Volledige samenvatting van het vak 'Bevorderen van leerprocessen' uit semester 2 van het schakelprogramma Opleidings- en onderwijswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen.
Schakelprogramma
Opleidings- en onderwijswetenschappen
Academiejaar 2015 - 2016
Mike Slangen
,Samenvatting Bevorderen van Leerprocessen
Inhoud
1 Leereenheid 1: Componenten in de onderwijsleeromgeving .................................................................................... 3
1.1 Studentgecentreerd onderwijs: uitgangspunt voor reflectie ............................................................................ 3
1.2 Stappen in de analyse van een opleidingsonderdeel ...................................................................................... 5
1.2.1 Studentkenmerken ................................................................................................................................ 5
1.2.2 Doelstellingen ........................................................................................................................................ 6
1.2.3 Leeractiviteiten ...................................................................................................................................... 6
1.2.4 De leeromgeving .................................................................................................................................... 7
1.2.5 Context................................................................................................................................................... 8
1.3 Onderwijzen .................................................................................................................................................... 9
1.3.1 Wat is onderwijzen? ............................................................................................................................... 9
1.3.2 Beslissingen over onderwijzen zijn afhankelijk van nagestreefde doelen en kenmerken van de
lerenden. 9
1.3.3 Beslissingen over vormgeving van onderwijs betreffen de leerinhouden/leertaken, de werkvormen, de
media en de evaluatie ........................................................................................................................................... 11
1.3.4 Een integratieve kijk: onderwijsbenaderingen..................................................................................... 13
2 Leereenheid 2: Relatie tussen studentkenmerken en leren.................................................................................. 17
2.1 Constructive alignment – Biggs .................................................................................................................... 17
2.1.1 Onderzoek naar het leren van studenten ............................................................................................ 17
2.1.2 Niveaus van denken over onderwijs.................................................................................................... 20
2.1.3 Constructive alignment (constructieve afstemming) ........................................................................... 21
2.2 De leerling – Vermunt .................................................................................................................................. 22
2.2.1 Het leren van leerlingen ...................................................................................................................... 23
2.2.2 Leerfuncties en leeractiviteiten ........................................................................................................... 23
2.2.3 Leerstrategieën ................................................................................................................................... 24
2.2.4 Leerconcepties, leerorientaties en motivatie ...................................................................................... 25
2.2.5 Leerstijlen (Vermunt) – Leerpatronen ................................................................................................. 26
2.2.6 Leren in verschillende contexten ........................................................................................................ 28
2.2.7 Voorkennis, leeractiviteiten en leerresultaten ..................................................................................... 29
2.2.8 Individuele en sociaal-culturele verschillen tussen leerlingen............................................................. 29
2.2.9 Intelligentie ......................................................................................................................................... 29
2.2.10 Persoonlijkheid............................................................................................................................... 29
2.2.11 Leeftijd en ervaring......................................................................................................................... 29
2.2.12 Sekse en identiteit ......................................................................................................................... 29
2.2.13 Sociaal-economische achtergrond ................................................................................................. 29
2.2.14 Culturele achtergrond..................................................................................................................... 29
2.2.15 Sociale competentie ....................................................................................................................... 29
2.2.16 Vergelijking Biggs – Vermunt .......................................................................................................... 30
3 Leereenheid 3: De relatie tussen leeromgevingskenmerken en leren .................................................................. 32
3.1 Flipping the classroom ................................................................................................................................. 32
3.2 Beïnvloeden van leerprocessen (Pieters & Verschaffel) ............................................................................... 32
3.2.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 32
3.2.2 Opvattingen over leren ........................................................................................................................ 33
Mike Slangen Academiejaar 2015-2016 Pagina 1 van 57
,Samenvatting Bevorderen van Leerprocessen
3.2.3 Beinvloeden van leren ........................................................................................................................ 35
3.3 Congruence and friction between learning and teaching (Vermunt & Verloop) ............................................ 39
