Dit is een samenvatting op basis van het boek 'Macht, meningen & na-apers' en leerstof gegeven in het vak Sociale Psychologie van de 1e bachelor Psychologie
HOOFDSTUK 1 : M ETHODES VAN SOCIAALPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK
1.1 Observatie
Overt gedrag of archiefmateriaal
Voordelen
- Gegarandeerde ecologische validiteit = “mate waarin het onderzoek conclusies toelaat over het
‘natuurlijk’ voorkomende gedrag van mensen in situaties die ze ‘in het echte leven’ ook tegenkomen”
- Ethisch & praktisch: geen ingreep in de realiteit
Nadelen
- Gedrag waarin de onderzoeker geïnteresseerd is, is soms vrij zeldzaam
- Geen causale conclusies, want observaties gaan niet over veel dimensies tegelijk
1.2 Zelfbeschrijvingen
Voorwaarden opdat een zelfbeschrijving van een gedrag of onderliggend proces valide zou zijn:
- De ondervraagde moet het gedrag of de reden waarom hij het gedrag vertoont, kunnen beschrijven
- Hij moet de gelegenheid krijgen om dat gedrag te beschrijven
- Hij moet dat gedrag willen beschrijven
De beperkingen van zelfbeschrijvingen
- De 1e voorwaarde is niet vervuld als de onderzoeker retrospectieve vragen stelt en als de
ondervraagde zich het gedrag, de context van het gedrag of de factoren die van invloed waren niet
goed kan herinneren
- De 1e voorwaarde is niet vervuld als de vragen gedragingen betreffen waarvan de gevraagde zich niet
bewust is of was
- De 2e voorwaarde is niet vervuld als de vraagstelling de ondervraagde onvoldoende ruimte geeft om
het eigen gedrag te beschrijven
- Deelnemers gokken of verzinnen soms liever dan een vraag te moeten overslaan
- Zelfbeschrijvingen lokken gunstige of ongunstige reacties uit als ze over gedragingen gaan waar
uitgesproken sociale normen over bestaan
- Wat mensen over hun gedrag vertellen, is vaak sterk afwijkend van hoe ze zich daadwerkelijk
gedragen
,Het nut van zelfbeschrijvingen
- Zelfbeschrijvingen zijn vrijwel altijd interessant als bron van inspiratie
- De zelfbeschrijving kan het gedrag zijn wat de onderzoeker bestudeert
- Soms volstaat een subtiele verandering in de vraagstelling om normen meer of minder centraal te
stellen in het denken van deelnemers
1.3 Correlationeel onderzoek
Werkwijze:
- 2 of meer variabelen meten
- Berekenen of ze samen variëren
- Kans berekenen dat samenhang toevallig is
Voordelen:
- Gebruikt natuurlijke variatie (ethisch)
- Correlaties tussen eender welke metingen
Basisredenering en -terminologie bij experimenteel onderzoek
- Doel = predictie toetsen van type ‘oorzaak gevolg’
- Oorzaak = onafhankelijke variabele (O.V.)
- Condities = variaties/niveaus van de onafhankelijke variabele
- Gevolg = afhankelijke variabele (A.V.)
- Binnen-proefpersoons-manipulatie = alle deelnemers worden blootgesteld aan elke conditie
- Tussen-proefpersoons-manipulatie = op toevallige wijze deelnemers verdelen over condities
Manipulatiechecks en pretests
- Manipulatiechecks = “metingen waarmee onderzoekers controleren of de deelnemers in diverse
condities in de beoogde situatie terecht zijn gekomen of het beoogde gedrag hebben vertoond
- Pretests = pilootstudies = vooronderzoek = “bij een steekproef van deelnemers die vergelijkbaar zijn
met de deelnemers van het eigenlijke onderzoek nagaan of de manipulatie werkt’
Tussen- en binnen-proefpersoons-manipulatie
- Situationele gedragsdeterminanten houden onderzoekers onder controle door te zorgen dat alles zo
goed mogelijk gelijk blijft
- Mogelijkheid van volgorde-effecten bij binnen-proefpersoons-manipulatie
- Er wordt aangenomen dat toevallige verdeling over condities bij tussen-proefpersoons-manipulatie,
systematische groepsverschillen onwaarschijnlijk zijn
, De macrosituatie onder controle houden
- De onderzoeker kan het experiment op zo kort mogelijke tijd voltooien
- Bij binnen-proefpersoons-manipulatie de volgorde van de condities over proefpersonen variëren
De beperkingen van experimenten
- Ze zijn niet nuttig om de frequentie van een gedrag of een gedragsdeterminant in het dagelijks leven
te bestuderen
- Soms is het moeilijk om te bedenken hoe een onafhankelijke variabele gemanipuleerd kan worden
- Soms is het om ethische redenen moeilijk of onmogelijk om een experiment uit te voeren
- Vraageffecten = “deelnemers stellen hun gedrag af op wat ze menen dat een onderzoeker wil
vaststellen”
- Proefleidereffecten = “de invloed die proefleiders opzettelijk of onopzettelijk hebben op het gedrag
van hun deelnemers”
- Confounding = verstrengeling = “als condities verschillen op andere vlakken dan de onafhankelijke
variabele”
- Storende variabelen = “andere variabelen die invloed hebben”
Experimenten met meerdere onafhankelijke en afhankelijke variabelen
- Hoofdeffect = “effect van een onafhankelijke variabele is gelijkaardig in de verschillende condities
van andere onafhankelijke variabelen”
- Interactie = “optreden, sterkte of richting van effect van een onafhankelijke variabele is gelijkend aan
de conditie van andere onafhankelijke variabelen”
1.5 De empirische cirkel
1.6 Slotbeschouwing
‘Onderzoekers kunnen ook om methodologische of theoretische redenen voor andere methodes kiezen
– bijvoorbeeld omdat ze een vraag onderzoeken die zich niet tot experimenteel onderzoek leent, of
omdat ze bekommernissen over de ecologische validiteit van hun gegevens bij voorbaat willen
uitsluiten.’
1.7 Literatuur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1gH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
