Samenvatting
Samenvatting Vroedkunde - normale baring en kraambed
- Boek
- Vroedkunde
Samenvatting van het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 9 van de 111 pagina's
Voorbeeld 9 van de 111 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: esinboz • 5 jaar geleden
Door: ottouestella • 7 jaar geleden
Door: mirjamthiel • 7 jaar geleden
Door: catherinebruinsma • 8 jaar geleden
Door: fleurdieleman • 7 jaar geleden
Bedankt voor je beoordeling!
Voorbeeld van de inhoud
Normale baring en kraambedInhoudsopgave
Hoofdstuk 1: De gezonde vrouw.................................................................................................................... 4
§1.1 Gezonde voeding...........................................................................................................................................4
§1.2 Gezonde psyche en gedrag van de vrouw tijdens de reproductieve leeftijd.................................................4
Hoofdstuk 2: Factoren van de baring.............................................................................................................. 6
§2.1 Baringskanaal...............................................................................................................................................6
§2.1.1 Beenderig baringskanaal........................................................................................................................6
§2.1.2 Weke baringskanaal...............................................................................................................................9
§2.2 Foetaal caput..............................................................................................................................................13
§2.2.1 Anatomie..............................................................................................................................................13
§2.2.2 Craniometrie........................................................................................................................................14
§2.2.3 Verloskundige aspecten.......................................................................................................................14
§2.3 Ligging – houding – plaatsing of stand.......................................................................................................15
§2.3.1 Craniometrie........................................................................................................................................15
§2.3.2 Houding................................................................................................................................................15
§2.3.3 Plaatsing of stand.................................................................................................................................15
§2.4 Baarmoedercontracties..............................................................................................................................16
§2.4.1 Soorten weeën.....................................................................................................................................16
§2.4.2 Eigenschappen.....................................................................................................................................17
§2.4.3 Observatie............................................................................................................................................17
Hoofdstuk 3: Fysiologie van de normale baring............................................................................................ 18
§3.1 Hormonen tijdens de zwangerschap..........................................................................................................18
§3.2 Begin van de baring....................................................................................................................................18
Corticotroop Releasing Hormoon (CRH).........................................................................................................19
Prostaglandines...............................................................................................................................................19
Oxytocine........................................................................................................................................................19
Oestrogenen...................................................................................................................................................19
Progesteron.....................................................................................................................................................19
Relaxine...........................................................................................................................................................20
§3.3 Fasen van de baring....................................................................................................................................23
§3.2.1 Prodromale fase...................................................................................................................................23
§3.2.2 Eigenlijke baring...................................................................................................................................24
§3.4 Hormonen, van belang bij de baring..........................................................................................................33
Hoofdstuk 4: Methodiek van de normale baring........................................................................................... 36
§ 4.1 Verloskundig onderzoek durante partu.....................................................................................................36
§4.1.1 Uitwendig onderzoek...........................................................................................................................36
§4.1.2 Inwendig onderzoek............................................................................................................................40
§4.1.3 Observatie van de weeënactiviteit......................................................................................................43
§4.2 Amniotomie................................................................................................................................................44
§4.2.1 Definitie................................................................................................................................................44
§4.2.2 Vochtblaas............................................................................................................................................44
§4.2.3 Indicaties en contra-indicaties.............................................................................................................44
§4.2.4 Welke informatie verkrijgen we?........................................................................................................45
1
, §4.3 Foetale monitoring.....................................................................................................................................46
§4.3.2 Aanschakelen.......................................................................................................................................46
§4.3.3 Aandachtspunten bij de begeleiding van een zwangere/parturiënte met CTG..................................47
§4.3.4 Controle van de apparatuur en de registratie.....................................................................................48
§4.3.5 Onderhoud van de apparatuur............................................................................................................48
§4.3.6 Foetaal hartritmepatroon....................................................................................................................48
§4.4 Inductie en optimalisatie............................................................................................................................55
§4.4.1 Inductie................................................................................................................................................55
§4.4.2 Optimalisatie........................................................................................................................................60
§4.4.3 Beslissing tot inductie/optimalisatie....................................................................................................61
§4.5 Pijnstilling....................................................................................................................................................61
§4.5.1 Niet-farmacologische pijncontrole......................................................................................................63
§4.5.2 farmacologische pijncontrole..............................................................................................................65
§4.6 Techniek van de partus in Aav....................................................................................................................69
