Hoofdstuk 3: Nieuwsproductie
3.1 nieuwsselectie
3.1.1 Inleiding
Het nieuws dat we zien is een vrij beperkte selectie van gebeurtenissen. We
analyseren de verschillende invloeden of mechanismen die bepalen hoe nieuwe uit de
verzameling van alle gebeurtenissen gefilterd wordt.
Zelizer maakte een chronologisch overzicht van het sociologisch onderzoek naar
nieuwsselectie. Een eerste vaststelling is dat er in de vroege sociologische periode
eerder wordt gefocust op nieuwsselectie dan op het volledige nieuwsproductieproces.
Een tweede vaststelling is dat ze steeds verder bouwen op het werk van hun
voorgangers.
3.1.2 Vroege sociologische periode: de journalist als individuele beslisser
In de jaren ‘50 werd de rol van de journalisten onderzocht. Andere mogelijke invloeden
op nieuwsselectie worden dan nog niet in rekening gebracht. Dit maken we duidelijk
aan de hand van 3 paragrafen. (1) Manning White, (2) Breed en (3) Galtung en Ruge.
David Manning White: The Gatekeeper (1950)
Hij bouwt verder op de gatekeeper theorie van Kurt Lewin (over aankopen van voedsel
en die diverse beslissingsmomenten). Hij identificeerde de (huis)vrouw als
belangrijkste gatekeeper. Manning White onderzocht dit bij het selecteren van nieuws
Bij de lokale krant volgde White de redacteur Mr. Gates en stelde vast dat 9 van de 10
inkomende nieuwsverhalen niet werd gepubliceerd. De redenen waren zeer subjectief,
op basis van eigen ervaringen, attitudes en verwachtingen, ook de gemoedstoestand
was bepalend. Andere voorbeelden waren: afkeer van statistieken, politieke voorkeur,
schrijfstijl, …
Toch kwam er ook kritiek op Manning White:
- Nooit 1 individu dat op de redactie de nieuwswaarden bepaalt.
- Groot deel van het nieuws is al weggeselecteerd voor het in Mr. Gates handen
komt (bv. Persagentschappen).
- Er zijn meerdere poortwachters (reporters, journalisten, …).
- Nieuwsselectie is een groepsactiviteit (moet relevant zijn, belangrijk zijn, en een
zekere visuele impact hebben).
- Onverwachte events krijgen voorrang op geplande events.
- Er is wél een invloed van diverse externe factoren.
Warren Breed: Social Control in the newsroom (1955)
Er werd gekeken naar de uitgever als gatekeeper. Want de individuele autonomie van
de journalist is vrij beperkt. Journalisten brengen nieuwsverhalen in overeenstemming
2de bach. Wout Vermeir ® 23
,met het beleid van de nieuwsorganisatie (aangeleerd via socialisering). Ze ervaren een
grote sociale druk op de redactie. Journalisten willen werken in een conflictvrije
omgeving.
Johan Galtung en Mari Ruge: The structure of foreign news (1965)
De Noorse onderzoekers beweren dat er (ongeschreven) regels, selectiecriteria of
nieuwswaarden zijn die de selectie van nieuws bepalen. Ze onderscheiden 12 criteria
die terug te brengen zijn naar 3 categorieën.
1) Impact: negatief, onverwacht, niet-ambigue, groot nieuws en zelfde frequentie
als het nieuwsmedium.
2) Identificatie: relevant, herkenbaar, gepersonaliseerde verhalen, elitepersonen
en elitelanden.
3) Pragmatische keuzes: consonant met verwachting, continuïteit,
vevolgverhalen.
Naast identificatie formuleerden ze ook nog 3 hypotheses met betrekking tot deze
waarden:
- Complementariteitshypothese: als een gebeurtenis laag scoort op de ene
waarde, moet ze hoog op andere criteria.
- Additiviteitshypothese: Aan hoe meer nieuwswaarden een gebeurtenis
voldoet, hoe groter de kans dat het nieuws wordt.
- Exclusiehypothese: Als een gebeurtenis weinig matcht met criteria is de kans
groot dat ze geen nieuws wordt.
Er kwam ook kritiek op het onderzoek:
- Focus op grote gebeurtenissen zonder aandacht voor dagelijkse
routineberichtgeving.
- Niet duidelijk of criteria ook gelden voor andere soorten berichtgeving dan
buitenlands nieuws.
- Gebrek aan concrete operationalisering voor empirisch onderzoek.
De nieuwswaarden zijn later bevestigd of licht aangepast (Harcup & O’Neill) naar:
- Power elite
- Celebrity
- Entertainment
- Bad news
- Good news
- Magnitude
- Relevance
- Follow-up
- Newspaper agenda
Conclusie:
de eerste golf van sociologische studies hecht veel belang aan autonomie en
motivaties van de individuele journalist. Naarmate er vaak gelijkaardige beslissingen
gemaakt werden gingen ze rekening houden met complexere invloeden.
2de bach. Wout Vermeir ® 24
, 3.1.3 Middenperiode van sociologische studeis naar nieuwsselectie
Eind jaren ’70 focusten ze eerder naar de invloeden van structurele en
organisatorische kenmerken van de redactie. Die werd gedaan via etnografisch
onderzoek naar de organisatorische context waarbinnen hij/zij werkt. Het idee van
‘nieuws als een product’ is eigen aan deze periode van technologische studies.
Nieuws is net zoals deze industriële producten iets wat door een ‘nieuwsfabriek’
wordt vervaardigd.
Gaye Tuchman: making news (1978)
Een van de eerste onderzoekers die de focus in onderzoek naar nieuwsproductie
verlegde van de individuele journalist naar journalisten als professionele groep.
Er zijn enkele factoren die een rol spelen:
1) Het dagritme: zo wordt beeld ’s nachts makkelijker gemist dan tijdens de
reguliere werkuren.
2) Voorkeur voor ‘continuing news’, bv. regeringsvorming. ‘spot news’ of
‘developing news’ is veel meer een uitdaging.
3) Er zijn ook ruimtelijke omstandigheden die een rol spelen. Zo blijkt dat
journalisten die efficiënt willen werken, zich concentreren op een beperkt
aantal locaties waar naar verwachting veel nieuws te rapen valt (bv. aan het
parlement).
4) Ten slotte is er ook nog de hiërarchische organisatie waarbij verhalen die
aangebracht worden door de journalisten op redacteurs die hoger in de
hiërarchie staan, meer kans hebben om geselecteerd te worden.
Herbert Gans: Deciding what’s news (1979)
Was een onderzoek gebaseerd op grootschalig etnografisch onderzoek. Nieuws is
volgens Gans informatie die wordt doorgegeven van bronnen naar het publiek met
journalisten als tussenpersonen. Nieuwsselectie volgde volgens hem 2 processen.
Proces 1: Beschikbaarheid (availability) van nieuws. Waarvoor journalisten contact
moeten houden met bronnen. Dit bleken voornamelijk politiek en economiscch
machtige bronnen te zijn die toegang hebben tot journalisten (ongelijke toegang).
Proces 2: Geschiktheid (suitability) van nieuws. Waarbij rekening wordt gehouden
met de verwachtingen van het publiek. Om de geschiktheid van nieuws te bepalen
vallen journalisten volgens Gans terug op 3 categorieën. Categorie 1 bouwt verder
op de vroege sociologische periode. Categorie 2 en 3 staan los van de inhoud (meer
omvattende invloeden).
1) Inhoudelijke overwegingen: heeft betrekking op de nieuwswaardigheid van
een gebeurtenis. Er wordt onderscheid gemaakt tussen belangrijk en
2de bach. Wout Vermeir ® 25