Het vak didactiek 1 werd in dit document samengevat tot een overzichtelijk en nauwkeurig geheel. Elk hoofdstuk wordt grondig maar samenvattend omschreven.
1. Het kleuteronderwijs
¨In praktijk vinden we heel wat verschillende visies die uitmonden in heel
verschillende aanpakken die kunnen verschillen van school tot school en van klas tot
klas.¨
Antwoord: Onder de term ´kleuteronderwijs´ vind je heel wat verschillende werkwijzen
terug. Wat men bij kleuters moet nastreven is voor sommige leerkrachten duidelijk en voor
anderen vrij mysterieus. De zaken die men doet met kleuters lopen erg uit elkaar, het beeld
dat de leerkrachten over zichzelf hebben verschilt,..
Er zijn dus heel wat verschillen op vlak van aanpak, organisatie, materiaalaanbod, visie,..
Waar de ene leerkracht meer belang hecht aan taalontwikkeling legt de andere leerkracht
het accent liever op beeldend werken,..
De ene leerkracht werkt volgens de belangen van het kind, de ander via het handboek,..
De verschillen:
- Wel nieuwjaarsbrieven - geen nieuwjaarsbrieven
- Wel een klaspop - geen klaspop
- In de rij staan - geen rijen
- Altijd met vaste thema´s werken - werken met flexibele thema´s
Waar voelt men de nood aan een referentiekader?
Omdat dit een kader is waaruit allerlei werkwijzen/methoden kunnen worden besproken en
geëvalueerd worden.
, 2. Didactiek van het kleuteronderwijs
Wat is didactiek?
De theorie van het leren onderwijzen / de leer over de manier waarop de leerkracht de
kleuters kan helpen bij hun ontwikkelingsproces.
Didactiek is ook een denkkader dat bestaat uit didactische richtlijnen die opgebouwd zijn uit
jarenlange ervaringen van voorgaande onderwijsmensen en onderzoek.
Hoe dien je dit denkkader te gebruiken?
Je moet zelf leren omgaan met de verschillende visies om zo te kunnen bepalen wat jij
belangrijk vindt. De didactische kapstokken helpen ons hierbij.
Hoofdstuk 2:
Start van het didactisch handelen: het kind, de contact, de doelen
Vanuit het leerplan van het katholiek onderwijs stelt men dat je vanuit een focus gaat werken
waarop je een aanbod en aanpak gaat afstemmen.
Die focus is het resultaat van een beslissingsproces waarbij de 3 volgende vragen centraal
staan:
1) Wat zijn de onderwijsbehoeften?
2) Wat biedt en vraagt de context?
3) In welke mate realiseren we het leerplan?
, 1. Focus op de beginsituatie
De beginsituatie kent 2 invullingen:
1) De beginsituatie van kinderen
= welke kinderen wil je laten deelnemen? zijn ze bekend met de activiteit? wat zullen
ze al goed kunnen? wat blijft moeilijk?
2) De context als beginsituatie
= alles wat te maken heeft met school.
waar zal de activiteit plaatsvinden? moet je naar een ander lokaal?
2. Een kindgerichte onderwijsvisie
= schenken van aandacht aan de beginsituatie van de kinderen.
Je moet rekening houden met wat de kinderen al kennen en kunnen, met wat de kinderen
motiveert en stimuleert. Hier moet je op verder bouwen!
Dankzij een kindgerichte onderwijsvisie kan de leerkracht concrete doelen bepalen waarrond
ze ontwikkelingskansen wil creëren.
3. De beginsituatie mbt de doelgroep
De verschillende aspecten en deelelementen van de beginsituatie van de doelgroep:
● De belevingswereld van de kinderen
= door de interesses van de kinderen te kennen kan je als leerkracht activiteiten
aanbieden waarin de kleuters gemotiveerd zijn om te leren.
● Het aanvangsniveau van de klasgroep
= als leerkracht moet je het niveau van de kinderen op de verschillende
ontwikkelingsdomeinen kennen. Hoewel de kinderen in jaarklassen zitten en dus min
of meer op hetzelfde niveau zitten zijn er soms nog grote, onderlinge, verschillen.
Het aanvangsniveau en de voorkennis bepalen, is belangrijk om in te schatten wat
de zone van de naaste ontwikkeling is (= wat kan een kind al met hulp en wat kan het
al zonder hulp).
De activiteit moet het kind uitdagen om net een stapje hoger te gaan dan wat het
reeds kan. Dat stapje is de zone van de naaste ontwikkeling.
● Info ivm het leef- en leerklimaat van de klas
= voordat we de beginsituatie bepalen kijken we eerst naar de klasgroep: wie zijn de
mede kleuters? wat is het klasklimaat? hoe is de groepssfeer?
, Individugerichte focus
= door als leerkracht de beginsituatie van de kinderen op te maken, kan men kenmerken
achterhalen die invloed kunnen hebben op het onderwijzen en wordt men hierdoor bewust
dat een kind veel meer is dan een leeg blad.
Een gedetailleerde beginsituatie is belangrijk: door meer kennis te hebben van de situatie
zal het beter mogelijk zijn om levensechte onderwijs- en leerprocessen te organiseren.
Een groepje kleuters lijkt soms misschien een eenheid, maar als we bijvoorbeeld de
gespreksronde bij het onthaal van de dag gaan analyseren dan stellen we vast dat de
interesses van kleuters heel sterk uiteenlopen. Meestal is er geen uniforme beginsituatie,
maar een gedifferentieerde beginsituatie.
4. De beginsituatie van de context
Wat biedt de context?
● De klas
○ Grootte klasruimte
○ Aantal kleuters
○ Aanwezige klas materialen
○ Klas gewoontes
● De school
○ In welke omgeving ligt de school? (platteland, stad, drukke spoorweg,..
● Aanknopingspunten vanuit de actualiteit
○ Wat in de maatschappij actueel is, wordt in de klas binnengebracht
= Duurzaam consumeren
= Nieuwe inzichten omtrent gezonde voeding en beweging
5. De beginsituatie achterhalen
Er zijn verschillende manieren om de beginsituatie te bepalen.
We sommen enkele methoden op om kinderen te leren kennen:
1) Meespelen met kleuters = je krijgt inzicht in hun interesses.
2) Observatie = gegevens verzamelen door gericht te kijken en te luisteren naar de
kinderen.
3) Diagnostisch toetsen = hier worden specifieke leermoeilijkheden achterhaald. Dit
soort toetsen wordt bij leeszwakke kinderen gebruikt om te bepalen waar het fout
loopt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janadestaercke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