§4.6.2 Techniek...............................................................................................................................................69
§4.7 Geboorte van de placenta..........................................................................................................................72
§4.7.1 Beleid...................................................................................................................................................72
§4.7.2 Geboorte van de placenta...................................................................................................................74
§4.7.3 Controle en onderzoek van de placenta..............................................................................................75
§4.8 Rupturen en episiotomieën.........................................................................................................................76
§4.8.1 Rupturen..............................................................................................................................................77
§4.8.2 Episiotomieën......................................................................................................................................78
§4.9 Verloskundige handgrepen.........................................................................................................................81
§4.9.1 Damsteun.............................................................................................................................................81
§4.9.2 Handgreep van Von Ritgen..................................................................................................................82
§4.9.3 Fundusdruk – fundusexpressie – vis à tergo........................................................................................82
§4.9.4 Digitale correctie..................................................................................................................................84
§4.9.5 Schouderdystocie.................................................................................................................................84
§4.10 Houdingen van de moeder........................................................................................................................85
Hoofdstuk 5: Begeleiding van de normale baring..........................................................................................87
§5.1 Opname van de barende op de verlosafdeling...........................................................................................87
Hoofdstuk 6: Normale kraambed................................................................................................................. 88
§6.1 Fysiologische veranderingen.......................................................................................................................88
§6.1.1 Uterus...................................................................................................................................................88
§6.1.2 Vagina..................................................................................................................................................88
§6.1.3 Perineum..............................................................................................................................................89
§6.1.4 Buikwand..............................................................................................................................................89
§6.1.5 Borsten.................................................................................................................................................89
§6.1.6 Gewicht................................................................................................................................................92
§6.1.7 Hematologische veranderingen...........................................................................................................92
§6.1.8 Urinaire veranderingen........................................................................................................................93
§6.2 Psychologische aspecten.............................................................................................................................93
§6.3 Voorbereiding op de moederrol – het ouderschap.....................................................................................94
§6.4 Observatie en begeleiding..........................................................................................................................95
§6.4.1 Baarmoederinvolutie en lochia............................................................................................................95
§6.4.2 Naweeën..............................................................................................................................................96
§6.4.3 Mictie...................................................................................................................................................96
§6.4.4 Perineumpijn en -hechting..................................................................................................................97
§6.4.5 Defaecatie............................................................................................................................................97
2
, §6.4.6 Hemorroïden en anale stuwing...........................................................................................................97
§6.5.7 Onderste ledematen............................................................................................................................97
§6.4.8 Rust en mobilisatie...............................................................................................................................98
§6.4.9 Voeding................................................................................................................................................98
§6.4.10 Vitale tekens......................................................................................................................................98
§6.4.11 Huid....................................................................................................................................................98
§6.4.12 Hygiëne..............................................................................................................................................98
§6.4.13 Routine-onderzoeken........................................................................................................................98
§6.4.14 Medicatie...........................................................................................................................................98
§6.4.15 Psyche................................................................................................................................................99
§6.5 Zorgen aan de pasgeborene.....................................................................................................................100
§6.6 Begeleiding bij borstvoeding....................................................................................................................102
§6.6.1 Begeleidingsschema...........................................................................................................................102
§6.6.2 Problemen..........................................................................................................................................105
§6.6.3 Contraceptie en borstvoeding...........................................................................................................110
§6.6.4 Afbouwen en stoppen met borstvoeding..........................................................................................110
§6.6.5 Doorverwijzen....................................................................................................................................110
§6.6.6 Bijzondere omstandigheden..............................................................................................................110
3
,Hoofdstuk 1: De gezonde vrouw
Gezond zijn is een toestand van een zo optimaal mogelijk fysiek, mentaal en sociaal welbevinden, waarbij
iedereen de kans moet hebben om als mens capaciteiten te ontwikkelen en te gebruiken met een
maximaal aantal vrijheidsgraden en keuzemogelijkheden (WHO, 1986).
Aandacht voor een ‘gezonde’ ontwikkeling start in de kinderleeftijd. Aandacht moet gegeven worden aan
gezondheid in zijn brede betekenis. Dit dient continu te moeten gebeuren tijdens de levenscyclus van de
mens. Een gezonde levensstijl begint met een gezonde en evenwichtige voeding, al is dit maar één aspect
binnen een gezonde levensstijl.
§1.1 Gezonde voeding
Zowel voor als tijdens de zwangerschap van groot belang voor ontwikkeling van een gezonde baby.
Hiernaast zijn nog andere factoren van belang voor het bepalen van de zwangerschaps- en geboorte
uitkomst. Overgewicht en obesitas zijn een steeds groter wordend probleem. Overgewicht is bij een BMI
van 25 tot 30 en hierboven obesitas. BMI is body Mass index, lichaamsgewicht in kg gedeeld door de
lengte in meter in het kwadraat.
