Antropologische thema’s uit de hedendaagse filosofie
Inhoud
1 Wat is filosofie ............................................................................................................................... 3
1.1 Introductie ............................................................................................................................. 3
1.2 Wat is filosofie? ..................................................................................................................... 3
1.3 Attitude, methodologie en domein .................................................................................. 3
1.4 4 Deeldomeinen................................................................................................................... 4
1.5 Heel korte geschiedenis v/d Westerse filosofie .............................................................. 5
1.6 Besluit ..................................................................................................................................... 5
2 Mechanisering en doelgerichtheid ........................................................................................... 6
2.1 Mechanisering v/h wereldbeeld ........................................................................................ 6
2.2 Kant en teleologie ................................................................................................................ 6
2.3 Darwin en het darwinisme .................................................................................................. 7
2.4 Domheid en doelgerichtheid ............................................................................................ 7
2.5 Functies en normen i/d natuur........................................................................................... 8
2.6 Besluit ..................................................................................................................................... 9
3 Lichaam en Geest ......................................................................................................................... 9
3.1 Hersenen en mentale toestanden ..................................................................................... 9
3.2 Descartes’ dualisme ............................................................................................................. 9
3.3 Dualisme na Descartes ...................................................................................................... 10
3.4 Mens als machine ............................................................................................................... 11
3.5 Van materialisme naar fysicalisme ................................................................................... 12
3.6 Besluit ................................................................................................................................... 13
4 Lijden en dood ........................................................................................................................... 14
4.1 Probleem van de Dood en oplossingen ........................................................................ 14
4.2 Probleem van het Lijden ................................................................................................... 15
4.3 Is de Dood een Kwaad? .................................................................................................... 16
4.4 Is onsterfelijkheid wenselijk? ............................................................................................ 17
4.5 Besluit ................................................................................................................................... 18
5 Wetenschap en pseudowetenschap ...................................................................................... 18
5.1 Het Demarcatieprobleem ................................................................................................. 18
5.2 3 problematische oplossingen ........................................................................................ 19
5.3 Karl Popper en falsificatie ................................................................................................. 20
5.4 Thomas Kuhn en incommensurabiliteit .......................................................................... 21
5.5 Besluit ................................................................................................................................... 24
1
, N. Verhamme
6 Wetenschappelijke kennis ........................................................................................................ 24
6.1 Wetenschappen en hun methoden ................................................................................ 24
6.2 Zoeken naar oorzaken ....................................................................................................... 25
6.3 Theoretische observatie .................................................................................................... 26
6.4 Biomedische wetenschappen .......................................................................................... 27
6.5 Toeval en wetenschap ....................................................................................................... 27
6.6 Besluit ................................................................................................................................... 28
7 Ziekte ............................................................................................................................................ 28
7.1 Ziekte en gezondheid........................................................................................................ 28
7.2 Normativisme ...................................................................................................................... 29
7.3 Naturalisme ......................................................................................................................... 29
7.4 Hybridisme .......................................................................................................................... 30
7.5 Pluralisme ............................................................................................................................ 31
7.6 Eliminativisme ..................................................................................................................... 32
7.7 Besluit ................................................................................................................................... 32
8 Medicalisering ............................................................................................................................ 33
8.1 Medicaliseren en pathologiseren .................................................................................... 33
8.2 Oorzaken en gevolgen...................................................................................................... 34
8.3 Pathologisering van zwaarlijvigheid................................................................................ 35
8.4 Genealogie van zwaarlijvigheid ....................................................................................... 36
8.5 Besluit ................................................................................................................................... 36
9 Verbetering ................................................................................................................................. 37
9.1 Is verbetering immoreel? .................................................................................................. 37
9.2 Verbetering en menselijke natuur ................................................................................... 38
9.3 Verbetering vs. Therapie ................................................................................................... 39
9.4 Verbetering door genezing .............................................................................................. 40
9.5 Besluit ................................................................................................................................... 41
10 Handicap.................................................................................................................................. 41
10.1 Ziekte en haar gevolgen ................................................................................................... 41
10.2 Twee modellen van disability ........................................................................................... 43
10.3 Disability en sociaalconstructivisme ................................................................................ 44
10.4 Beperkingen waarderen ................................................................................................... 46
10.5 Besluit ................................................................................................................................... 47
2
, N. Verhamme
Antropologische thema’s uit de hedendaagse filosofie
1 Wat is filosofie
1.1 Introductie
• KUL: domeinspecifieke verdieping vanuit kritische reflectie
o Beter begrip eigen discipline
o Kritische reflecteren binnen maatschappelijke context
1.2 Wat is filosofie?
• Mening / denkwijze, levens-/wereldbeschouwing, studie beginselen
• Verlangen naar inzicht
• Reflectieve bezigheid (uil van Minerva) => (zelf)reflectie, nadenken altijd achteraf
o Minerva = godin v/wijsheid
o Uil = filosofisch symbool
o “De uil van Minerva begint haar vlucht pas bij het aanbreken v/d
avondschemering.” Goede metafoor?
