Samenvatting Biopsychosociale basis van gedrag: alles van semester 1. Niet in volzinnen, wel duidelijk uitgelegd. Deze samenvatting werd door meerdere leerlingen gebruikt, iedereen had goede resultaten.
BIOPSYCHOSOCIALE BASIS VAN GEDRAG
DEEL 1: LEVENSLOOPPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 7: DE ADOLESCENTIE
7.1 INLEIDING
• Adolescentie = scharnierperiode
• Periode tss kindertijd en volwassene
• Veel veranderingen op verschillende vlakken:
• Grote lichamelijke veranderingen
• Abstracter denken
• Zoektocht naar een eigen identiteit
• Plekje in de samenleving wordt belangrijk
• Nieuwe behoeften over seksualiteit en relaties
→ Door de vele veranderingen, kan jongere in de knoop liggen met eigen emoties
• Duur en periode van de adolescentie moeilijk om vast te leggen
o Start: Wanneer het lichaam begint te veranderen (+- 12 jaar)
o Einde: Afhankelijk van de visie op volwassenheid
Visie op volwassenheid:
→ Biologisch: lichamelijk volgroeid
→ Psychologisch: eigen identiteit ontwikkeld
→ Maatschappelijk: eigen positie verworven in de maatschappij
→ Juridisch: wettelijk meerderjarig
▪ Meeste ontw. psychologen kiezen voor maatschappelijke visie van volwassenheid
• Adolescentie= lange ontwikkelingsfase→opgesplitst in deelfasen
• Onderscheid tss pubertijd en adolescentie:
o Pubertijd= 12-16 jaar→lichamelijke veranderingen rond de geslachtsrijping + jongeren in de
knoop met zichzelf
1
Groen begrip= om cursus te begrijpen
Rood begrip= actief kennen
, o Adolescentie= ruimer begrip→er wordt ook naar cognitieve en sociale groei gekeken
7.2 BIOLOGISCHE ONTWIKKELING
7.2.1 LICHAAMSGROEI EN SEKSUELE RIJPING
• Kinderlichaam →volwassenlichaam
• Centraal in deze fase= ontw. van secundaire geslachtskenmerken en geslachtsorganen + verandering in
lichaamsgroei en lichaamsproporties
• Lichamelijke veranderingen ontstaan wnr hypofyse (=onderdeel v/d hersenen) lichaam aanzet om
volwassenhoeveelheden geslachtshormonen en groeihormonen te produceren
• Groeispurt:
o = versnelde lichaamsgroei
o Strekkingsfase: vooral lengtegroei (eerst)
o Vullingsfase: uitgroei in de breedte (daarna)
o Geslachtsverschillen
o Meisjes eerst groei, dan seksuele ontw., jongens omgekeerd
o Meisjes in het begin groter dan jongens
o Groei hart en longen → uithoudingsvermogen stijgt
o Huis wordt vettiger→ acne
o Zweetklieren
• Seksuele rijping:
o Primaire en secundaire geslachtskenmerken
o Primaire geslachtskenmerken: lichamelijke ontwikkeling die rechtstreeks betrekking heeft op
voortplanting (ontw. schaamlippen, clitoris, teelballen, groei penis, spermarche, menarche)
o Secundaire geslachtskenmerken: zichtbare tekenen van seksuele rijping die niet rechtstreeks
betrekking hebben op voortplanting (borstontw., schaamhaar, okselhaar, baardgroei, groei
strottenhoofd)
o Eerste
menstruatie
(=menarche):
12-13 jaar, 1,5
jaar later zijn
geslachtsorganen volgroeid en vruchtbaar
o Eerste zaadlozing =(spermarche): 13-14 jaar, 2 jaar na begin van lichamelijke veranderingen
o Groei strottenhoofd → stembanden worden langer = stembreuk (jongens 14 jaar)
o Meisjes +- 15 jaar biologisch volwassen, jongens 16 jaar
2
Groen begrip= om cursus te begrijpen
Rood begrip= actief kennen
,7.2.2 HERSENONTWI KKELING – HET PUBERBREIN
Belangrijke ontwikkelingen in de prefrontale cortex
➔ Gebied in de hersenen dat zich vooraan bevindt
➔ Een coördinerende taak
