Deze samenvattingen omvat alle informatie uit het boek, uit de Powerpoints van Yvan Houtteman en over mijn persoonlijke notities.
Ik behaalde een score van 17/20 door deze samenvatting te leren.
Filosofie komt van:
Het Griekse filein= houden van
Sophia = Griekse godin van de wijsheid
Sophia is een vrouw in een wereld vol met mannen. Men spreekt immers
van vrouwelijke intuïtie, hiermee verwijzend naar de directe ervaring van
waarheid, zonder een beroep te doen op een redeneer proces.
De geschiedenis van de filosofie is een verhaal van mannen, pas vanaf de
20e eeuw kwam hier verandering in. Toen pas kregen vrouwen op een
vergelijkbare manier als mannen toezicht op het onderwijs.
De oorsprong heeft 2 visies:
Filosofie is zo oud als de mensheid. Iedereen die diepzinnige vragen stelt is
filosofisch bezig.
o Volgens Plato begint filosofie met verwondering. De
verwondering is de bron van onze zoektocht om te begrijpen wat
er zich voordoet in onszelf en de wereld.
Filosofie is een manier van denken binnen een bepaalde cultuur in
een bepaalde periode.
o 6e eeuw VC: in de streek rond de Egeïsche zee: een
handelsplaats waar verschillende culturen met elkaar in contact
komen, een verstedelijking plaats vond en waar zich de eerste
filosofen hebben gesitueerd.
Oosterse filosofie ontstond in 6e eeuw
China:
o Yin en Yang (man vrouw, licht donker, eb vloed, …)
o Op het toppunt van het inkrimpen zit het uiteinde.
o Bloei taoïsme: Lao Tse
o Confucius met een uitgewerkte sociale filosofie.
India:
o de oorzaak van het leiden is verlangen, je kan het leiden
overstijgen door het achtvoudige pad.
o Upanishaden werden geschreven
o Boeddha & Mahavira 2 figuren die aan de basis lagen van het
Jaïnisme en het Boeddhisme.
De waarheid is universeel, er bestaat zoiets als een eeuwige
filosofie. Zowel in het Westen als het Oosten heeft men het eigenlijk
over hetzelfde.
Westerse Filosofie ontstond in 6e eeuw voor christus : dit ontstaan wordt ook
beschreven als de overgang van mythos (mythisch denken) naar logos (rationeel
denken).
Rationaliteit: toenemend belang van observatie naar argumentatie en naar het
feit dat de natuur uit de natuur wordt verklaard.
Mythos = een wereldbeeld gebaseerd op mythen, meestal gekleurd
door een rijke wereld van goden en fantastische verhalen.
, Logos = wereldbeeld dat dichter bij de natuur staat + rationeel
denken. Houdt zich ver weg van buitenmenselijke verklaringen, behalve
bij metaforen.
Deze sprong in het denken kan men begrijpen door te verwijzen naar de
verstedelijking, hierdoor kwamen veel mensen op een kleine oppervlakte
samenwonen en deelden met ideeën en visies die botsten met elkaar. Ze zochten
dan naar een meta-antwoord.
Dit verschil in visies werd door Xenophanes verklaard als het feit dat men als volk
elk een eigen beeld van de waarheid schepten en hun geloof hierop dus ook
gebaseerd was (bv. elk geloof heeft een eigen god op basis van
gemeenschappelijke ideeën en behoeftes.)
De zondeval
Adem en Eva kwamen toe op het paradijs. Hier mochten ze alles doen, behalve
van de appels eten die aan de appelboom hingen. Door te eten van deze appel
bezit je kennis over goed en kwaad. Adam en Eva konden de verleiding (slang)
niet weerstaan en aten van de appel. Door te oordelen (eten vn appel) en de
verleiding niet te kunnen weerstaan is ons lot om te lijden voor de rest van ons
leven.
Vanaf het moment dat je begint te oordelen val je uit het
continuüm van de natuur en is lijden ons lot.
De terugkeer van Odysseus naar huis
De weg die de mens (odysseus) aflegt in het leven om
zichzelf te vinden, tegen alle verleiding van het leven in.
De verleiding is één van de uitdagingen die we in ons leven
moeten kunnen weerstaan om wijs te worden.
Omschrijving en indeling van de filosofie
Tussen religie en wetenschap
Italiaanse filosoof Crescenzo zegt dat de filosofie zich tussen religie en
wetenschap bevindt.
