Deontologie en beroepsgeheim / Ontwikkelingspsychologie: hechting en kwetsbare groepen / Jeugdhulp in Vlaanderen / Rechtspositie van minderjarigen in de jeugdhulp / Jeugddelinquentie / Recht op Maatschappelijke Integratie
Kern werkrelatie: vertrouwelijkheid of confidentialiteit opbouwen, verzekeren en garanderen
→ zonder vertrouwensrelatie geen SW
• Voorzichtig omgaan met de info die SWers verstrekt wordt
• Vertrouwen blijven verzekeren is essentieel, vertrouwen is een onderdeel van de werkrelatie
• Vertrouwen opbouwen gebeurt bij elke cliënt opnieuw
Je garandeert aan je cliënt, dat wat tussen jullie besproken is, ook tussen jullie blijft → zwijgplicht!
Verplichting tot geheimhouding → grond in het recht op privacy (GW art. 22 & EVRM art. 8)
2. Het beroepsgeheim
Houvast vertrouwelijkheid garanderen aan client → wet- en regelgevend kader
Bescherming van de hulpvrager & de SWer: laat toe om bepaalde info niet te moeten delen
De wet op het beroepsgeheim → strafrechtelijke verbodsbepaling → verplichting om te zwijgen
(Strafwetboek art. 458) → bevestigd door alle codes voor deontologie in SW → het is een basiswaarde
Door welke ‘bril’ kijken we naar het beroepsgeheim?
• Last of extra belasting: iets extra om rekening mee te houden
• Uitdaging en grote kans: alles vanuit een vertrouwensrelatie is geheim, moet binnen context
client – hulpverlener blijven, vanuit dit geheim kan je als MA vertrouwen krijgen & je werk doen
Het beroepsgeheim is de toegangspoort tot de hulp- en zorgverlening.
Het beroepsgeheim geeft ook discretionaire ruimte (bewegingsruimte waarbinnen de sociaal werker kan
handelen) → beroepsgeheim dekt steeds de vertrouwelijke informatie die uitgewisseld wordt
Het beroepsgeheim in beweging
• Maatschappelijke en beleidsevoluties, vb: grotere focus op kindermishandeling, gezinsdrama’s,
verhoogde meldingsdruk inzake terrorisme…
• Evoluties in de hulpverlening zelf met meer samenwerkingsdruk en vragen over hoe informatie
uitgewisseld kan worden.
→ deze zorgen ervoor dat het beroepsgeheim onder druk komt te staan en in beweging is
1
, Drie belangen van het beroepsgeheim
1. Het belang van de cliënt of cliënten
• Privébelang, bescherming van de persoonlijke levenssfeer
• Beroepsgeheim biedt de garantie dat alle info die de client bekendmaakt vertrouwelijk blijft
• Hulpverlener heeft kennis over privéleven → zorgt ervoor dat asymmetrische relatie ontstaat,
beroepsgeheim is een middel de hulpverlener te behoeden voor machtsmisbruik
2. Het maatschappelijk belang
• Goede, doelmatige, geloofwaardige gezondheidszorg en welzijnszorg → noodzakelijk dat de
gemeenschap erop kan vertrouwen dat hulpverleners uit alle sectoren de hun toevertrouwde
informatie bewaren
• Waarborg dat men gebonden is aan beroepsgeheim → we wenden ons gemakkelijker tot
hulpverlening & draagt dus bij tot de toegankelijkheid van de gezondheids- en welzijnszorg
• Indien het beroepsgeheim niet zou bestaan → veel mensen zouden stap naar de hulpverlening
niet kunnen/durven zetten
3. Het belang van de beroepsgroep
• Zwijgplicht als gedeelde norm → maakt het beroep betrouwbaar en maakt dat sociaal werkers
elkaar kunnen aanspreken op wat van hen verwacht wordt
• Bescherming van de wijze waarop bepaalde beroepen moeten worden uitgeoefend → van belang
voor de hele samenleving, voor alle potentiële cliënten (algemeen belang)
Het beroepsgeheim: absolute vs functionele benadering
• Absolute benadering: geen afwijking mogelijk van het beroepsgeheim (ook als de cliënt hiermee
zou instemmen)
• Functionele benadering: instemming cliënt zorgt ervoor dat er geen sprake is van schending van
het beroepsgeheim
o Toestemming → voldoen vw: voorafgaand, specifiek, geïnformeerd, uitdrukkelijk en vrij
o Afweging al dan niet doorbreken → alle belangen in acht nemen
o Wet zegt dat men geen info mag delen, maar ifv samenwerking is dit soms wel nodig & dit
wordt dan ook wel toegestaan (gedeeld en gezamenlijk beroepsgeheim)
→ Evolutie naar overwicht van de functionele benadering
Indien absoluut → geen enkele vorm van samenwerking mogelijk
• Wie de plicht heeft om te zwijgen, heeft ook het recht om te zwijgen.
• Principieel recht om te zwijgen, zonder hiervoor gesanctioneerd te worden
• Geen goede reden om te spreken/het belang van de ander is er niet mee gediend → blijven
zwijgen
• Je kan niet zomaar gedwongen worden om de vertrouwensrelatie en de geheimhouding te
doorbreken
3
, Zwijgplicht
= plicht om te zwijgen over de inhouden die hij in het kader van zijn beroepsuitoefening/functie
vernomen of vastgesteld heeft
1. Voor wie?
Strafwetboek art. 458: “geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen
en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen”
• Spreken van beroepsgeheim → sprake zijn van een hulpverlenende taak als vertrouwensfiguur
• Vertrouwen is noodzakelijk voor beide partijen
• Persoon moet een deel van zijn privacy opgeven om hulp te kunnen krijgen
• Het gaat over alles wat uitdrukkelijk of stilzwijgend werd toevertrouwd
• Ook alles wat men heeft vernomen of vastgesteld en vertrouwelijk is, ook na beëindiging van de
vertrouwensrelatie
2. Beroepsgeheim – sectoriële bepalingen
Vallen onder een bijzondere wettelijke bepaling, oa:
• Personeelsleden CLB’s
• Medewerkers CGG’s
• Personeelsleden CAW’s die in contact komen met cliënten
• Leden van de raad voor my welzijn en bij uitbreiding de personeelsleden van het OCMW
• Personeelsleden van erkende steunpunten adoptie en dienst voor my onderzoek inzake adoptie
Specifieke regelingen die beroepsgeheim toekennen bij de uitoefening van een welbepaalde taak, vb. de
jeugdbescherming en de jeugdhulpverlening → decreet IJH → beroepsgeheim voor alle personen die hun
medewerking verlenen aan de uitvoering van de jeugdbescherming
3. Beroepsgeheim – uit hoofde van staat
Strafwetboek art. 458: “alle andere personen die uit hoofde van hun staat”
• Beroepsgeheim kan ook van toep. zijn op vrijwilligers, studenten, informele zorgverstrekkers,
stagairs… → voor zover ze een maatschappelijk erkende noodzakelijke vertrouwenspersoon zijn
• Voorwaarden:
o Hulpverlenende taak als vertrouwenspersoon uitoefenen, enkel ondersteunende taken
uitvoeren → geen sprake van beroepsgeheim
o Vrijwilliger moet in een georganiseerd verband werken
o Beroepsgeheim geldt ook voor erkende mantelzorgers die verzorgende taken op zich
nemen & voor erkende vertrouwenspersonen (ku erkenning aanvragen bij ziekenfonds)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annejongen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
