort or
soreness, during or immediately after speaking” (Roy et al., 2004)
➔ Stemstoornis? Stemklacht? Stemprobleem?
➔ ICF: in hoeverre beïnvloedt de stemstoornis het dagelijks functioneren?
Symptomen:
- Auditief:
o Heesheid
o Ruwe stem
o Wilde lucht
o …
- Sensorisch
o Kortademigheid
o Ademtekort
o verstikking
- Visueel
o Spierspanning in de hals
o Arts kan naar de stemplooien kijken
Etiologie → meestal interactie van:
- Sociale factoren
- Psychische factoren (vb. stress)
- Medische factoren
- Omgevingsfactoren
- Stemabuses
Labeling en classificatie:
- Label
o What’s in a name? → de naam zegt weinig! Bijvoorbeeld: stemplooinoduli,
stemplooiverlamming, psychogene dysfonie,…
- Classificatie
o Symptomatisch versus etiologisch (neurogeen, organisch, prychogeen,…)
, o Klinische realiteit = complex!
- Etiket ruim genoeg bekijken
Diagnostiek:
- Anamnese
o Info over activiteiten & participatie
o Info over persoonlijke & omgevingsfactoren
- Perceptuele evaluatie:
o Info over laryngeale functies (stemkwaliteit, luidheid, toonhoogte, adem,…)
o Vb. GRBAS
- Specifieke stemmetingen:
o over laryngeale functies (intensiteit, frequentie, kwaliteit, luchtverbruik,…)
o Vb. DSI, AVQI, HNR, F0,… (weten wat deze metingen betekenen!)
- Patiëntenoordeel:
o Info over activiteiten en participatie
o Vb. VHI
- Laryngoscopie met stroboscopie:
o Info over laryngeale structuren en functies
1. Inleiding
TERMINOLOGIE:
- Stemtherapie versus stemtraining
o Stemtherapie = behandeling, probleem oplossen
o Stemtraining = werken met gezond apparaat, wil beter worden
- Logopedist versus vocal coach (en varianten)
- Patiënt versus cliënt, leerling,…
- Stemmethodes en stemtechnieken (zijn niet heel verschillend bij therapie en training, het
gaat erover hoe ver men gaat)
Indeling van stemtherapie:
- Directe versus indirecte stemtherapie → belangrijk onderscheid
o Direct: oefentherapie, bezig zijn met de stemkenmerken
o Indirect: inzicht dat iemand heeft in het stemprobleem vb. inzien dat roepen in een
sporthal niet gezond is (counseling, stemopvoeding,…)
- Stemple et al:
Niet super belangrijk dat je dit kent…
o Hygiënisch: stemzorg
o Psychogeen: indirect, werken op het gedrag, cognities en emoties
o Fysiologisch: adem, fonatie, resonantie (doel kinesitherapie)
o Symptomatisch: werken aan de symptomen
, o Eclectisch: kijken naar het volledige verhaal van de patiënt, een beetje van dit en een
beetje van iets anders → op die manier een behandeling opstellen
- Taxonomie: (Van Stan et al., niet in detail kennen)
o Indirect:
▪ Stemopvoeding
▪ Counseling
o Direct
▪ Musculuskeletaal
▪ Respiratoir
▪ Stemfunctie
▪ Auditief
▪ Somatosensorisch
o Verdere onderverdeling
o Overlap
Sensorisch gedeelte is heel belangrijk: auditief en somatosensorisch
- Auditief: de patiënt leert zichzelf te beoordelen
- Somatosensorisch: wat de patiënt voelt
Stemtherapie = multidisciplinair
- NKO-arts
- Logopediste Basisteam
- Psycholoog
- Osteopaat (kinesist is vaak niet voldoende opgeleid om meer cervicaal te werken)
- Internist (iemand die rond spijsvetering werkt, reflux bijvoorbeeld)
- Diëtiste
- Zangdocenten
Interprofessioneel versus multidisciplinair
- Interprofessioneel: verschillende disciplines gaan samenzitten om de behandeling te
bespreken nadat de cliënt iedereen gezien heeft
- Multidisciplinair: het samenzitten ontbreekt hier
