Dit is een samenvatting van thema 4 dat gaat over de rol van enzymen bij stofwisselingsprocessen. Het is gebaseerd op het boek Biogenie 5.2 uit het vijfde middelbaar. De samenvatting is heel volledig en er zijn ook vrij veel tekeningen toegevoegd.
Thema 4: Rol van enzymen bij stofwisselingsprocessen
1 Verschil tussen stofuitwisseling en stofwisseling
Stofuitwisseling: cellen wisselen stoffen uit met
hun omgeving. Dit moeten organismen doen om
in leven te blijven.
Bv.: Geleide diffusie
Stofwisseling of metabolisme: een geheel aan
chemische reacties in een organisme of een cel
waarbij stoffen worden omgezet in andere
stoffen.
Bv.: fotosynthese → De wortel neemt het water
op en dat gaat via de stengel naar een cel van het
blad. Tijdens de fotosynthese worden de
watermoleculen ontbonden en in de chloroplast
worden water en koolstofdioxide omgezet in glucose en zuurstofgas. De glucosemoleculen
worden aaneengeschakeld tot één zetmeelmolecule. Het zuurstofgas verlaat het blad via het
huidmondje. Maar er kan ook via het huidmondje koolstofdioxidegas in het blad gaan.
2 Soorten stofwisselingsreacties
Chemische reacties of biochemische reacties in een organisme kunnen we verdelen in twee groepen:
anabole en katabole reacties.
2.1 Anabole reacties
Anabole reacties: grotere biomoleculen worden gevormd uit kleinere. Zo maken lichaamscellen
proteïnen aan door aminozuren aaneen te schakelen.
Endo-energetisch: energie moet geïnvesteerd worden
Geheel anabole reacties = anabolisme, opbouwstofwisseling of assimilatie
Gevormde moleculen ingebouwd of tijdelijk opgeslagen in lichaamscellen + zorgen voor
groei, onderhoud en herstel van lichaam.
Bijvoorbeeld:
o Vorming van maltose (= grotere biomoleculen)
door condensatiereactie
o Fotosynthese gebruikt lichtenergie
2.2 Katabole reacties
Katabole reacties: grotere biomoleculen worden afgebroken tot kleinere. Zo worden tijdens de
vertering moleculen, die te groot zijn voor absorptie door het bloed, kleiner gemaakt.
Exo-energetisch: energie komt vrij
Geheel aan katabole reacties = katabolisme, afbraakstofwisseling, dissimilatie
Bijvoorbeeld:
o Vetering van lactose
, o Celademhaling
Afbraak van de voedsel (= katabolisme) levert energie en bouwstoffen voor de opbouw van
biomoleculen (= anabolisme). In elk levend organisme vinden continu assimilatie- en
dissimilatieprocessen plaats.
Deeltjes voldoende hevig met elkaar botsen (temperatuur & kinetische energie)
Deeltjes op gepaste wijze (richting, positie) met elkaar botsen
Hoe hoger temperatuur, hoe heviger botsingen tussen moleculen zijn.
Het lichaam heeft een relatief lage temperatuur, dus moleculen hebben meestal onvoldoende
kinetische energie om hevige botsingen uit te lokken. Gevolg: reacties verlopen traag. Daarom zijn er
enzymen nodig.
Enzymen zijn biokatalysatoren:
Katalysatoren versnellen (katalyseren) een chemische reactie zonder zelf deel te nemen aan de
reactie.
Bv.:
Waterstofperoxide ontbindt in water en zuurstofgas. Reactie
versnellen → enzym katalase. Levende cellen die in aerobe
omstandigheden leven, maken katalase aan. Doel: ontdoen
van het giftige waterstofperoxide dat ontstaat tijdens
bepaalde stofwisselingsreacties. Zonder aanmaak katalase: waterstofperoxide schaadt de cel ernstig.
Gevolg: celdood.
Substraat = stof die door het enzym wordt omgezet. Hier: H 2 O2
Enzym of biokatalysator, hier: katalase
3.2 Structuur en werking van enzymen
3.2.1 Enzymen zijn proteïnen
Enzym is een proteïne:
Opgebouwd uit één of meer polypeptideketens
In een specifieke driedimensionale structuur gevouwen (onder andere door
waterstofbruggen)
Driedimensionale structuur verloren → het enzym verliest zijn werking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvandriessche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
