VOLLEDIGE EN DUIDELIJKE SAMENVATTING van internationaal recht. De inhoud van de lessen en cursus zijn erin samengevat. Alle artikelverwijzingen naar het wetboek vermeld! Plus voorbeelden om de leerstof beter te begrijpen.
I. Deel 1. Inleiding: Algemene kenmerken van het
internationaal recht
Hoofdstuk 1 : Wat is internationaal recht?
Definitie:
Functioneel? Geen algemeen aanvaarde definitie voor het begrip
‘internationaal recht’
Vroeger volkenrecht/droit des gens/law of nations è recht dat de betrekkingen
tussen volkeren regelt
Centrale actor in internationaal recht: de staat
Rechtstak die de internationale betrekking regelt
Formele definitie: alles wat je terugvindt in de bronnen van het internationaal
recht
Internationaal publiekrecht en internationaal privaatrecht:
Internationaal publiekrecht = internationaal recht (public international law)
Internationaal privaatrecht ( =IPR/conflict of laws) è bv. Belg heeft een
verkeersongeval in Spanje, Franse man huwt Russische vrouw in Nederland,…
Toenemende harmonisering IPR è staten leggen via een verdrag
gemeenschappelijke IPR-regels vast
Achtergrond en rol / Raison d’être:
Interactie tussen staten neemt toe
Vreedzame co-extentie & samenwerking (feit dat verschillende groepen die
van elkaar verschillen samen kunnen bestaan)
Samenwerking is belangrijk bij gemeenschappelijke belangen/problemen die
niet als individuele staat aangepakt kunnen worden bv. Strijd tegen opwarming
van de aarde, bestrijden van epidemie…
Ook een politiek project (regels die worden afgesproken soms een
weerspiegeling van de belangen van de meest machtige partijen)
Butterfly effect: gebeurtenissen in het ene land die grote consequenties hebben in het andere
land(en) bv. Oorlog Rusland-Ukraïne è hoge gasprijzen
Agenda-setting: het ongerust maken van de bevolking en de bevolking bewust maken over een
bepaald probleem via de media probeert als het ware de kijkers te beïnvloeden.
1
, Internationaal recht
Historische evolutie:
Oudheid:
verdrag 1259 v. Chr. Egypte-Hittieten
Middeleeuwen:
Natuurrecht/jus naturale
Rol katholieke kerk
Theorie van de rechtvaardige oorlog (=Wanneer is het verantwoord om
oorlog te voeren? )
17e E: oorsprong moderne internationale recht
creatie van een internationale gemeenschap gebaseerd op onafhankelijke
en soevereine staten zonder hoger gezag
geestelijke vaders modern internationaal recht (Grotius, Hugo de Groot)
Overgang van natuurrecht naar positief recht
18e en 19e E: doorbraak positief recht
18e E:
1758: E. de Vattel, ‘Droit des gens (het recht van de mensen, of principes
van natuurrecht toegepast op de gedragingen van naties en vorsten)
Term ‘international law’ (J.Bentham, 1789)
Toename bilaterale(=tussen 2 partijen) verdragen
19e E: Professionalisering
Oprichting ILA & IDI in 1873: eerste internationale organisaties
Opkomst multilaterale(tussen meerdere partijen) verdragen
Eerste ervaring met internationale juridische geschillenbeslechting
(wanneer staten een geschil hebben dan gaat men de zaak aan enkele
ander staten voorleggen)
20ste E: Exponentiële groei
toename van internationale en regionale organisaties, incl. eerste
collectieve veiligheidsorganisaties (Volkenbond(2019)(voorloper verenigde
naties) en VN(1945))
Naar mondiale club
Codificatie diverse sub-domeinen bv. Milieu, mensenrecht, internationaal
strafrecht,…
Opkomst nieuwe domeinen
Proliferatie (=toename, uitbreiding) internationale hoven en rechtbanken
Diversificatie(=groeistrategie) rechtssubjecten
Blijvende ontwikkeling <-> internationale rechtsorde onder druk?
Populisme, nationalisme & blacklash(=tegenwerking, reactie)
Toegenomen geopolitieke spanning & unilateralisme(= politiek waarbij een
staat eenzijdig optreedt zonder afhankelijk te zijn van de samenwerking
met andere staten)
2
, Internationaal recht
Primaire en secundaire rechtregels:
Primaire rechtsregels: inhoudelijke rechtsregels d.w.z. het materiële recht
Secundaire regels: de regels die bepalen op welke wijze primaire rechtsregels
tot stand komen
Hoofdstuk 2 : Een horizontaal en onvolmaakt systeem:
Een horizontaal en onvolmaakt systeem:
Instemming staten is cruciaal
Soevereine gelijkheid als uitgangspunt
Centrale wetgever? Nee
- Staten kiezen in beginsel zelf welke internationaalrechtelijke
verplichtingen zij opnemen.
- De algemene vergadering van de VN is geen centrale wetgever: de
resoluties die door de algemene vergadering worden aangenomen
hebben strikt genomen geen bindende kracht.
- De VN-veiligheidsraad is ook geen centrale wetgever.
Centrale rechter? Nee
- Wanneer een geschil tussen 2 staten ontstaat, moet men nagaan of
de betrokken staten er op één of andere wijze mee hebben
ingestemd dat dit geschil aan juridische geschillenbeslechting op
internationaal niveau wordt onderworpen.
Centrale afdwinging? Nee
- Geen ‘wereld-politieagent’ die waakt over de afdwinging van het
internationaal recht.
- VN-veiligheidsraad kan enkel optreden bij inbreuken op de vrede,
bedreiging van de vrede of een daad van agressie. Dus niet t.a.v.
iedere inbreuk op het internationaal recht.
Internationaal recht laat ruimte voor eigen richting/ruimte voor tegenmaatregelen -> niet zonder
risico’s, kans op escalatie
Consensus: vragen of iemand bezwaren heeft? Zo ja, vragen om stemming
Unanieme stemming: iedereen moet dezelfde mening hebben
Referendum: volksraadpleging= is het voorleggen van een vraag met betrekking to wetgeving aan de
kiesgerechtigden in een land of bepaald gebied.
Veiligheidsraad: eerder uitvoerende macht, zorgt voor veiligheidsmaatregelen in crisissituaties.
Internationaal strafhof is niet hetzelfde als het internationaal gerechtshof
Internationaal strafhof:
Houdt zich bezig met het straffen van individuen voor bepaalde feiten bv. Oorlogsmisdaen, misdaden
tegen de mensheid, genocide, agressie = strafvervolging
Internationaal gerechtshof:Houdt zich bezig met geschillen tussen landen.
Kunnen hier enkel terecht wanneer beide landen instemmen om te gaan naar internationaal
gerechtshof OF of land legt een verklaring af waarin zij de geschillen die voorgelegd worden
3
, Internationaal recht
aanvaarden OF compromissoire clausule: een verdrag dat zegt dat een geschil over dit gedrag kan
worden voorgelegd aan het gerechtshof. Zo kunnen de verdragspartijen dit gebruiken om te starten.
Hoofdstuk 3 : Relevantie van het internationaal recht
Is het recht?:
Austin: men kan maar van recht spreken wanneer men te maken heeft met
regels waarvoor een sanctiemechanisme bestaat (‘a command backed by
sanction’) in het ander geval is er slechts sprake van ‘positieve moraal’
(‘positive morality’)
In navolging van Austin wordt soms gesteld dat internationaal recht de
noodzakelijke afdwingingsmechanismen ontbeert om effectief van recht te
kunnen spreken. è heel kort door de bocht
‘Law is not law because it is enforced. It is enforced because it is law and
enforcement would otherwise be illegal’
Staten beschouwen de regels als juridisch bindend + eigen systeem van
rechtsbronnen
Is het relevant?:
Verschillende visies in leer internationale betrekkingen:
Realisme (alleen de belangen van de machtigste staten tellen)
Institutionalisme (een nood van staten om de interstatelijke betrekkingen
te regelen en een zekere orde te brengen waar anders chaos zou heersen)
Constructivisme (de deelname aan internationale organisaties en de
aanvaarding van internationale rechtsregels mee de identiteit van staten
beïnvloedt. Staten gaan bepaalde regels respecteren, niet louter en alleen
omdat zij hier voordeel uit putten , maar ook omdat zij zich als leden van
de internationale gemeenschap met deze normen vereenzelvigen)
Rechtsleer
Het internationaal recht bestrijkt tal van domeinen (o.a. internationaal
transport, internationale handel, telecommunicatie,..). è In dit verband
dient vastgesteld dat het overgrote deel van de bestaande internationale
rechtsregels vrijwel steeds correct wordt nageleefd: ‘It is probably the case
that almost all nations observe almost all of their international obligations
almost all of the time’ (L. Henkin)
Internationaal recht vormt referentiekader aan de hand waarvan de
internationale gemeenschap de wettigheid van het optreden van
individuele staten beoordeelt; inbreuken zijn nooit 100% kosteloos
Uiteindelijke normatieve kracht hangt af van heel wat factoren: bv. Wat
zijn de wederzijdse voordelen bij naleving? Wat is het risico op sancties bij
niet-naleving?
Internationaal recht is relevant, een wereld zonder is eenvoudigweg ondenkbaar.
(Einde PPT 1)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaderoo1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,49. Je zit daarna nergens aan vast.