▪ Er is ook echte uil => steenuil leeft i/bv Athene
▪ Biologisch nt helemaal correct => dagroofvogel
▪ Mythologisch: mythe van Nyctime => associëren filosofie met
schaamte
1.3 Attitude, methodologie en domein
• Attitude: kritisch denken/beoordelen
o Zintuigen bedriegen ons
o Descartes: op zoek naar iets wat niet bedriegt stuit op methodische twijfel
▪ Mogelijkheid bestaan Malin génie
▪ Zoekt wetenschappelijk zekere kennis
o Probleem? Kritisch denken ≠ uniek filosofisch
• Methodologie
o Intuïties: beschreven dr Aristoteles als niet-tegenspraak
▪ 17e & 18e E: ~ = kennis op onmiddellijke manier verkregen (bv.
Cogito ergo sum)
▪ 20e E: ~ = spontane overtuiging eig geest => neg. Bijklank
• Moeilijk te veranderen
• Filosofen die enkel hierop steunen = “fauteuilfil.”
▪ Geen uniek fil. Methode
o Conceptuele analyse: wat zn noodzakelijke en voldoende vw’en?
▪ = ontrafelen en verbeteren v/concepten die we achteloos gebruiken
bv. liefde, tijd, vrijheid…
▪ Nt dr alle filosofen & nt enkel dr filosofen bv. onderscheid massa en
gewicht in fysica
3
, N. Verhamme
o Gedachte-experimenten
▪ Verhelderen; geven gegevens vr of tg; financiële, technische &
morele problemen ontwijken om experiment echt uit te voeren
▪ Bv. brain in a vat: kennis zekerheid i/vraag, trolley problem
▪ Nt uniek filosofisch bv. Schrödingers’ kat => wet. Nt louter empirisch,
filosofie nt louter fauteuilwerk: nieuwe tak = experimentele fil.
• Domein
o Abstracte & eigenaardige vragen, vanzelfsprekendheid v/ concepten i/vraag
stellen bv. tijd (vgl. 1000-poot en pad)
o Ook i/wet. Wagen sommigen zich a/ moeilijkste vragen
o => moeilijk om fundamenten i/vraag te stellen
▪ Wet v/Humphrey: geautomatiseerde taak reflecteren, belemmert
taak
o Fil. Als kunststroming: telkens vanaf 0 => gn vooruitgang i/fil. Wel in wet.? 2
arg. Tegen stelling
▪ Arg. 1: i/wet. Is vooruitgang nt altijd geval: wet. Paradigma’s volgen
elkaar op zonder verder te bouwen = incommensurabiliteit (<Kuhn)
▪ Arg. 2: wel vooruitgang i/fil. : verschillende disciplines vanuit fil. Bv.
psychologie, Newton… + sommige vragen wel beantwoord + soms
beter weten wat het niet is
1.4 4 Deeldomeinen
• Metafysica/zijnsleer : bestuderen aard & structuur v/d wereld meta + fysica
o Bv. betekenis v/h bestaan, betekenis/bestaan v/tijd, verhouding lichaam en
geest…
o Waarom iets metafysisch probleem = nt te verklaren => roept meer vragen
op
• Logica/redeneerkunde: legt deugdelijk redeneren & argumenteren uit => belangr.
Onderdeel kritisch denken
o Bv. weerleggen drogredenen (bv slippery slope = als we vandaag A doen,
zal ooit B volgen, dat is hoogst onwenselijk => mogen A nt doen)
• Epistemologie/kennisleer
o Bv. hoe kennis verwerven, wat is zekere kennis, brain in a vat, twijfelzucht
Descartes…
• Moraalfilosofie/ethiek: wat is goed handelen?
o Bv. verzameling rechten & plichten = normatieve universum
o Pol. Filosofie is onderdeel
• Wetenschapsfilosofie is toegepaste epistemologie + soms metafysisch/ethisch
o Algemene wet. Fil.: fundamentele vragen
▪ Intrinsieke interesse i/ wet.
▪ Bv. onderscheid wet. En pseudowet.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nelleverhamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
