Dit document is een samenvatting van het volledige boek van prof. Gert Storms, de hoorcolleges en de slides.
gegeven in het eerste jaar in TEW, EW, Geschiedenis en criminologie
resultaat: in eerste zit 15/20
Hoofdstuk 1: Om te beginnen
1) Wat is psychologie en wat is het niet
o Roediger et al: psychologie is de wetenschappelijke studie van de mentale processen
en gedrag
o Zimbaro et al: psychologie is de empirische studie van het gedrag en de mentale
processen
Empirisch onderzoek omvat elke wetenschappelijke onderzoeksactiviteit die directe,
eigen waarnemingen gebruikt.
o APA
American Psychological Association
Is een grote beroepsvereniging
48 divisies
Zoals: klinische psychologie, militaire psychologie, media psychologie,
o Ook andere wetenschapen bestuderen het gedrag
Economie, criminologie, sociologie, …
En ze gebruiken hier alle verschillende methoden voor!
o Psychologie betwist ongefundeerde uitspraken van pseudowetenschappelijke aard
Pseudowetenschap: elke poging om fenomenen uit de natuurlijke wereld te
verklaren die niet gebaseerd is op empirische observatie of op de
wetenschappelijke methode
Vb. astrologie, grafologie (a.d.h.v. handschrift iemand zijn persoonlijkheid en
toekomst vertellen), toekomstvoorspellingen, …
2) Belang van kritisch deneken
o 40% tot 75% hecht geloof aan telepathie, helderziendheid, …
Recent onderzoek van Daryl Bem over voorspellen van
de toekomst: door een reeks van experimenten zeggen
dat mensen de toekomst kunnen voorspellen, veel
opstand hierrond bij psychologen
Deelnemers kozen links of rechts, daarna koos een
computer waar het antwoord ging vallen en hadden de
deelnemers het juist kregen ze een beloning (erotische
scène) MAAR alle onderzoekers die dit experiment
repliceerde kwam andere resultaten uit
Na 90 jaar geen enkele wetenschappelijke evidentie voor extra sensory
perception
3) Het Freud probleem
o ‘Het Freud probleem’: de associatie van psychologie met psychoanalyse
o Minder dan 10% van de APA-meden onderschrijven ideeën van Freud
o Nog minder onderschrijven de ideeën van Jung
Vele psychologen waarvan we de naam niet herkennen wonnen voorheen de
nobelprijs voor geneeskunde of economie met psychologisch onderzoek
, Maar Freud die iedereen kent is zelfs niet ineens een psycholoog maar een
arts
Extra boek info:
Een beknopt historisch overzicht
o Psychologie een jonge wetenschappelijke discipline
o Wortels in filosofie en neurologie/fysiologie --> tweevoudig karakter van
psychologische kennis
Geesteswetenschappelijke onderzoeksmethoden: verklaring staat centraal
Positief-wetenschappelijke onderzoeksmethoden: predictie staat centraal
o In filosofische traditie psychologie geassocieerd met studie van geest/psyche,
historisch gezien 2 strekkingen
Rationalisme
Ratio als enig toelaatbare criterium voor kennis
Lichaam en geest gescheiden identiteiten
Angelsaksische traditie
Kennis verkrijgen door onbevooroordeelde zintuiglijke kennis
Maakte weg vrij voor wetenschappelijke psychologie
o Onderwerp van de wetenschappelijke discipline door de jaren heen niet hetzelfde
In het begin: het bewuste bestuderen (sommige streefden ook naar
bestuderen onbewuste)
Tweede wereldoorlog: gedragswetenschap of het behaviorisme;
Menselijk gedrag verschilt niet fundamenteel van het gedrag van
dieren
Jaren 1960: informatieverwerkingsmogelijkheden van mensen of de
cognitieve psychologie; de studie van de manier waarop wij informatie
verwerken
Nu: bestuderen van gedrag en mentale processen in verband met
neurotendensen
4) Methodologische eisen voor wetenschappelijk onderzoek; Drie
belangrijke kenmerken
1. Systematisch empirisme: onderzoeksbenadering vertrekt van sensorische ervaring
en observatie als onderzoeksgegevens
Geen gezagsargument: niet omdat iemand een nobelprijs heeft gewonnen dat
die dat wat hij zegt altijd wetenschappelijk correct is, je titel is niet meer
geneigd in de moderne wetenschap
Gebrek aan systematisch empirisme kan leiden tot wetenschappelijke
dwalingen: aderlating Benjamin Rush bij patiënten (gele koorts) als het
mislukte was het omdat ze al te ziek waren lukte het wel was het door de
behandeling
Kritiek op psychoanalyse door Popper: achteraf verklaren toont de
effectiviteit niet aan
, Psychoanalyse: afleiden van wetmatigheden a.d.h.v. klinische
gevalstudies
2. Publiek verifieerbare kennis
Eis van repliceerbaarheid: moet goed genoteerd worden dat andere
wetenschappers hetzelfde experiment kunnen doen om resultaten te checken
Zelfde procedure à zelfde resultaten
Peer review: de kwaliteit van het onderzoek beoordeeld wordt door collega's.
Doorgaans gebeurt dit voor publicatie.
3. Toetsbare theorieën en uitspraken
Falsifieerbaarheid: een fout in de resultaten moet aantoonbaar zijn: zo
nagaan of de theorie wel klopt
Niet het geval in psychoanalyse: Nixon (president VS) werd bekend
door een schande die hij beging: watergateschandaal; volgens
een schrijver kwam de val van Nixon niet door toeval maar de oorzaak
daarvan zat al in zijn kindertijd, hij heeft zijn eigen ruiten ingegooid
(verklaring achteraf en zo kun je altijd makkelijk kritiek geven, als hij
hiervoor in een ongeluk was gestorven hadden ze deze bevindingen
niet gemaakt)
Toetsbaarheid kan variëren met de tijd!
30 jaar geleden wist men niet welke delen van de hersenen actief
waren tijdens een rekensom: nu theorieën over van alle functies die
nu wel toetsbaar zijn en vroeger niet
Maar ook uitspraken die nooit wetenschappelijk getoetst kunnen
worden: vb. Er is een god
5) Het vijfstapsproces van de wetenschappelijke methode
5.1 Hypothese ontwikkelen
o Hypothese: een uitspraak die het resultaat van een wetenschappelijke studie
voorspelt
o Operationele definities: exacte procedures om experimentele condities en metingen
van resultaten vast te leggen
Vb. je neemt 2 klassen in dezelfde school, de ene krijgt leermethode A en de
andere groep krijgt leermethode B, dan zal groep B sneller leren dan groep
met methode A à gecontroleerde test
5.2 Gecontroleerde test
o Onafhankelijke variabele: de variabele die door de onderzoeker gemanipuleerd
wordt
o Randomisatie: enkel gebruik maken van toeval voor het vastleggen van de
aanbiedingsvolgorde van de stimuli of toewijzen van proefpersonen aan condities
, 5.3 Objectieve gegevens verzamelen
o Gegevens (data): informatie verzameld door de onderzoeker voor het testen van de
hypothese
o Afhankelijke variabele: het gemeten resultaat van een studie; de responsen van
deelnemers in een studie (Hoe snel lezen, hoeveel fouten maakt kind)
5.4 Analyseren van de resultaten
o Gebaseerd op statistische analyse van de resultaten: aanhouden of verwerpen van de
hypothese
5.5 Publiceren, bekritiseren en repliceren van de resultaten
o Publiceren in een wetenschappelijke tijdschrift
o Eerst door een anonieme jury laten nakijken en verbeteren voor het ma gepubliceerd
worden
6) Types van psychologisch onderzoek
1. Naturalistische observatie
Vaak eerste stap in meer gecontroleerd onderzoek
Observeren, nog niks manipuleren
Probleem: vaak passen mensen of dieren gedrag aan wanneer ze geobserveerd worden
=> kan causaliteit niet verklaren
2. Gevalstudie
Uitvoerige studie van 1 persoon of 1 geval
Vb. Freuds psychoanalyse: kritiek want deze mensen kwamen allemaal
uit hetzelfde land
Probleem: gevaar van getuigenverklaringen= zeer onbetrouwbaar vb: placebo-effect suikerpil
=> kan causaliteit niet verklaren
Neuropsychologie: gevalstudie meer interessant
Ongeluk - Staaf door schedel- leefde nog; karakter veranderde heel fel; opvliegende,
opstandige mens Belsluit; je kan blijven leven met staaf door hoofd
3. Interview
Directe bevraging
Men moet trainen op neutraliteit hierbij! (intervieuwer)
Probleem: kan causaliteit niet verklaren ( verband toont oorzaak niet aan)
Kijken naar agressief gedrag maakt mensen agressiever OF mensen die agressiever zijn kijken liever
naar agressieve beelden à causaliteit niet aangetoond
4. Survey
Verzamelen van steekproef van opinies
Cruciaal belang dat respondenten waarheidsgetrouw antwoorden
Probleem: steekproef soms niet representatief; Bij onderzoeken worden meestal 1 bepaald type
mensen geïnterviewd omdat ze bv aan een universiteit studeren: W.E.I.R.D.: Western, educated,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hanvr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
