Hoofdstuk 1: Psychisch welbevinden
1 Definitie van welbevinden
1) Zich goed voelen, zich tevreden voelen
Welbevinden:
2) Mate waarin iemand zich lichamelijk, geestelijk en sociaal goed voelt
3) Een belevingstoestand die omwille van verschillende redenen kan wijzigen, het
wordt subjectief bepaald en maakt deel uit van verschillende componenten:
lichamelijk, geestelijk en sociaal
2 Welbevinden vanuit een wetenschappelijk perspectief
Onder invloed van positieve psychologie is er sinds de 21 ste eeuw een groeiende
wetenschappelijke aandacht voor welbevinden, hete wordt gezien als een status van
psychofysiologische coherentie
Institute of Heartmath → onderzoek naar welbevinden en hoe dit zich vertaalt in fysiologische
parameters
= Bij proefpersonen die een sterke mate van welbevinden ervaarden ontdekten ze een
synchronie tussen hun elektrocardiogram en hun elektro-encefalogram
Longitudinaal onderzoek → wie een hogere mate van welbevinden rapporteert, langer aan het
werk blijft, minder Longitudinaal onderzoek → ‘beroerte’ gevoelig is, en een significant lager
risico heeft op bv. hart- en vaatziekten
3 Geestelijke gezondheid als component van welbevinden
3.1 Definitie van geestelijke gezondheid
Geestelijke gezondheid (WHO): een staat van welzijn waarin elk individu zijn of haar eigen
potentieel realiseert, de Geestelijke gezondheid (WHO): normale stress van het leven
aankan, productief en vruchtbaar kan werken en een Geestelijke gezondheid (WHO):
bijdrage kan leveren aan haar of zijn gemeenschap
→ Een toestand bereiken van compleet welbevinden als component van geestelijke
gezondheid dient genuanceerd te worden
Kan je positief beïnvloeden
→ Gaat meer om tevredenheid ervaren, je prettig voelen, zelfvertrouwen ervaren, gevoel
van zelfwaarde, vertrouwen hebben in jezelf en de wereld rond jou = je dient het
gevoel te hebben dat je het leven kan sturen en aansturen → positieve relaties kunnen
hier bij helpen
3.2 Geestelijke gezondheid: je kan het zelf positief beïnvloeden
Geestelijke gezondheid ≠ je leven is één ‘happy story’
Geestelijke gezondheid = over voldoende veerkracht kunnen beschikken wanneer het leven
al eens lastiger wordt
Veerkracht: ondanks ongunstige omstandigheden toch nog je leven op rails kunnen houden
→ Gerichte aandacht op wat je hier en nu ervaart = zinvolle strategie die helpt om niet
overspoeld te worden door wat er zich op je levensweg aandient
→ 5 strategieën die kunnen worden ingezet om de individuele veerkracht te versterken
1) Actief zijn (tijd nemen om iets te doen dat jij leuk vindt)
2) Verbondenheid met medemensen
3) Van betekenis zijn (van betekenis zijn voor iets of iemand)
4) Iets nieuws proberen (tijd maken om iets nieuws te doen)
5) Zelfbewust in het leven staan (Je aandacht trainen om in het hier-en-nu te zijn
met een zeker openheid en nieuwsgierigheid = mindfulness)
→ Inzetten op deze punten werkt beschermend naar psychische problemen (1/4
krijgt te maken met psychische/psychiatrische problemen)
,3.3 Geestelijke gezondheid bevorderen: een meersporenbeleid
Focussen op alleen individuele veerkracht ≠ voldoende om geestelijke gezondheid te
bevorderen
→ Geestelijk welbevinden wordt beïnvloed door vaardigheden en kenmerken van het
individu MAAR ook door omgevingsfactoren!
⇒ Goede afstemming tussen individu en omgeving = ! in functie van het
verzekeren van iemands geestelijke gezondheid
⇒ Omgeving = directe contact (familie en gezin) en indirecte context (sociale
netwerk)
Aandacht voor meersporenbeleid is zeker aangewezen
1) Aandacht voor basisnoden en basisbehoeften
2) Aandacht opdat men zich verbonden kan voelen, erbij kan hoeren
3) Kunnen leren en ontwikkelen
4) Over aangepaste coping beschikken
5) Aandacht voor het versterken van identiteit
→ Werken beschermend naar geestelijke gezondheid
→ Werken in twee richtingen:
- Buffer tegen wat fout kan lopen
- Helpen mensen op weg om steviger in het
leven te staan
In de wetenschappelijke literatuur worden beschermende factoren vooral ingevuld en
beoordeeld vanuit een negatieve insteek → focus ligt op wat we moeten doen om psychische
stoornissen tegen te gaan of behandelen
⇒ We kijken beter naar wat goed gaat en hoe we die beschermende factoren kunnen
versterken
Er dient ook aandacht gegeven te worden aan risicosituaties → deze zijn vaak levensfase-
specifiek
Hoofdstuk 2: Stigmatisering en geestelijke gezondheidszorg
1 Inleidende oefening
GENERATIES spelen een belangrijke rol in onze Geestelijke Gezondheid (GG)
GENERATIE Z
-
- Sleuteleigenschappen Global
bij:
- Digital
- Social
- Mobile
- Visual
- Minder geboorten omwille van denataliteit → ouders zijn X’ers (bv. koppels kiezen later
zwanger te worden en minder kinderen te hebben)
, → Gevolg: zullen voor de vergrijzende bevolking moeten werken, zijn met weinig
dus zullen zeer waardevol worden en veel keuzevrijheid krijgen
- Houden van authenticiteit: generatie voelt als geen ander “fake” mensen aan. Zie
marketing: reclame zet meer in op “naturelle” mensen en niet zo zeer op celebrties,
peers (gelijken) zijn belangrijk
- Transparantie code-woord: als je iets niet weet, begrijpt… zeg hen dit
2 Stigma en discriminatie
Marktonderzoek over beeldvorming Geestelijke 1)
gezondheid:
Kennistekort
2) Onbegrip
3) Negatieve beeldvorming: proces van
stigmatisering, etikettering (discriminatie)
2.1Kenmerken van normaliteit volgens Rosenhahn & Seligman
Rosenhahn en Seligman onderscheiden 7 bepalende factoren → hoe meer van deze factoren
aanwezig zijn hoe duidelijker ze op de voorgrond treden, hoe eensgezinder mensen zullen zijn
in hun beoordeling van dat gedrag in termen van normaal of abnormaal → aanwezigheid van
een of enkele factoren ≠ een psychische stoornis
1) Persoonlijk lijden
2) Disfunctionaliteit van gedrag
3) Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
4) Onvoorspelbaarheid en controleverlies
5) Opvallend en onconventioneel gedrag
6) Gedrag dat een ongemakkelijk gevoel bij anderen teweeg brengt
7) Het overtreden van morele normen die men voor zichzelf hanteert
Onder invloed van bepaalde denkkaders kijken we op een bepaalde manier naar gedrag
→ Binnen een normatief kader (stelen = fout gedrag) maar vanuit een biomedisch
denkkader (stelen = ziekte, kleptomanie) ⇒ afhankelijk van de bril die we opzetten,
geven we het gedrag een anderen naam en betekenis
2.2Percepties op ‘normaal’ en ‘abnormaal’
2.2.1 Maatschappijbeeld als beïnvloedende factor
In het verleden waren er andere opvattingen over wat ‘geestelijk ziek zijn’ is
→ Klassieke oudheid: …medische en psychologisch getinte opvattingen over psychische
problemen
- Hippocrates: hersenen = zetel van de ziel
- Plato: menselijke ziel heeft drie delen:
1) begerende lagere deel (~
Es)
2) redelijke hogere deel (~
- Cicero: onverklaarde lichamelijke klachten!
Ich)
→ Middeleeuwen: mensen met psychische aandoening = overbrengers van de pest
3) edele hogere deel (~
- ‘Geesteszieken zijn onbegrijpelijke, eigenaardige en agressieve
individuen’
- ‘Geesteszieken moeten vervolgd, gemarteld of uitgebannen
worden’
- ‘Geesteszieken zijn door demonen bezeten’
- ‘Geesteszieken zijn een bedreiging voor de maatschappij
(overbrengers van de pest)’
→ 18de eeuw: psychisch ziekten = heksen
→ Kerk van Rome en Descartes: …geest en lichaam zijn aparte entiteiten zonder
onderlinge beïnvloeding noch interactie… → …artsen en wetenschappers mogen zich
niet bezighouden met het bestuderen van de geest (de hersenen), enkel en alleen met
het lichaam…
- Mensen die suïcide plegen mogen niet kerkelijk begraven worden’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellendsm1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.