➔ Levert belangrijk werk: zelfbewustzijn, herinneringen oproepen uit een ver verleden,
toekomstplannen en verantwoordelijk handelen
• Ontw. verloopt geleidelijk, na 18 jaar nog steeds
= in adolescentie (vooral begin) is prefrontale cortex nog niet goed ontwikkeld
• Ontwikkeling prefrontale cortex nog niet voltooid:
Uit zich in…
o Planning
o Vooruitzien
o Inhibitie (remming)
→dit kunnen ze hierdoor nog niet goed
• Gevolgen:
o Onverstandig risicovol gedrag
o Onverantwoord handelen
o Niet goed plannen
7.3 PSYCHOLOGISCHE ONTWIKKELING
7.3.1 PSYCHOLOGISCHE GEVOLGEN VAN DE LICHAAMSVERANDERING
Rechtstreekse invloeden op het gedrag:
• Meer vermoeidheid
- Meer slaap nodig (door groei lichaam en meer verwachtingen omgeving)
- Later in bed (melatonine= slaaphormoon, wordt pas in de late avond aangemaakt)
• Emotioneel minder stabiel
- Door verhoogde hormoonafscheiding
- + door nieuwe situaties (en verwachtingen omgeving hierbij)
• Seksuele rijping –> belang van voorlichting
- Emotionele kant wordt vaak over het hoofd gezien
- Meisjes beter voorgelicht dan jongens (mama’s praten meer over menstruatie dan papa’s
over zaadlozing)
- Reactie van jongens op eerste zaadlozing minder hevig (trotsheid, praten er minder over),
dan meisjes bij menstruatie
Invloed van lichaamsverandering op het zelfbeeld:
• Lichaam groeit snel en niet mooi in proportie: onhandigheid en stunteligheid
• Uiterlijk verandert sterk: zichzelf niet meer herkennen/voelen
“Zie ik er wel goed uit?”, “Hoe zien anderen mij?”
3
Groen begrip= om cursus te begrijpen
Rood begrip= actief kennen
, →zelfvertrouwen kunnen hieronder lijden
• Vroege rijping
- Meisjes: emotioneel moeilijk
(bv door toenemend gewicht, gevoel van niet voldoen aan schoonheidsideaal)
- Jongens: positief zelfbeeld, meer grensoverschrijdend gedrag
Invloeden vanuit de sociale omgeving:
- Adolescenten zien er volwassener uit dan dat ze zijn
- Omgeving stelt te hoge verwachtingen
7.3.2 DE COGNITIEVE ONTWIKKELINGST HEORIE VAN PIAGET
• Formeel – operationeel stadium (vanaf 12 jaar)
• Gebeurd geleidelijk aan
- eerst onevenwicht
- hij gaat nieuwe manier van denken (abstract denken) proberen te
doen via oude denkkaders (assimilatie)
- Herkenbaar in eenvoudige oplossingen voor bv ingewikkelde maatschappelijke thema’s
- Daarna geleidelijk aan worden denkschema’s geaccommodeerd (aangepast aan de nieuwe
manier van denken) = evenwicht bereikt
- Resultaat herkenbaar in formele logica
• Logisch denken/redeneren
• Hypothetisch denken= nadenken over mogelijke gevolgen van veronderstellingen, die gevolgen
aftoetsen aan concrete werkelijkheid, naargelang resultaat van deze aftoetsing gaan ze resultaat
behouden/wijzigen
• Combinatorisch denken= afwegen van pro’s en contra’s
• Experimenterend denken= Als…dan… redeneringen
• Denken staat los van concrete inhouden → abstract denken
= het moet niet meer met concreet materiaal, voorstelling in gedachten
• Kunnen denken over wereldproblemen (klimaatopwarming, racisme) + mogelijke oplossingen
• Formeel = hoe je tot iets bent gekomen zal de doorslag geven of iets correct is of niet, en niet meer de
inhoud van het resultaat op zich (proces belangrijker dan product)
• Wetenschappelijke manier van denken (doen ze niet altijd, volwassenen ook niet)
4
Groen begrip= om cursus te begrijpen
Rood begrip= actief kennen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisavermoere1711. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