De zwangerschap wordt geklasseerd als hoog risico bij een BMI van <18 of >35, omwille van de kans op
ernstige complicaties.
Het bewaken van een evenwichtig voedings- en beweegpatroon is zinvol en zelfs noodzakelijk.
Absolute nood aan bewustwording en aanpassing van de voedselinname en het beweegpatroon van
(reproductieve) vrouwen.
Er is onvoldoende besef van de invloed van de voeding die een zwangere vrouw consumeert op haar
ongeboren kind. Het metabolisme van de baby wordt al voor een deel in utero bepaald.
Tijdens de zwangerschap en vooral tijdens de borstvoeding is er een verhoogde ijzer en calcium behoefte.
Een zwangere of een moeder die gezond eet, hoeft niet systematisch een ijzersupplement nodig, deze
kunnen veel bijwerkingen hebben.
Vanaf er een zwangerschapswens is wordt een foliumzuursupplement van 400 microgram (0,4mg) per
dag aanbevolen. Best vanaf 4 weken voor en 8 weken na conceptie. Bij een verhoogd risico wordt 4mg
foliumzuur per dag aangeraden. Foliumzuur vermindert het risico op neuraalbuisdefecten (spina bifida) bij
de baby. Verdere vitaminesupplementen zijn in principe niet nodig. Wel wordt aangeraden, bij een BMI va
20-25 aan het begin van de zwangerschap, vanaf de tweede helft ±300kcal per dag meer in te nemen.
Kunstmatige zoetmiddelen kunnen gebruikt worden tijdens de zwangerschap, met uitzondering van
sacharine en cyclamaat i.v.m. onvoldoende informatie over invloed op de baby.
§1.2 Gezonde psyche en gedrag van de vrouw tijdens de
reproductieve leeftijd
De omstandigheden in utero zijn veel belangrijker dan enige omgevingsinvloed op latere leeftijd voor wat
betreft de ontwikkeling van de mens. Naast al de fysiologische veranderingen die plaatsvinden tijdens
zwangerschap, arbeid en bevalling, hebben ook psychische en sociale factoren een niet te onderschatten
impact op de foetus en pasgeboren baby. Tijdens de zwangerschap ervaart de vrouw heel wat emotionele
veranderingen, dit is heel normaal, vooral tijdens het eerste en laatste trimester.
Angst is een emotioneel stress symptoom. Het is een vage gemoedstoestand met kenmerkten van
onmacht en gebrek aan zelfvertrouwen. Dit kan op haar beurt weer fysiologische systemen activeren.
Hierdoor een verhoogde productie catecholaminen en cortisol plaats, die van invloed kunnen zijn op de
ontwikkeling van de foetus. Veel stress maakt de nakomeling kwetsbaar en verhoogt de kans op gedrags-
en gezondheidsproblemen later in het leven. En het later minder goed werken van hun stresssysteem.
4
,Wanneer embryo, foetus en pasgeborene blootgesteld worden aan ongunstige omgevingsfactoren,
passen ze zich ook daaraan aan. Deze aanpassingen kunnen leiden tot permanente veranderingen in
structuren, fysiologie en metabolisme. De gevolgen zijn minder ingrijpend indien kinderen achteraf in een
warme en stimulerende omgeving terecht komen.
De processen die zich afspelen tijdens zwangerschap, arbeid en geboorte zijn complex en multifactorieel.
Bij de begeleiding van arbeid en bevalling moet dit steeds in acht genomen worden.
5
,Hoofdstuk 2: Factoren van de baring
§2.1 Baringskanaal
Het kanaal waardoor de foetus uitgedreven wordt bij de geboorte, te onderscheiden in:
Beenderig baringskanaal: wanden kleine bekken, BI en BU.
Week baringskanaal (kan uitgerekt worden): uterus (OUS), cervix, vagina, vulva, bb-spieren en
perineum.
§2.1.1 Beenderig baringskanaal
Bekkengordel
Twee ossa coxae (heupbeenderen)
Pelvis
Komvormige structuur.
Gevormd door bekkengordel, os sacrum en os coccygis.
Vrouwelijk bekken heeft lichtere beenderen, ondieper en globaal wijder dan bij de man.
T.h.v. BI dorsaal gericht en t.h.v. BU ventraal gericht.
Os coxae
Os ilium = darmbeen
Os ischii = zitbeen
Os pubis = schaambeen
Os sacrum = heiligbeen
Os coccygis = os coccys = staartbeen
Linea innominata/linea terminalis
Verdeelt de pelvis in twee delen.
Symfyse
Verbinding tussen os pubis links en rechts d.m.v. kraakbeenweefsel.
Door verweking kraakbeen en bindweefsel wordt de afstand tussen beide os pubis vergroot.
Bij uitgesproken pijnklachten sprake van symfysiolyse (bekkenloslating). Symptomen zijn pijn bij
opstaan en lopen, drukpijn t.h.v. symfyse en pijn bekken bij heffen in ruglig.
Articulatio scrococcygae
Gewricht tussen os sacrum en os coccygis, kan kantelen en de BU vergroten.
6
,Ligamenta pelvis
Beenstukken, bekleed met sterke ligamenten voor stevigheid van bekken.
Verweking o.i.v relaxine, uittrekken kan pijnklachten veroorzaken, tijdens zwangerschap en vroeg
postpartum.
Gynaecoïd bekken
Vorm van het bekken
Bekkeningang (BI)
Bovenste begrenzing kleine bekken.
Vlak, begrensd door de linea innominata.
Loopt van voorrand promontorium, via bovenste binnenste rand os pubis, naar bovenzijde
symfyse.
Bekkenuitgang (BU)
Onderste begrenzing kleine bekken.
Kan op 2 niveaus bekeken worden, t.h.v. lage sacrum en spinae ischiadicae.
Gevormd door twee driehoekige vlakken.
Verbindingslijn van punt os coccygis, via de tuberae ischiadica, naar onderrand symfyse.
Bekkenholte
Ruimte van het bekken gelegen tussen BI en BU.
Het rectum is posterior gelegen, in de bocht van het sacrum en de coccyx.
De blaas is anterior gelegen, net achter de symfysis pubis.
Bekkenafmetingen
Bekkeningang:
Voorachterwaartse diameters:
Conjugata vera = CV = 11 cm = De afstand tussen
achterbovenrand symfyse en voorrand promontorium.
Conjugata diagonalis = CD = 12,5 cm = De afstand tussen
achteronderrand symfyse en voorrand promontorium.
Dwarse diameters:
Conjugata transversa = CT = 13 cm = De afstand tussen 2 verst gelegen punten op de linea
innominata.
Schuine diameter:
Conjugata oblique = CO = 12 cm = De afstand tussen het rechter sacro-iliacaal gwricht en de linker
eminentia iliopectinae.
Bekkenholte:
Bekkenwijdte = BW = De afstand tussen de middenachterrand van de symfyse en het
sacrococcygeale gewricht.
Bekkenengte = BE = De afstand tussen de achteronderrand van de symfyse en het
sacrococcygeale gewricht.
Bekkenuitgang:
Voorachterwaartse diameter = 9/10 cm = De afstand tussen achteronderrand van de symfyse en
de punt van het os coccygis.
Dwarse diameter = 11 cm = De afstand tussen de binnenzijden van de tubera ischiadica.
De bekkenas
Beschrijft de richting waarin de foetus zich tijdens de baring door het bekken voortbeweegt.
7
, Het middelpunt van de voorachterwaartse diameters van het kleine bekken,
belangrijk hier rekening mee te houden tijdens observaties en acties tijdens de
bevalling.
Het foetale caput volgt deze lijn van de bekkenas.
Inclinatio pelvis
Het vlak van BI vormt met het horizontale vlak een hoek, de inclinatiehoek.
Indiend >60 graden = hyperinclinatie van het bekken, treedt op bij sterk uitgesproken
lendenlordose. Dit kan het verloop van de baring bemoeilijken.
Obstetrische vlakken
Vlakken van Hodge, 4 paralelle vlakken, om de graad van indaling te bepalen.
o Hodge 1: Vlak van BI, door bovenrand van de symfyse.
Nog niet ingedaald, BBBI = beweeglijk boven bekkeningang.
o Hodge 2: Vlak evenwijdig aan BI, door onderrand symfyse.
±1/3 ingedaald, VIBI = vast in bekkeningang.
o Hodge 3: Vlak evenwijdig aan BI, door de spinae
ischiadicae.
Half ingedaald, belangrijk voor beoordeling
progressie uitdrijving.
o Hodge 4: Vlak evenwijdig aan BI, door de spits van het
os coccygis: ter hoogte van de bekkenbodem.
Hoofd is volledig ingedaald.
Tussenstadia worden aangeduid met + of -.
Bekkenevaluatie
Doelen/nut:
Om cefalopelvische disproportie (CPD) op te sporen. Dit ontstaat als de capaciteit van het bekken
ontoereikend is voor een veilige vaginale geboorte. Door een wanverhouding tussen bekken en
voorliggend deel.
Om bekkenafwijkingen op te sporen, die vaginale partus moeilijk/onmogelijk maken. Grote
afwijkingen kunnen bij inwendig onderzoek worden geconstateerd.
