Samenvatting
Samenvatting Politieke Partijen Bart Maddens
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting en begrippen Politieke partijen gegeven door Bart Maddens ()
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Politieke partijen (S0D27a)Boek: De prijs van politiek
1) Partijpolitieke fundraising
Geert Versnick -> 30/06/2016: eetfestijn van ondernemers en bouwsector door Open VLD
gesponsord door projectontwikkelaars. Versnick bevoegd voor ruimtelijke ordening: 1 van de
laatste schandalen tot nu toe
➔ Waar vroeger bedrijven de hoofdsponsor waren, is dit nu strafbaar -> Verandering in
financiële zeden
Het ancien régime (“1800-1980”)
Tot 1980 was geen enkele partij verplicht zijn boeken open te doen.
Aanleidingen:
- RTT-schandaal van 1973: Frank Pepermans kwam in opspraak van geld toe te steken
aan Baudrin (door corruptie veroordeelde administateur generaal van RTT) -> Bleek in
dat onderzoek dat hij aan elke partij geld onder tafel schoof
Maar dat was de standaard: Geen fiscaal attest, geen sporen en al het geld uit de zwarte kas
Reactie in 1984: CVP brengt lijst met geldschieters uit -> Toch veranderen de praktijken niet.
De Uniop-bom
1989: Ontslagen directeur Javeau van studiedienst Uniop zou middelen van Uniop met
privémiddelen hebben vermengd -> Bleek dat Uniop een doorsluismiddel voor
partijfinanciering was.
Ministers bestelden studies die te duur werden aangerekend, geld werd teruggestort naar de
partij en opiniepeiling werd verzonnen. PS-politicus Coëme werd vooral geviseerd, maar alle
partijen waren in hetzelfde bedje vies.
➔ Gangbare praktijk om eigen studiediensten te veel te storten voor de geleverde
prestaties etc.
Daarnaast jaren ’70 en ’80: systeem van valse facturen:
Bedrijven betaalden de facturen van de partijen en schreven ze in als eigen kost, om na de
verkiezingen de btw terug te vorderen.
Naar een strengere regulering
Partijen = feitelijke verenigingen -> Moeten dus geen boekhouding neerleggen
1ste verandering: Bob Gijs (1985): fiscale bevoordeling van partijen werd veralgemeend.
Voorwaarden: Partij van minimum 5 parlementsleden, slecht jaarlijks mocht een partij
2.000.000 BF inbrengen + totaalbedrag aangegeven worden aan rechtbank eerste aanleg.
Samenvatting Politieke Partijen 1
,2de verandering: Wet D’Hoore (1989): -> Geen drastische verandering
Maximaal aftrekbaar bedrag per partij van 2.000.000 BF naar 350.000 BF. Bedrijven konden
blijven sponsoren wat ze wilden, maar totaalbedrag werd publiek gemaakt + boekhouding
gecontroleerd door parlementaire onderzoekscommissie.
➔ Dit gold echter niet voor de componenten van de partijen.
3de verandering: Vervolgwet (1993) -> Radicale verandering
Alle giften van rechtspersonen en feitelijke verenigingen aan partijen/kandidaten werden
verboden. Daarnaast werden kosteloze prestaties of prestaties onder de kostprijs ook
aangerekend als giften. Enkel natuurlijke personen (mensen van vlees en bloed) konden nog
giften doen, maar werden ontmoedigd want het was niet langer fiscaal aftrekbaar.
Moeder van alle schandalen
Augusta-schandaal (1993): In onderzoek naar de moord op André Cools werd ontdekt dat PS
smeergeld had ontvangen voor helikopter-aankoop aan Italiaans bedrijf Augusta.
Kort daarna kwam te weten dat PS smeergeld had ontvangen van Franse vliegtuigenbouwer
Dassault in ruil voor militaire bestellingen.
➔ Vandenbroucke (Buitenlandse zaken) en Claes (Navo secretaris-generaal) moesten
opstappen en werden veroordeeld: dwangsom heeft de PS betaalt in hun plaats. Grote
aderlating voor de partij -> Meer aansturen op overheidsfinanciering.
1997: CVP: vzw Kridemo was de vzw die zorgde voor de radio- & tv-uitzendingen van CVP. De
VZW werkte samen met NV Hermes Communications van de broers Bleyen waar de broers
stille venoten waren. Wat blijkt: NV Hermes werd gebruikt om smeergeld door te sluizen naar
CVP. (wordt ook iets gezegd van Atomaschriftjes dat dit zou zijn bijgehouden, maar zijn slechts
speculaties.)
Een non-agressiepact
Alle partijen waren in hetzelfde bedje ziek, maar beseften dat het systeem van wederzijdse
geheimhouding onhoudbaar was. Daarnaast explodeerden de campagnekosten waardoor
partijen nog afhankelijker werden aan giften.
Het momentum (De Vervolgwet van 1993) kwam er uiteindelijk voor de vrees van Operatie
Mani Pulite (Schone Handen) in Italië: Daar zorgden de schandalen voor een implosie van de
klassieke partijen en werden de politici 1 voor 1 achter tralies gezet.
De Vervolgwet (1993) was niet alleen een vorm van zelfdiscipline, maar de partijen wilden ook
dat tegenstanders geen electorale munt konden slaan uit de schandalen.
De nasleep van Augusta
Augusta & Dassault lieten blijken dat wet-Dhoore mankementen vertoonde:
PS-Penningmeester Etienne Mangé zou 6 miljoen BF van Augusta-geld hebben doorgesluisd
naar vzw Pluralistisch Pers via bank Codep. Uiteindelijk bleek dat de PS hier moeilijk/niet kon
worden vervolgd: Eerste mankement: Geen controle op de componenten van de partijen
Samenvatting Politieke Partijen 2
,Tweede mankement: Tijdens Dassault-onderzoek bleek dat de PS hun Buitenlandse
rekeningen niet in hun boekhouding hadden opgenomen.
In 1999 werd de wetgeving rond boekhouding werd dus verstrengd: Partijen moesten
verplicht een consolideerde boekhouding bijhouden en publiceren met alle financiën van hun
componenten. Daarnaast moesten ze ook een lijst van instanties opgeven die deel vormden
van hun consolidatiekring.
Vervolgens werden particuliere giften ook aan banden gelegd: Ten eerste mocht een
kandidaat maximaal 500€ van eenzelfde persoon ontvangen en mochten schenkers maximaal
2000€ schenken. Ten tweede moesten alle personen die een gift groter dan 125€ deden hun
identiteit laten registreren.
De schemerzone van de sponsoring
In 2008 hield GRECO (Group of States against Corruption) een onderzoek over de boekhouding
van Belgische partijen. Eerste probleempunt was dat giften verboden was, maar sponsoring
niet. Dit zorgt voor een achterpoort: Bedrijven kunnen boven de marktprijs betalen.
Daarom werd sponsoring eerst en vooral duidelijk gedefinieerd om onderscheid met giften
duidelijk te maken: Sponsoring is het beschikbaar stellen van middelen door een
rechtspersoon aan een politieke partij in ruil voor publiciteit en moet volgend geldende
marktprijzen gebeuren.
Regels van sponsoring lopen nu gelijk met giften: 500 max voor 1 persoon, 2000 max voor 1
sponsor. Sinds 2016 mogen deze betalingen boven 125€ ook enkel elektronisch gebeuren.
Hoeveel geld krijgen partijen van de burger
Door de strenge wetgeving zijn giften een zeer bescheiden deel van de totale inkomsten van
de partij en volgen ze ook een patroon van pieken en dalen. Meestal zijn ze een gevolg van
een politiek evenement: zo wist de PVDA veel giften binnen te rijven nadat ze een
staatsubsidie hadden misgelopen in 2014.
Daarnaast wist LDD een achterpoort te vinden: Omdat ze een tijdje geen lijsten hebben
ingediend, konden ze onbeperkt giften ontvangen zonder daarvoor vervolgd te worden.
De achterpoort van de legaten
Aangezien met giften enkel “giften onder de levenden” worden bedoeld, vallen legaten of
erfenissen uit de boot van de regulering. Een logische zaak zou zijn dat legaten a fortiori zich
moeten laten registreren, maar dat is op heden nog niet het geval.
Hoeveel geld krijgen kandidaten van burgers?
Een individu kan enkel een kandidaat steunen binnen de regulering van giften (max 500€).
Deze aangiften moeten publiek worden gemaakt, maar giften in het algemeen zijn een
Samenvatting Politieke Partijen 3
, dalende trend. Het gemiddelde per kandidaat is sinds 2009 in stijgende trend. -> Algemene
conclusie is eigenlijk dat giften in ongebruik zijn geraakt behalve bij CD&V.
Andere tendensen zijn dat mannen gebruikelijk meer giften ontvangen, kandidaten ouder dan
60 jaar, politieke medewerkers en zelfstandigen.
Zijn andere landen ook zo streng?
Belgische regelgeving is vrij restrictief, maar er zijn verschillende manieren om giften te
reguleren:
1) Je kan beperkingen doorvoeren wie er mag schenken: zo kan je bv bepaalde giften
verbieden zoals giften uit het buitenland. Wij blinken in deze categorie uit door verbod
op geschenken van niet-natuurlijke personen (dus niet alleen bedrijven maar ook
vakbonden.
2) Beperking op bedrag: In 50% van de Europese landen (ook bij ons) bv een
maximumbedrag dat kandidaat/partij mag ontvangen van 1 donor en/of
maximumbedrag dat 1 donor mag spenderen.
3) Verplichting om lijst geldschieters te bezorgen aan de overheid: deze lijsten zijn niet
altijd publiek en worden meestal bij grote bedragen publiek gemaakt omdat giften in
de meeste landen worden aangemoedigd. BV. Nederland: daar kan men onbeperkt
doneren en zijn giften fiscaal aftrekbaar.
Van het ene naar het andere uiterste
In België is de slinger in korte tijd aan de ene kant doorgeslagen. Hoe dan ook is geld
ontvangen nu een groot risico en weten politici dat als ze toch geld ontvangen, ze een risico
lopen op chantage.
Anderzijds: Is het niet te vergaand dat giften niet langer fiscaal worden gestimuleerd? -> Toch
een belangrijke vorm van politieke participatie?
SAMENVATTING
Wat is een politieke partij?
Vereniging van natuurlijke personen (als dan niet rechtspersoonlijk) die 1 verkiezingen
deelnemen, 2 kandidaten voordraagt 3 een totstandkoming van de volkswil beoogt adhv
statuten en haar programma
Componenten van een politieke partij
Alle instellingen die rechtstreeks verbonden zijn tot een partij: studiediensten,
wetenschappelijke instellingen, politieke vormingsinstellingen, politieke
omroepverenigingen, vzw’s (met federale dotatie), entiteiten in gewest en gemeenschap,
politieke fracties
Samenvatting Politieke Partijen 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BV9844. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen