samenvatting H4: ongelijkheden memoria 5-6
4.1: de lijdende klasse
4.2: wat we zelf doen, doen we beter: zelfhulp
4.3: de staat regelt, herverdeelt en bemiddelt
4.4: materiële ongelijkheid aangepakt?
4.5: strijd tegen niet-materiële ongelijkheid
4.6: een wereld van tegenstellingen
Samenvatting geschiedenis: 4. Ongelijkheden
1750-heden – W-EU/België, wereld – eco/poli/soc
4.1: de lijdende klasse (18e - 19e eeuw)
4.1.1: proletarisering en kwetsbaarheid
500-1750: AR: landbouwsamenleving (90%)
Boeren huurden grond adel/kerkelijke instellingen/wereldlijke instanties/herenboeren/…
18e eeuw: bevolkingsgroei = druk agrarische sector = vraag en aanbod: huurprijs stijgt
--> boer meer produceren door betere technieken: schulden
soms verlies pachtcontract: moeten arbeid verhuren
kan op platteland: in loondienst bij andere boeren
boeren trokken nr centra: beginnende industrialisatie = vraag werkkrachten (nieuwe start)
migratie = verstedelijking (rondom fabriek = woonwijk, werkuren respecteren)
1750: industriële samenleving verstedelijking
Proletarisering = zelfstandige arbeid loondienst (evolutie al lang aan de gang)
o 1550: 25% huishoudens = loonafhankelijke arbeiders
o 1750: 60% “
o 1850: 75% “
o Boeren inkomen aanvullen met huisnijverheid (opbrengst spinnen/weven)
Gevolgen proletarisering: bestaanszekerheid (UITDAGING)
o Mensen kwetsbaarder in bestaanszekerheid: afhankelijk inkomen uit arbeid
Rekening: beschikbaarheid betaald werk, eisen werkgever, schommeling prijzen
o STRATEGIE: Risico’s spreiden: vrouw- en kinderarbeid en/of overlevingsstrategieën
Altijd zekerheid iemand werkt (in geval van werkloos bij 1 persoon)
Klusjeswerk, dienstverlening buren, bedelen….
4.1.2: kapitalisme en klassentegenstellingen
Voor FR rev: standensamenleving – agrarische samenleving
o Elke stand eigen rol/functie
o ideële samenlevingsopbouw
1e kerk: spirituele welzijn
2e adel: bestuur en verdediging maatschappelijke orde
3e stand: nijverheid, handel, landbouw
o Reële machtsstructuren: concentratie vh onroerend vermogen
Landbouw: grootgrondbezitters (verpachten: adel/kerk = eco soc pol machtig)
Eind 18e eeuw: onvrede derde stand, gebrek inspraak
1 en 2 vrijgesteld belastingen: alle lasten op rest bevolking, handelaars: eco :) + pol :(
Verlichtingsfilosofen: men eiste andere rol op
Na FR rev: klassensamenleving
o industriële revolutie belang roerend vermogen: kapitaal stuwt eco voort (aandelen…)
Burgerij: nieuwe commerciële en industriële elite
Geld + sociale status er verenigd (huwelijken)
Invoer cijnskiesrecht
Middenklasse, eind 19e: ondernemers, handelaars, onderwijsgenoten, administratie
= kleinburgerij (spiegelde zich graag aan burgerlijke elite, namen trends en taal over)
Arbeidersklasse: handenarbeid, platteland, industrie, distributie
o Segregatie: geografisch + eigen cultuur klassensolidariteit en klassentegenstellingen
Arbeiders onderdrukt kapitalisten
Middenstanders klaagden voor opdraaien grootste lasten
4.1.3: armoede, paternalisme en afhankelijkheid
AR: kerk regelt armen- en ziekenzorg
o Brood-en soepbedelingen
o Hospitalen opgevangen (niet nr hemel, beperkte kennis: liever thuis verzorgd)
o Tafels van de Heilige Geest
Lokale armenbesturen
Steunden behoeftige inwoners onder bepaalde voorwaarden
Onderscheid waardige (noodlot, geen schuld: bv oud) en onwaardige armen (bv. lui)
FR rev: overheid beheert armenzorginstellingen
o Bureel van Weldadigheid (BvW)
thuiszorg armen
uitgaven gedekt: inkomsten onroerend vermogen, anders gemeentebesturen ze bijvullen
o Commissies van Burgerlijke Godshuizen (CvBG)
Beheren instellingen, opvang armen: als ze niet meer thuis verzorgd kunnen worden
Ouderen, vondelingen, wezen,…
o Gestichten
Internering bedelaars, landlopers…
Gefinancierd door provinciale en centrale overheden
1925: overheid
o Commissie van Openbare Onderstand (COO)
Samenvoeging BvW en CvBG
Accent op preventie armenzorg
Efficiëntere aanpak
1976: overheid
o COO Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW)
o Kerk nog steeds rol (conflicten: hulpverlening gebruiken waarden en normen opleggen)
Uitgebreid netwerk van private liefdadigheid
o Individuele welgestelde burgers + verenigingen
o Noden lenigen/ellende draaglijker maken
o Rijke gelovigen: hemel verdienen
o Sociale onrust voorkomen
o Sociaal aanzien verwerven
Betuttelend paternalisme door elite
Materiële steun: symptoombestrijding
Morele voorwaarden aan bijstand (enkel armen die ‘t verdienen)
Meeste arbeiders: minste tegenslag = moeilijkheden
Arbeiders/armen = afhankelijkheidspositie
o Hanteerden dit enkel als ze het moeilijk hadden
o Liefdadigheid onderdeel overlevingsstrategie
4.2: wat we zelf doen, doen we beter: zelfhulp (18e - 19e eeuw)
4.2.1: maatschappij van onderlinge bijstand
AR: ambachten en gilden onderlinge solidariteit
o Droegen via regelmatige bijdragen/inning van boeten bij aan vorming bussen of kassen
o Gebruikt als noodlot gezin trof (sterf = tussenkomst in begrafeniskost / ziekte = tegemoetkoming)
o Investeren godshuizen: leden oude dag slijten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoooniem123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,79. Je zit daarna nergens aan vast.
