Samenvatting wetenschappen
en techniek
HET WEER.........................................................................................................................................3
HET WEERBERICHT...............................................................................................................................3
WEERSELEMENTEN..............................................................................................................................3
WEER VOORSPELLEN..........................................................................................................................11
WEERFENOMENEN............................................................................................................................12
ONTSTAAN EN GESCHIEDENIS VAN DE AARDE...........................................................................................13
CONCENTRISCHE OPBOUW VAN DE AARDE...............................................................................................13
ATMOSFEER.....................................................................................................................................14
AARDE IN BEWEGING.........................................................................................................................15
KLIMATEN........................................................................................................................................16
DE AARDE IN DE RUIMTE................................................................................................................18
HET HEELAL.....................................................................................................................................18
STERRENSTELSELS..............................................................................................................................19
ONS ZONNESTELSEL...........................................................................................................................19
AARDE, ZON EN MAAN.......................................................................................................................21
TAXONOMIE, FYLOGENIE EN SYSTEMATIEK...............................................................................................24
WETENSCHAPPELIJKE NAAMGEVING.......................................................................................................25
OP ZOEK NAAR EEN DIER, PLANT OF SCHIMMEL........................................................................................25
WAT IS LEVEN?.................................................................................................................................25
ZES RIJKEN – WOESE (1977)...............................................................................................................25
ARCHAEA EN BACTERIA.......................................................................................................................26
PROTISTEN......................................................................................................................................26
DIEREN (EN DUS OOK MENSEN)......................................................................................................27
INDELING VAN HET DIERENRIJK.............................................................................................................27
DE ZINTUIGEN..................................................................................................................................33
ZENUWSTELSEL.................................................................................................................................38
HET SKELET EN BEWEGING...................................................................................................................39
VOEDING EN SPIJSVERTERING...............................................................................................................43
ECOLOGIE: AAN DE SLAG MET LEVENDE EN NIET-LEVENDE NATUUR..............................................58
INLEIDING: HOE ALLES AANEEN HANGT...................................................................................................58
ABIOTISCHE FACTOREN IN EEN ECOSYSTEEM.............................................................................................59
BIOTISCHE FACTOREN IN EEN ECOSYSTEEM...............................................................................................60
RELATIES BINNEN EEN ECOSYSTEEM.......................................................................................................60
ECOSYSTEMEN IN (ON)EVENWICHT........................................................................................................61
WAT IS GELUID.................................................................................................................................64
EIGENSCHAPPEN VAN GELUID...............................................................................................................64
VERPLAATSING VAN GELUID.................................................................................................................65
ENKELE TECHNISCHE TOEPASSINGEN VAN GELUID......................................................................................66
WAT IS MAGNETISME?.......................................................................................................................66
WERKING VAN EN MAGNEET................................................................................................................67
MAGNETISME EN ELEKTRICITEIT............................................................................................................67
STATISCHE ELEKTRICITEIT.....................................................................................................................68
ELEKTRISCHE STROOM........................................................................................................................68
DE STROOMKRING.............................................................................................................................69
EEN GENIALE SCHAKELAAR UIT BIMETAAL................................................................................................70
WAT IS EEN KRACHT..........................................................................................................................71
KRACHTEN SAMENSTELLEN..................................................................................................................71
KRACHT EN BEWEGING.......................................................................................................................71
,VOEDSELBEDERF................................................................................................................................75
VOEDSEL BEWAREN...........................................................................................................................76
VERPAKKING....................................................................................................................................77
VOORBEELDEN VAN BIOCHEMISCHE PROCESSEN........................................................................................78
Het weer
Het weerbericht
- Meteorologen
o Wetenschappers die het weer bestuderen
- Klimaat -> niet zo onvoorspelbaar
o Bepaalt wat je in de kast hebt hangen
- Weer -> heel onvoorspelbaar
o Bepaalt wat je ’s morgens aantrekt
Temperatuur
- Thermometer
o In de schaduw
o Hooge van 1,25 meter
o In witte thermometer hut
o Boven grasmat
o Deurtje opent in Noordelijke richting
o Schaalverdeling verschilt per thermometer
o Alcoholthermometer
o Digitale thermometer
o Kwikthermometer
- Weercentrum
o Wetenschappelijk instituut dat onderzoek doet op het domein van
meteorologie
o Koninklijk meteorologisch instituut
Belangrijkste van België
- Albedo
o Weerkaatsingsvermogen
- Variatie in omzetting licht -> warmte
o Hoogte
o Ligging t.o.v. de zee
o Wolken
o Vegetatie
o Bodem
2
, - Variatie in wamtetransport
o Luchtcirculatie
o zeestromingen
Zon als energiebron
- Grote snelheid, veel
warmte, licht en andere
soorten energie
o Invloed op
temperatuur
o Lucht rond ons
niet rechtstreeks
opgewarmd
- Verschillende soorten
straling van de zon
- Stralen staan op de proef
o Moeten atmosfeer
binnendringen
o Een groot aantal
bereiken de aarde
dus niet
Teruggekaatst aan de buitenkant van de atmosfeer
Ander deel in atmosfeer opgenomen of teruggekaatst door
stofdeeltjes
- stralen bereiken aardoppervlak
o warmen de aarde op
o zendt warmtestralingen uit
- atmosfeer rond ons opgewarmd door de aarde zelf
temperatuurverschillen op aarde
- breedtegraad bepaalt hoe koud of
warm het is
- zon op grote afstand van de aarde
o zonnestralen vallen horizontaal
in
o groter oppervlak -> dezelfde
hoeveelheid energie verdelen ->
kouder
o aan evenaar -> valt loodrecht in
-> warm
- water
o temperatuurverschillen niet zo
uitgesproken
grote hoeveelheden warmte opslaan en later weer afgeven
lang nodig om temperatuur te doen stijgen
- bodemsoort, reliëf, zeestromingen, bewolking en plantengroei spelen ook
een rol
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jilkedalschaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.