NOG NIET VOLLEDIG!! Dit is een samenvatting van alles van tot nu toe psychopathologie en psychiatrie (eerste en tweede semester). Bij het deel van het eerste semester zijn elementen van het boek toegevoegd, bij het tweede semester hoort geen boek. Dit is
Psychopathologie en
psychiatrie
Inleiding: hoe kijken we naar
psychopathologie?
Madness
Hippocrates van Kos (460-370 v.C.) - humores – temperamenten
Onevenwicht in lichaamssappen => gek
lichaamssappen controleren persoonlijkheid
• Beschrijft gedrag(sveranderingen)
• Persoonlijkheidsveranderingen
• Beïnvloed van buitenaf
o Giftige stoffen
o ‘bezeten’- demonologie (gek zijn komt door het bezeten zijn door geesten (was een
theorie die lang stand hield)
➔ madness naar illness
Thomas Sydenham (UK, 1624-1689)
• Vader moderne medische nosologie, classificatie-leer
• Concept afzonderlijke ziekten met eigen
o Symptomen
o Verloop
o Prognose
• Beschreef ziekten als afzonderlijk entiteiten, die hadden een specifiek verloop etc.
Medisch model
Ziekte begrip is beïnvloed door 2 ontdekkingen:
1. Correlatie klinisch syndroom met post-mortem afwijkingen
2. ontdekking van micro-organismen als ziekte-verwekkers - microbetheorie (>1850)
~ Louis Pasteur
➔ vb. somatogenen hypothese: syphilis
o SOA
o ulcera - necrose - gebrekkige coördinatie - apathie - dementie
o spirocheet - Treponema pallidum
o psychiatrische ziekte - biologische oorzaak
Philippe Pinel: Franse psychiater: 1 van de eerste die mensen die opgesloten waren en bestempeld
als gek terug waardigheid gaf → ging ook praten met die mensen
1
,→ raakte geïnteresseerd in wat er aan de hand was
→ onderscheidde een aantal grote ziektebeelden
Jozef Guislain: richtte ziekenhuis op voor psychiatrie (Pinel van België)
eind 18e - begin 19e eeuw
• oprichting asielen
• ‘insane asylum’, ‘lunatic asylum’
• ‘insanity’
o nu ‘psychose’ - EPA (= patiënten met ernstige psychiatrische aandoening)
1844
• ‘statistical classification of institutionalised mental patients’
• beperkt aantal diagnosen, o.a. manie en melancholia
• voorloper DSM
Emil Kraepelin (1856-1926)
→ eerste vorm van classificatiesystemen
groepeert ziektebeelden obv gemeenschappelijke patronen van symptomen (syndroom)
→ afzonderlijke entiteiten (natürliche Krankheitseinheiten)
→ eigen (biologische) oorzaak
→ prognose-gericht 1883 (geneeslijk van ongeneeslijk onderscheiden)
Begin 20ste eeuw
• andere settings
o ambulante psychotherapeutische praktijken
• niet-psychotische aandoeningen
o ‘neurosen’, persoonlijkheidsproblematiek...
1948
• Eerste classificatiesysteem van psychiatrische stoornissen uitgegeven
• Overzicht van lichamelijke en psychiatrische aandoeningen
DSM I (1952)
• Eerste editie DSM
• gebaseerd op etiologische theorieën (in 1952, nu niet meer)
o ‘impairment of brain tissue function’
o psychogeen (psycho-analyse)
opkomst medicatie ➔ nood aan verband tussen diagnose en behandeling
DSM II (1968)
• Psycho-analyse
o Nadruk op context
o Ervaringen jeugd
o Geen empirische data
• Psychobiologie van Meyer
o Anti-kraepeliniaans - biologisch reductionisme
o Invloed van sociale en psychologische factoren - reactie-typen
2
, o Geen empirische data
Diagnose is subjectief => nood aan internationale afspraken voor diagnostiek eenduidige
diagnostische criteria
→ Amerikaanse collega’s stelden dubbel zo vaak de diagnose van schizofrenie als Britse collega’s
DSM III (1980)
• Ze wilden a-theoretisch zijn → wilden geen etiologische theorie, geen psycho-analytisch
denken → gewoon heel droog beschrijven wat de symptomen zijn
o Observeerbaar
o Descriptief
o Categoriaal
• Meerassige beoordeling toegevoegd
o As 1: syndromale stoornissen
o As 2: persoonlijkheidsstoornissen, zwakzinnigheid
o As 3: somatische aandoeningen
o As 4: psychosociale en omgevingsproblemen
o As 5: algeheel beoordeling van functioneren
Diagnose
DOEL:
• Vaststellen van symptomen
o Symptoom = ziekteteken = een teken dat er een ziekte is
o Samenhang en verloop
• Beschrijven van toestand
• Verklaren/begrijpen van toestand
o Symptomen en hun samenhang
o Lichamelijke en psychische oorzaken
o Sterke / kwetsbare kanten van persoonlijkheid
o Invloed van gedrag - onderhouden/oplossen van problemen
• Instellen van behandeling
SOORTEN:
syndroomdiagnose structuurdiagnose
• descriptieve diagnose • Struktuurdiagnose
• louter beschrijvend • wel info over etiopathogenese
• geen info over etiopathogenese • waardoor en op welke wijze is het
syndroom ontstaan
• beïnvloedende factoren
• neuro-biologisch
• psychologisch
• Structuurdiagnose
o predisponerende factoren
▪ factoren die iemand kwetsbaar maken
o luxerende factoren
▪ factoren die de stoornis uitlokken
o onderhoudende factoren
3
, ▪ factoren die de stoornis onderhouden of versterken
Classificatie
DOEL:
• identificeren van groep patiënten met vergelijkbare (klinische) kenmerken
o om behandeling in te stellen
o om prognose te voorspellen
Communicatie:
• psychiatrisch esperantó → iedereen over de hele wereld gebruikt hetzelfde → criteria voor
ziekte is hetzelfde
• hulpverleners onderling
• onderzoek
• administratieve registratie, terugbetaling
Classificatie is idealiter gebaseeerd op etiopathogenese en prognose
→ in psychiatrie doorgaans niet met zekerheid vast te stellen
➔ grotendeels syndroomdiagnose
➔ descriptief
KRITIEK (op medisch model en DSM)
1. Ziekte-concept
2. Categoriaal vs dimensionaal
3. Validiteit en betrouwbaarheid
4. Stigma
DSM is niet a-theoretisch
• diagnostische categorieën gepresenteerd als ziekteentiteiten, hersenziektes
o ‘neurobiologische theorie’ impliciet aanwezig
• psychologische problemen zijn niet ‘hetzelfde’ als lichamelijke ziekten
• indruk van wetenschappelijkheid - nauwelijks eenduidige bevindingen
Kritiek op DSM-denken
• DSM-diagnose is niet een ‘natürliche Krankheitseinheit’
• Diagnose is construct
• Diagnose is een overeenkomst ontstaan rond de vergadertafel
• Met een pennentrek vergroot aantal patiënten met bepaalde diagnose
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisetolo123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
