Tragedie en de drie tragici + komedie
Griekenland: klassieke periode ca 500 vc – ca 323 vc
Wie Aeschylos Sophocles Euripides
Wanneer Ca 525 vc – ca 456 vc Ca 496 vc – ca 406 vc Ca 485 vc – 406 vc
Kenmerken -Atheense, aristocratische afkomst -Afkomst uit politiek geslacht - Aristocratische familie
-Zorgde voor integratie van koorzangen, - 17 van 92 tragedies bewaard,
-Van 130 tragedies bleven er 7 bewaard waaronder Medea, Andromache,
dansen en monologen
-Staat centraal voor Aristoteles’ Poetica Iphigineai in Aulis, Iphigineeia in Tauris
-Integreert ook de tweede auteur = en de Bachhanten
(termen die Aristoteles beschrijft, zoals
antagonist -> effect: meer dynamiek, - Vorm
hamartia etc, staan centraal in Sophokles)
bepaalde gesprekken geven een vaart aan 1) Vermindert nog harder dan
de actie -Belichaming ‘klassieke’ Gouden Eeuw van Sophokles rol van het koor
- Maatschappelijke en mythologische Athene 2) Rol van de goden is geringer
thema’s 3) Schilder van de menselijke
- The single poet who embodies passie: is geïnteresseerd in de
- Schreef een hondertal tragedies, waarvan centrally and completely the spirit of irrationele krachten die het
7 bewaard Athens” – J.W. Mackail menselijke handelen kunnen
-Enige tragedieschrijver die een tragedie bepalen (cfr. Medea: vrouwelijke
- Dramatische innovaties:
schreef met historisch onderwerp, nl. “De pyschè)
Perzen” 1) Integratie derde acteur - Psychologische uitdieping: een mens is
2) Vormefficiëntie geleid door zijn emoties, niet per se
3) Beperkt rol van koor door analyse
- Mens staat centraal
- Kent in Athene veel minder succes dan
bijvoorbeeld Sophokles, maar wordt in
4e eeuw v.C wel de meest geliefde van
de drie <-> in komedie vaak op de korrel
genomen
- Enorme navolging van Seneca (1ste
EEUW)
, Werk Oresteia (458 v.C): trilogie, thema uit Voornaamste werken: gebaseerd op Bacchae: gebaseerd op Thebaanse helden
Trojaanse verhalenschat genomen Thebaanse helden, verhalen uit Thebaanse - God Dionysus vormt hier zelf het
verhalenschat spilfiguur van het werk (<->
1)Orestes = zoon van Agamemnon -> Deel Aesychlos&Sophokles: dionysisische
1: Agamemnon die terugkeert (een verhaal 1)Koning Oedipus: als kind te vondeling aspect was weg)
voor: dat Agamemnon dat hij zijn dochter gelegd, wanneer hij onderweg is naar Thebe, Inhoud
Iphigeneia offert voor gunstige wind doodt oude man die zijn vader blijkt te zijn, 1) Thebe: koning Cadmus geeft
uitvaart naar Troje) -> Klythaemnestra hij komt aan in stad Thebe waar hij als held koningschap aan zoon Pentheus
doodt hem uit wraak in bad met een bijl wordt ontvangen door iets te doen, trouwt 2) Op dat moment wilt Dionysus zijn
daar met de koningin en blijkt dan zijn cultus, al reeds verspreid in Klein-Azië,
2)Choëphoroi “offerplengsters’: ook in Griekenland, meer bepaald
moeder ->oedipuscomplex (cfr. Freud: we
Orestes&Elektra doden hun eigen moeder Thebe, doen verspreiden
hebben de Griekse mythologie nodig om over
en haar minnaar -> moedermoord is in Ziener Teiresias, oude koning
dingen te spreken waarvoor sommige
Griekse oudheid een van de ergste dingen Cadmus, oude koningin Agave en
mensen te bang zijn om over te praten, zoals
(taboe!), dus op de vlucht voor vriendinnen (aanvankelijk ongelovig)
moederliefde)
wraakgodinnen -> thema van wraak willen allemaal meedoen aan deze
voortgezet -> Apollo beschermt Orestes en Thema: Dionysuscultus
stuurt naar hoogste rechtbank in Athene, Pentheus, nieuwe koning, is
1) Oedipus, zoon van de koning van Corinthe wantrouwig
de aeropaag
-> wordt koning van Thebe nadat hij de stad 3) In vrouwenkleren gaat Pentheus de
3)Eumeniden (“welgezinden”): Orestes heeft verlost van een sfinx rituelen van de god bespieden, tegen
wordt berecht in de rechtbank (dus: hoe het advies van Dionysus zelf in
2) Laos, de vorige koning, was dood en Ziet hoe zijn moeder in dionysische
moeten we omgaan met wraak? -> door
daarom krijgt ook Oedipus zijn vrouw Iocaste trans geraakt
rechtbank, door volk beslist! Dus hier is de
uiteindelijke beslissing door volk, want 3) Pest breekt uit, kan enkel stoppen door de Hierdoor herkent ze Pentheus niet
Athene woont wel de rechtszaak bij maar moordenaar van Laos te vinden -> Oedipus en ziet ze in hem een leeuw
Verscheurt met de andere
zegt “zie zelf maar wat jullie kiezen” wilt dit ontsluieren
bacchanten haar eigen zoon
- Centrale thema: wraak 4) Blinde ziener Teiresias wijst hem aan als Wanneer ze terug bij zinnen is,
moordenaar -> aanvankelijk was Oedipus beseft ze wat ze heeft gedaan en
- Wereldorde wordt volgens Aesychlos nog beseft ze dat dit de straf is van
verontwaardigd, daarna beseft hij dat hij
steeds bepaald door de Goden en mensen Dionysus voor het ongeloof van een
gelijk heeft, mede door het verhaal van
moeten zich hiernaar schikken van haar leden
Iocaste
Het ritueel
- Opstandigheid t.o.v goden = hybris, de
- “Wij hebben ons kind te vondeling 1) Samen met dansende god Dionysus
hoogmoed