De overgang van mythos naar logos
, De manier waarop de filosofie zich in het Westen ontwikkelde tot
wetenschap
De afsplitsing kan zich situeren in 1543, bij de publicatie van 2 belangrijke
werken:
Copernicus: over de beweging van de hemelsferen
Vesalius: over de samenstelling van het menselijke lichaam
Een tijdje later lanceerde Bacon de begrippen inductie en experiment: basis van
de wetenschappelijke methoden.
Later uitmonden in de natuurwetten van Newton.
Wetenschap = bestudeerd op systematische wijze de objectieve
verschijnselen en fenomenen.
Domein = materiele werkelijkheid
Natuurfilosofie groeide uit tot fysica etc.
Ratio (verstand) en empirie (zintuigelijke waarneming)
Filosofie hielt stand als moeder van de wetenschappen.
Religie = zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving.
Domein = zingeving, waarden en bewustzijn
Iets “hoger” dan verstand en zintuigen
Vragen over zingeving of ethische kwesties blijven fundamenteel
binnen de filosofie en de religie.
Drie grote vragen en domeinen
Immanuel kant, 3 grote basisvragen die filosofen stellen :
1. Wat kan ik weten? = ons denken
2. Wat kan ik doen? = ons handelen Herleid tot 1 grote vraag
: Wat is de mens?
3. Wat kan ik hopen? = verwachtingen
Ferry : nog kernachtiger :
1. Kennis = werkelijkheid
Over objectieve feiten en over weten hoe die objecten verschijnen
en hoe ze op elkaar inwerken.
2. Ethiek = rechtvaardigheid
3. Wijsheid = heil of geluk
De manier waarop we in het leven staan en hoe we er in slagen om
te gaan met wisselvalligheden van het leven. In vele culturen situeert
wijsheid zich niet in het brein, maar in het hart.
het huis van de filosofie
Ontologie (de leer van het zijn)
Kosmologie = de oorsprong van de kosmos, de natuur en de krachten
binnen de natuur.
Metafysica = werking van de bovenwereld, aard van en orde achter de
fenomenen.
Is het achterliggende principe God? Dan spreken we van theologie
, Wijsgerige antropologie = stelt zich vragen over de mens
de sociologie bestudeert de mens in zijn sociale context
de psychologie bestudeert de mens als geestelijk wezen
de culturele antropologie de mens als cultuurwezen
de agogie de mens als (be)handelend wezen.
3 grote waarden van Plato
waarheid/het ware
epistemologie/kennisleer = vragen over kennis en waarheid.
Bv. wat zijn de grenzen van de kennis?
In de 20e eeuw ontstonden:
o Wetenschapsfilosofie
o Taalfilosofie
o Bewustzijnsfilosofie
Logica = wat is geldig redeneren?
wetenschapsfilosofie = de grondslagen van de kennis van de
afzonderlijke wetenschappen.
taalfilosofie = vragen over het ontstaan, de ontwikkeling, de
betekenis en functie van taal.
Het goede en rechtvaardige
Ethiek = wat is goedheid en rechtvaardigheid?
Sociale en politieke filosofie = hoe organiseert men een
rechtvaardige samenleving?
Rechtsfilosofie = wat is de aard en de oorsprong van het recht en
haar verhouding tot de ethiek?
Deontologie en criminologie sluiten hier nauw bij aan
Het schone/schoonheid
Esthetica houdt zich bezig met de vraag wat is schoonheid en
wat is kunst?
Deelgebieden: kunst- en cultuurfilosofie
Waarom horen de 3 grote waarden van Plato niet bij de antropologie?
Ze houden zich niet louter bezig met wat is, maar met wat ‘behoort’ te zijn.
De Presocratische filosofie
De filosofie van voor Socrates
5e en 6e eeuw voor christus, Rond de Egeïsche Zee (bv. Milete)
Weinig van bewaard gebleven, maar we weten dat ze de eerste stappen
hebben gezet naar een nieuw soort denken.
Op zoek naar de oorsprong van de kosmos en de principes van
verandering (kosmologie)
Thales Van Milete
Eerste filosoof:
Volgens Plato onbeholpen en niet echt praktisch.
Eerste filosoof omdat :
o Reductionisme : Bracht de complexe werkelijkheid terug tot 1
beginsel (arché) namelijk water : Alles ontstaat uit water en keert
ernaar terug.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenadufour. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,09. Je zit daarna nergens aan vast.
