Dit document omvat de lessen van erfrecht, giften en het reservedeel van het vak Familiaal Vermogensrecht. De structuur van de PowerPoint wordt gevolgd aangevuld met alles wat er in de les werd gezegd van begin tot einde.
Erven: de verkrijging vh vermogen door overlijden vd titularis
- Vermogen: nalatenschap/erfenis
- Titularis: erflater/deculus
Personen die het vermogen erven, verkrijgen het middels erfopvolging
Persoon die de nalatenschap verkrijgt is dus de erfopvolger
Geregeld door het erfrecht (tak vh burgerlijk recht)
<-> Fiscaal recht: erfbelasting
Wie verkrijgt het vermogen vd erflater
Begrip ‘erfopvolgers’ moet genuanceerd benaderd worden, er is een onderscheid tussen:
- ERFGERECHTIGDE: persoon die tot de nalatenschap geroepen is, die in abstracto zou
kunnen erven
- ERFGENAAM: persoon die de nalatenschap ook effectief verkrijgt
o Mag volgens de wet in concreto erven: erfbekwaam
o Kiest ervoor de nalatenschap te aanvaarden
= erfkeuze of optierecht
Niet iedereen die erfgerechtigd is, is automatisch ook erfgenaam!
Er zijn mensen die in abstracto zouden kunnen erven (en dus erfgerechtigd zijn), maar in
praktijk niet bekwaam zijn om te erven (en dus erfgenaam te worden)
Bv. mensen die nog niet bestaan op het moment dat de erfenis openvalt, omdat
de erflater overlijdt
Ook mensen die niet waardig zijn om te erven, zijn niet erfbekwaam
Bovendien heeft iedereen het recht om de erfenis te verwerpen (optierecht)
Niet iedereen die erfgerechtigd is, zal er ook voor kiezen om te erven (en dus erfgenaam
te worden)
Soorten erfgenamen:
- WETTELIJKE erfgenamen
Worden door de wet aangeduid
- TESTAMENTAIRE erfgenamen
Worden in het testament aangeduid
- CONTRACTUELE erfgenamen (uitzonderlijk)
Er is een contract over het erven
,Wie wordt tot de nalatenschap geroepen?
Devolutie of toewijzing: er zijn 3 soorten
(1) WETTELIJKE devolutie = toewijzing krachtens de wet
De wet bepaalt wie zal erven
o Geen schikking getroffen bij leven: er werd niks geregeld (geen contracten
gemaakt, geen testament gemaakt)
o Intestaat of ab intestato opvolging
Komt in dit deel aan bod: we spreken in dit deel enkel over wettelijke devolutie
(2) TESTAMENTAIRE devolutie = toewijzing krachtens testament
o Schikkingen getroffen bij leven
Persoon heeft een testament gemaakt en daarin aangeduid wie zijn
erfgenamen worden
(3) CONTRACTUELE devolutie: toewijzing krachtens contract
o Schikkingen getroffen bij leven
AFDELING 2 OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP
Wanneer?
Openvallen nalatenschap = moment waarop de erfgenamen de erfenis verkrijgen
Moment van verkrijging krachtens het erfrecht
Moment van overlijden (art. 4.1. BW)
= datum opgenomen in overlijdensakte n.a.v. vaststelling van overlijden door een
arts (art. 55-56 oud BW)
Bijzondere situaties
In sommige gevallen is het vaststellen van dat overlijden niet zo gemakkelijk, want er is bv.
een lijk nodig en dit is niet altijd het geval:
- VERKLARING VAN AFWEZIGHEID (art. 118 oud BW)
Bv. persoon vertrekt op wereldreis en komt niet meer terug
Niet duidelijk of die persoon overleden is of niet
Er kan naar de rechter gegaan worden om die afwezigheid te laten vaststellen
Blijft die afwezigheid nog langer duren dan kan men naar de
familierechtbank gaan voor een verklaring van afwezigheid
Met die verklaring van afwezigheid kan men naar ambtenaar vd burgerlijke stand
Die verklaring heeft hetzelfde effect als een overlijden, hoewel het niet
zeker is dat die persoon effectief overleden is
De datum waarop de akte van verklaring van afwezigheid wordt gemaakt, is het
moment waarop de nalatenschap openvalt
, - GERECHTELIJKE VERKLARING VAN OVERLIJDEN (art. 126 oud BW)
Bv. terroristische aanslag: persoon is met grote zekerheid overleden, maar zijn lijk
wordt niet gevonden
Naar familierechtbank gaan om te vragen om gerechtelijk te verklaren dat een
persoon overleden is
Vonnis waarin rechtbank verklaart dat die persoon overleden is
De familierechtbank bepaalt ook de datum van overlijden
Waar?