Niet alleen grootte en vorm zijn van belang, ook de maten van de foetus, uterus contractie sterkte, de
graad van moulage, flexie van het foetale caput en stand in het bekken. Een vol rectum en blaas kan een
rol spelen bij een vertraagde arbeid.
Bij een achterhoofdsligging, presenteert het hoofd zich met de kleinste diameter en omvang. Bij kruin- en
aangezichtsligging nemen de maten toe, maar kan nog. Bij een voorhoofdsligging zijn de afmetingen te
groot, zodat een vaginale baring niet mogelijk is.
Bij een afwijkende stand van het hoofd is het mogelijk dat de vorm van het hoofd niet in het
baringskanaal past, bv. hoge rechtstand.
Wanneer?
Op het einde van de zwangerschap (laatste 4 wkn). Vroeg in de ZS is het zinloos:
Aftasten bekken kan de jonge ZS schaden.
CPD kan nog niet opgespoord worden, het kind moet groeien en het bekken kan nog iets
verruimen onder hormonale invloed.
Het is niet de bedoeling dat de baby al geboren wordt.
Hoe?
Klinisch: Door vaginaal onderzoek, hierbij hanteert men het schema volgens pschyrembel:
1. Voelen of het promontorium te bereiken is met de middelvinger, moeten niet bereikbaar zijn.
8
, 2. Sacrum aftasten: Cuvatuur beoordelen, biconcaaf en uitstekende cristae transversae.
3. Os coccygis beoordelen: beweeglijk? goed aangezet? vooruitspringend?
4. Achterwand van de symfyse en arcus pubis beoordelen:
a. Achterwand symfyse: OK? vooruitspringende delen? exostosis (=benige uitwas).
b. Arcus pubis: groter of gelijk aan 90 graden.
5. Linea innominata aftasten: Laterale en achterste delen mogen niet te volgen zijn.
6. Spinae ischidadicae beoordelen: symmetrisch? uni- of bilateraal vooruitspringend?
7. Weke delen beoordelen: turmoren? strak of soepel?
Radiopelvimetrie:
Wanneer men echt twijfelt aan de goede conditie van het bekken.
De exacte maten van het bekken kunnen worden bepaald.
MRI is ook mogelijk, maar wordt zelden gebruikt, door de röntgenstraling.
Indicatie: manifeste afwijkingen in vorm en grootte van het bekken of stuitligging (om te zien of
het achterkomend hoofd geen problemen zal opleveren).
Bekkenvernauwingen zijn meestal aangeboren of het gevolg van bekkenfracturen.
§2.1.2 Weke baringskanaal
Gevormd door het corpus uteri, cervix uteri, vagina, vulva, bekkenbodemspieren en perineum.
De vulva bestaat uit de uitwendige genitaliën of geslachtsorganen.
Organa genitalia externa
Mons pubis = Venusheuvel
Clitoris = Sponsachtig weefsel, gevormd uit de twee corpora
cavernosa (zwellichamen). Het bevat sensorische
zenuwuiteinden en erectiel weefsel, maar heeft geen
betekening voor voortplanting.
Labia majora = Grote schaamlippen, bestande uit ver- en
bindweefsel en rijk aan talgklieren, verbonden met de
commissura labiorum posterior en anterior.
Perineum = Gedeelte tussen commisura posterior en de
anus.
Labia minora = Kleine schaamlippen, kleinere
slijmvliesplooien tussen de labia majora, rijk aan talgklieren,
hebben meer sensorische zenuwuiteinden.
Vestibulum vaginae = Voorhof van de vagina, hier monden
de volgende structuren uit: urethra, vagina, glandulae
vestibularis majores (Bartholinklieren: scheiden slijm af dat de vulva vochtig houdt), klieren van Skene
(scheiden voornamelijk vocht af tijdens een orgasme) en de glandulae vestibulares minores (kleine
slijmkliertjes, gelegen bij de urethra).
Hymen = Maagdenvlies, een dunne slijmvlieslaag die de randen van de vagina-ingang gedeeltelijk afsluit.
Na inscheuring blijven de carunculae hymenales over.
De arteriële bloedvoorziening van de genitalia externa vindt plaats vanuit de arteriae pudendae (arteria
iliaca interna en arteria femoralis). E veneuze afvoer mond uit in de vena iliaca interna.
Organa genitalia interna
De inwendige genitaliën liggen in het bekken en bestaan uit de
vagina, uterus, tubae uterina en ovaria.
Vagina = Buis, die begint bij het hymen. Verbindt de inwendige en
uitwendige voortplantingsorganen met elkaar.
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurdieleman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 55628 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen