Wat is een persoonlijkheid? = iets dat behoort tot een individu (= verankering)
iets unieks, definitie van zichzelf, …
BIG 5 MODEL
Voorbeeld van hoe er naar een persoonlijkheid gekeken
kan worden
De 5 invalshoeken op persoonlijkheidsniveau:
1. Extraversie
2. Vriendelijkheid
3. Zorgvuldigheid
4. Emotionele stabiliteit
5. Intellectuele autonomie
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
Persoonlijkheid is een dynamisch begrip: - verzameling van eigenschappen en karakteristieken
- bepaalt hoe iemand denkt/ziet/voelt
- bepaalt de motivatie (van hoe je in de wereld staat)
- “verankering” (= persoonlijkheid kan niet op 123 aangepast
worden, is een lang proces dat soms zelf nooit lukt)
Persoonlijkheidsstoornis = Excessief rigide gedragspatronen of een manier van omgaan met anderen
die uiteindelijke negatieve consequenties heeft.
Ontstaan door: - aangeboren kwetsbaarheid (erfelijk/aanleg)
- negatieve levenservaringen (?)
niet wetenschappelijk bewezen
- ongunstige sociale context (?)
heel moeilijk te objectiveren
in dualiteit met aangeboren kwetsbaarheid
DSM-5
= heel westerse wit mannelijk heteroseksueel element (overkoepelt dus maar klein deel van de bevolking)
legt criteria op, probeert van een grijze zone iets zwart-wit te maken
werkt in schalen (niet je hebt het of je hebt het niet, maar kijken onder welke schaal je valt)
, ALGEMENE CRITERIA
1. Duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die binnen betrokken cultuur afwijken van de
verwachtingen (cognities, affectiviteit, interpersoonlijk functioneren, impulsbeheersing = min 2/4
aanwezig)
2. Patroon is rigide (komt tot uiting in persoonlijke en sociale situaties)
- Rigide = iets aanwezig dat niet veranderbaar is
3. Significant lijden/beperking
- Vb. borderline: het aantrekken en afstoten onvermogen om relatie op te bouwen
4. Niet te verklaren door andere psychische diagnose
- Mensen met een verslavingsstoornis krijgen vaak diagnose van persoonlijkheidsstoornis tijdens verslaving,
maar wanneer ze nuchter zijn blijkt dit niet meer te kloppen
5. Niet te verklaren door drugs/medicatie of somatische aandoening
3 CLUSTERS
CLUSTER A: “EXCENTRIEK”
Kenmerkend: achterdochtig, bizar en vreemd gedrag en vaak beperking in sociale interactie.
- Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
o Wantrouwen/achterdocht
- Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
o Afstandelijkheid/beperkt scala van emoties
o Nood niet ervaren om in sociale interactie te gaan
o Emoties lijken niet aanwezig te zijn
o Waanideeën
- Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
o Vervorming in het denken/waarnemen (excentrieke mensen)
o Moeilijkheden binnen sociale interacties, maar hunkeren er wel naar
CLUSTER B: “DRAMATISCH”
Dramatische cluster waarin klachten/symptomen zich heel duidelijk manifesteren
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
o Gebrek aan respect/schending van de rechten
o Lastig om mee aan de slag te gaan: pittig in interactie
o Stabiliseert zich niet, wordt alleen maar erger
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
o Zie verder
- Histrionische persoonlijkheidsstoornis (= theatrale persoonlijkheidsstoornis)
o Worden niet meer serieus genomen, omdat alles heel hard uitvergroot is
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis
o Grandiositeit/eigen bewondering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loredejongh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.