De verkrijging krachtens erfrecht gebeurt op de woonplaats vd overledene (art. 110 oud
BW)
Art. 102 oud BW: de woonplaats is de hoofdverblijfplaats
Hoofdverblijfplaats is de plaats waar de persoon hoofdzakelijk verblijft,
onafhankelijk vh feit dat hij daar is ingeschreven in het bevolkingsregister
Dus: niet de plek van overlijden! Maar op de plek waar je je hoofdverblijfplaats hebt!
Wat als men overlijdt in het buitenland?
Kijken naar het EU-recht
Gewone verblijfplaats bepaalt welke rechter bevoegd is
Er wordt veel aandacht besteedt aan waar & wanneer de nalatenschap openvalt, omdat dit
een heel belangrijk moment is in het erfrecht
Het is het moment waarop de erfgerechtigden van rechtswege tot de nalatenschap
komen
Tijdstip waarop heel veel gevolgen intreden
Gevolgen?
- Nalatenschap gaat van rechtswege over op de erfgerechtigden (art. 4.3 en 4.39 BW)
- Tijdstip overlijden is tijdstip waarop:
(1) Erfgerechtigden GEROEPEN WORDEN tot de nalatenschap en BEKWAAM
MOETEN ZIJN om te erven (art. 4.4 BW)
Wie niet bestaat op ogenblik overlijden, kan niet erven
Wie zelf al overleden is, kan niet erven
Wie op dat ogenblik onwaardig is, kan niet erven
(2) SAMENSTELLING nalatenschap wordt BEPAALD (art. 4.153 BW)
Welke goederen zijn er & welke schulden zijn er?
Het actief en het passief wordt vastgelegd
, (3) WAARDE vd IN TE BRENGEN GELEGATEERDE GOEDEREN wordt bepaald (art. 4.90
§1 BW) Zie deel giften
(4) WAARDE vd in te brengen SCHENKINGEN wordt bepaald indien de schenker pas
volle eigenaar wordt op ogenblik van overlijden (art. 4.90 §3 lid 2 BW)
(5) ONROEREND GOED dat als GEMEENSCHAPPELIJKE VERBLIJFPLAATS diende
wordt bepaald
a. Echtgenoten (art. 2.3.2 lid 3, art. 4.20, art. 4.147 §2 BW)
b. Wettelijke samenwonenden (art. 4.23 §1 en §3 BW)
De gemeenschappelijke verblijfplaats wordt in het erfrecht beschermd, zowel
voor echtgenoten als voor wettelijke samenwonenden
Wat als de echtgenoten waarvan één sterft, in de nabije toekomst gingen verhuizen?
Welke verblijfplaats is dan de gemeenschappelijke verblijfplaats?
De oude plek, waar ze nog woonden
(6) TERMIJNEN STARTEN (bv. art. 4.36 BW – termijn voor aanvaarding; art. 4.37 §2
lid 1 BW – termijn voor inventaris en beraad)
(7) INTERESTEN BEGINNEN LOPEN op de in te brengen goederen (art. 4.91 BW)
HOOFDSTUK 2: ERFBEKWAAMHEID
AFDELING 1 BEGRIP & VOORWAARDEN
Erfbekwaam ben je als je op het ogenblik dat de nalatenschap openvalt aan 4 voorwaarden
voldoet:
(1) JE BESTAAT
‘To be or not to be’ is hier de kwestie
Met bestaan wordt er bedoeld ‘fysiek bestaan’
Enkel natuurlijke personen kunnen fysiek bestaan, rechtspersonen kunnen dit niet
Alleen natuurlijke personen kunnen dus wettelijk erfgerechtigden zijn
>< Testamentair
Rechtspersonen krijgen in de wettelijke devolutie geen plek en kunnen dus geen
wettelijke erfgerechtigden zijn
Ze kunnen dit wel in de testamentaire devolutie
Bv. iemand die zijn vermogen nalaat aan het rode kruis
Vanaf wanneer bestaat een natuurlijke persoon?
Natuurlijke persoon bestaat vanaf de geboorte, d.i. wanneer hij levend en levensvatbaar ter
wereld komt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Julietteromi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,09. Je zit daarna nergens aan vast.