3.3.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 39
3.3.2 Studentregulatie van het leerproces ................................................................................................... 39
3.3.3 Leerkrachtregulatie van het leerproces .............................................................................................. 39
3.3.4 Procesgeoriënteerd onderwijzen: van leerkrachtregulatie tot studentregulatie .................................. 40
3.4 Research on cooperative learning and achievement – Slavin ...................................................................... 41
3.4.1 4 grote theoretische perspectieven over coöperatief leren en prestaties ........................................... 41
3.4.2 Welke factoren dragen bij tot prestatie-effecten van coöperatief leren?............................................. 42
3.5 Rocky roads to transfer: rethinking mechanism of a neglected phenomenon (Salomon & Perkins) ............ 43
3.5.1 Enkele belangrijke onderscheidingen ................................................................................................. 43
3.5.2 2 vormen van transfer ........................................................................................................................ 43
3.5.3 De mechanismen van low-road transfer ............................................................................................. 44
3.5.4 De mechanismen van high-road transfer ............................................................................................ 44
4 Leereenheid 4: De relatie tussen evaluatie en leren ............................................................................................. 45
4.1 Evaluatie ( Donchy & Gijbels) ....................................................................................................................... 45
4.1.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 45
4.1.2 Evaluatie: what’s in a name? .............................................................................................................. 45
4.1.3 Waarom evalueren? ............................................................................................................................ 46
4.1.4 Wie evalueert? .................................................................................................................................... 47
4.1.5 Hoe evalueren? Verzamelen van informatie: instrumenten ................................................................ 48
4.1.6 Beoordelen van de verzamelde informatie ......................................................................................... 50
4.1.7 Beslissingen nemen ............................................................................................................................ 50
4.1.8 Rapporteren van resultaten ................................................................................................................ 50
4.1.9 Kenmerken van goede evaluatie ........................................................................................................ 51
4.2 Effectieve feedback als hefboom voor begeleid zelfstandig leren (Geyskens, Donche & Van Petegem ....... 52
4.2.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 52
4.2.2 Situering en invloed van feedback ...................................................................................................... 52
4.2.3 Probleempunten van feedback ........................................................................................................... 52
4.2.4 Effectieve feedback ............................................................................................................................ 53
4.3 Voorwaarden/ condities waaronder assessment het leren van studenten ondersteunt (Gibbs en Simpson)
53
4.3.1 Invloeden van assessment op het volume, de focus en de kwaliteit van studeren ............................. 53
4.3.2 De invloed van feedback op het leren ................................................................................................. 53
4.4 Assessment en leren als twee-eenheid: onderzoek naar de impact van assessment op leren (Segers) ...... 54
4.4.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 54
4.4.2 Een veranderende visie op leren......................................................................................................... 54
4.4.3 Van testen naar assessment .............................................................................................................. 55
4.4.4 Het effect van nieuwe vormen van assessment op leren (studieaanpak) ........................................... 55
4.4.5 Self-assessment en Peer-assessment ................................................................................................ 56
4.4.6 Case-based assessment ..................................................................................................................... 57
Mike Slangen Academiejaar 2015-2016 Pagina 2 van 57
,Samenvatting Bevorderen van Leerprocessen
1 Leereenheid 1: Componenten in de onderwijsleeromgeving
1.1 Studentgecentreerd onderwijs: uitgangspunt voor reflectie
Sociaal-constructivistische visie op leren:
o Kennis wordt geconstrueerd binnen een welbepaalde socio-culturele
context;
o Objectieve kennis bestaat niet kennis is altijd gesitueerd;
o Leerprocessen voltrekken zich altijd in interactie met de omgeving en met
anderen.
Een student is een actief en constructief lerende persoon die in interactie met een
aangepaste en stimulerende omgeving doelgericht kennis opbouwt.
o Doel: student als zelfregulerende organisator van levenslang leren;
o Ondersteuning door docent krachtige leeromgeving uitbouwen.
Kenmerken krachtige leeromgeving:
o Inhoud:
aanbod van alle kennis en vaardigheden die experts binnen een
bepaald domein beheersen en toepassen;
o Werkvormen:
begeleid oefenen, terugkoppeling naar studenten, autonomie van
studenten,…
o Sociale dimensie:
samenwerking;
contact met experts;
aansluiting werkveld;
o Leertaken:
toenemende complexiteit en diversiteit;
o Oefenen van specifieke deelvaardigheden.
Centrale componenten:
1. De student leeractiviteiten selecteren en
uitvoeren;
2. De doelstellingen moeten gerealiseerd
worden;
3. De leeromgeving opgebouwd door docent
om studenten te ondersteunen;
4. De context omgeving waarbinnen geleerd
wordt.
Didactisch proces: kerninzichten
o Constructive Alignment afstemming
tussen onderdelen is cruciaal!
Mike Slangen Academiejaar 2015-2016 Pagina 3 van 57
, Samenvatting Bevorderen van Leerprocessen
Mike Slangen Academiejaar 2015-2016 Pagina 4 van 57
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MikeSlangen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
