Taal- en spraakontwikkeling
Hoofdstuk 1: De inleiding:
1.1 Taalontwikkeling: een multidimensioneel gebeuren
Een kind leert taal door het taalaanbod (omgeving) en het aangeboren
taalvermogen. De taalontwikkeling hangt ook samen met de algemene
ontwikkeling (sociale-emotionele ontwikkeling, motorische ontwikkeling en
de cognitieve ontwikkeling). Het is dus een onderdeel van het totale
proces van veranderingen.
Ook het gehoor speelt een belangrijke rol bij het leren van een taal
(kinderen bootsen na wat ze horen). Kinderen die vaak ziek zijn en dus
verblijven in het ziekenhuis hebben ook een kleiner taalaanbod. De
interactie tussen ouders is belangrijk maar ook of het kind al dan niet
neurologische problemen heeft; cognitief oké.
De taalontwikkeling van een kind kan niet voltooid zijn, zeker op vlak van
woordenschat kan dit niet. Los van de woordenschat is hert wel zo dat
kinderen op de leeftijd van 10/12 jaar volledig voltooid zijn op vlak van
zinnen maken en vervoegingen.
De grote stappen die gebeuren zijn eerst de klinkers gaan vocaliseren
(klanken) daarna het brabbelen (klanken maken zonderbetekenis,
medeklinkers en klinkers gaan combineren) en dan de eerste woordjes
(tussen de 12-18 maanden). Vanaf 1 jaar kunnen kinderen gevarieerd
brabbelen, vanaf 2 jaar spreken met twee woorden (“Ik koek”).
Het spreken van het kind is niet alleen een mooi doel op zich maar het is
een middel om de communicatieve en kenniswereld te veroveren.
Aan het schijnbaar probleemloos leren praten van kinderen zijn er heel
wat processen (voorbereidende) vooraf nodig. Er moeten ook hel wat
basisvoorwaarden vervuld worden: het is een multifactorieel proces.
o Basisvoorwaarden:
- Interne of intrinsieke: aangeboren taalvermogen (aangeboren
anatomische en neurologische vermogens) en taalontwikkeling
(anatomische en neurologische ontwikkeling)
- Externe of extrinsieke: omgeving waarin kind zich ontwikkelt
(externe stimuli)
Tussen de externe voorwaarden (externe modulariteiten en de
taalvaardigheid is er tweerichtingsverkeer)
,Een kind dat onvoldoende taalontwikkeling; minder snugger overkomen;
andere manier benaderd worden; cognitieve ontwikkeling negatief
benaderd worden-> taalontwikkeling heeft een negatieve invloed.
Tijdens de vroege levensjaren moet het taalvermogen geactiveerd worden
door een passende taalomgeving. Cognitief inzicht, sociale ervaring,
sensorische waarnemingen en fijn-motorische beheersing van de
spraakorganen belangrijk om tot een goede taalverwerving te komen
Wisselwerking tussen de externe modulariteiten en de taalvaardigheid.
1.1.1 Taalontwikkeling en algemene ontwikkeling
o De basisvoorwaarden voor een goede taalontwikkeling:
- Normale anatomische ontwikkeling ( goede spraak- en gehoor
organen)
- Normale neurologische ontwikkeling ( zenuwstelsel normaal
rijpingsproces)
Basisfactoren:
De sensori-motorische ontwikkeling: de zintuigen (zien en horen) en de
bewegingen (kruipen en lopen)
De cognitieve ontwikkeling: Denk- en leervermogen, algemene
intelligentie en werking van geheugen.
De sociaal- emotionele ontwikkeling: Gevoelswereld en de interactie met
andere mensen.
Samengevat: Leren uit de omgeving (sociaal emotioneel), goede motoriek
gebruik van lippen en tong , wisselwerking tussen denken en taal (nieuwe
cognitieve vaardigheden) en uiteindelijk de interactie die het kind heeft
met anderen. (sociaal emotioneel)
1.1.2 Aangeboren taalvermogen
Aangeboren taalvermogen of taalaanleg: de taalcapaciteiten waardoor we
een taal kunnen leren.
De kritische periode is na de eerste 7 levensjaren, omdat de hersenen dan
heel flexibel zijn en hierna niet meer.
Taalaanleg staat los van de lichamelijke problemen, niet omdat een kind
een afwijking heeft aan de spraakorganen of aan het oor dat het daarom
geen aanleg heeft tot taalleren, wel minder gunstig voor sensori-
motorische voorwaarden.
, 1.1.3 Taalaanbod
Het taalaanbod is de externe stimuli vanuit de omgeving (ouders,
opvoeders) het is niet alleen de aangeboren taalaanleg maar het
taalaanbod die ook belangrijk is.
Brede omgevingstaal: taal die specifiek naar het kind gericht is en het
opneemt maar niets uit leert
Verzorgerstaal (Child Directed Speech): taal die specifiek naar het kind
gericht is. (Motherese: moeders die taal aanpassen, Fatherese: vaders die
taal aanpassen.
Interactie en taalaanbod zijn heel belangrijk voor de taalontwikkeling.
1.1.4 De wisselwerking tussen aangeboren taalvermogen en taalaanbod.
Er moet een goede wisselwerking zijn tussen het aangeboren
taalvermogen en het taalaanbod:
- Creativiteit van het kind
- Imitatie van de volwassenen.
Het algemene taalverwervingsprincipe werkt zeer efficiënt, kinderen leren
door te luisteren naar opvoeders wat zij zien en meemaken.
Aangeboren taalvermogen-> motor; taalaanbod-> brandstof die motor
draaiende houdt.
Soms is er bij de taalverwerving periodes waarbij de ontwikkeling trager
loopt of zelfs stil valt. Tussen indiviuele kinderen is er ook een verschil in
de snelheid van de ontwikkeling.
1.2 Componenten van de taalontwikkeling
Taal is een complex systeem met verschillende lagen of niveaus
waarin er een onderscheid moet gemaakt worden tussen
verschillende taalcomponenten of taalvaardigheden:
- Taalbegrip en taalproductie
- Taaluiting (woorden, klanken en zinnen)
- Betekenis van taaluiting (semantiek- derivatiemorfologie)
- Gebruik van taaluitingen (pragmatiek)
- Nadenken over taal (metalinguïstiek)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper odedehaene. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.