Samenvatting
Samenvatting "Levensbeschouwing: religie, atheïsme en samenleving"
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting "Levensbeschouwing: religie, atheïsme en samenleving"
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 95 pagina's
Voorbeeld 4 van de 95 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: abouallal • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Levensbeschouwing ensamenleving
Inleiding
Prof werkt niet voor UA, maar voor centrum Pieter Gillis.
Pieter Gillis:
16de eeuw: bloeitijd van het humanisme
Boekdrukkunst, reformatie
Gillis, Erasmus, Morus
o Erasmus en Gillis waren vrienden. Erasmus was
één van de eerste intellectuelen die Europa
heeft doorkruist met paard en koets. Als hij in
Antwerpen was, bleef hij logeren bij Pieter
Gillis. Het schilderij is geschilderd door Kwinten
Metsys en is bedoeld als cadeau voor Thomas
More.
Ad fontes, tolerantie
Boek: De verloren droom van Pieter Gillis
o Joris Tulkens (Davidsfonds 2010)
Utopia: Thomas More was de hoogste raadgever van
Hendrick de achtste. Thomas More is bekend van zijn
werk “Utopia”. Dat is een fictief verhaal over een persoon
die van een utopia komt. Het begint ook met een
verzonnen brief die start met “Beste Pieter”. Thomas
More was in Brussel en kreeg vrije tijd en logeerde ook bij
Pieter Gillis en gaan samen naar de mis. Als ze daar
buitenkomen zien ze een verhalenverteller en gaan ze in
gesprek over dat boek. Utopia is opgedragen aan Pieter Gillis
Perspectief
Religiewetenschappen
o Antropologie – (kunst)geschiedenis – sociologie – archeologie – tekstkritiek –
(godsdienst)filosofie
o Geen theologie
o Teaching about religion, geen teaching into religion
o Religie en levensbeschouwing als ervaarbaar en bestudeerbaar fenomeen
1
, o Le fait religieux: los van het feit of men gelovig, ongelovig, twijfelaar of zoekend is, is
inzichgt in de levensbeschouwelijke wortels van de samenleving onontbeerlijk om tot
een goede vorm van samenleven te komen.
o Niet over ‘de ware’ islam, ‘het ware’ christendom…
Buitenperspectief
o Europees Hof: met respect voor ‘pluralism, criticism and objectivity”
o Levensbeschouwing en religie verschijnen als een zeer divers (intern & extern),
dynamisch en ambivalent fenomeen.
Culturen zijn heel divers. Wij zijn op een moment dat religie een mindere
plek inneemt, terwijl dit in de geschiedenis heel grote rol speelde. Het
menselijk brein is zo geprogrammeerd dat we gemakkelijk in een religie
geloven, maar dat kan heel divers zijn. Niet geloven is tegen de intuïtie in.
Binnen levensbeschouwing heb je veel diversiteiten.
Religie is ambivalent. Het kan zowel als goed als slecht gezien worden. Het
kan het beste uit de mens halen, maar ook het slechtste.
Religies zijn dynamisch. Tradities zijn niet in steen gekapt ookal doen
sommige religies alsof dat zo is. Er blijft evolutie. Bv. in de koran bepaalde
zaken interpreteren en zo moet je leven, nee het is dynamisch. Het
christendom is eigenlijk een eindtijdbeweging. Men was ervan overtuigd dat
het einde nabij was. Jezus was gestorven en hij komt terug: einde der tijden
is nabij, laatste oordeel. De traditionele kerk en paus enz. praat niet over
einde der tijden, terwijl dat wel de kern was van het christendom.
Bergin van 16de eeuw: buitenaarde journalist naar vaticaan sturen. Hij zal zien
dat er belang wordt gehecht aan rijkdom. Als we die journalist daarna het
nieuwe testament laten lezen. Zou je dan denken dat er een relatie is tussen
die twee? Grote kans dat die journalist zegt “nee”. Want tradities zijn
onderhevig aan interpretaties en bepaalde tijd en ruimte. Religie moet
gezien worden als een interpretatie.
Niet neutraal inzake “wetenschap” & “democratie”
o We nemen wetenschap ernstig. Mensen die geloven in creatonisme (bv. soorten die
niet geevolueerd zijn) is onzin. De wetenschap is de voorlopige beste kennis die we
momenteel hebben. Levensbeschouwelijke standpunten kunnen hieraan getoetst
worden.
Verschillende dimensies – familiegelijkenissen
Doctrine (overtuigingen)
Mythe (verhaal)
Ethische (voorschriften, normen en waarden)
Ritueel (herhaalde handelingen)
Emotionele (spiritualiteit)
Institutionele, sociale (rollen en mensen)
Materiële (dingen en plaatsen)
Expert religion: ‘religion construed by those who generate “policy-relevant” knowledge about
religion’
2
, Theologen, godsdienstwetenschappers, filosofen
Coherente gehelen
De religie zoals die door de theologen wordt geïnterpreteerd. Hoe mensen erover schrijven.
Bv. vergelijking boeddhisme zoals in boeken ivgm hoe boeddhisten leven in Sri Lanka
Lived religion: ‘religion as practiced by everyday individuals and groups’
Divers, onorthodoxe versies
Eclectisch
Religie zoals die in de praktijk door mensen concreet wordt gebracht. lived religion is vaak
heel anders dan de expert religion
Governed religion: what is identified as religious for the purposes of law and governance.
In hoeverre er een wetgeving is rond religie
Westerse tradities en atheïsme
Verspreiding religie’s
1/3 christenen (parapluterm)
o Helft katholiek (16% van de wereldbevolking)
o 37% protestanten (incl. anglicanen)
o 12% orthodoxen
o 1% andere
o Op dit moment is het christendom de meest verspreide en grootste religie
o Secularisering in het Westen vs. toename in het Zuiden
¼ moslims (parapluterm)
o Ruim 85% soennieten
o 10 à 13% sjiieten
o 2050-2070: islam even groot als christendom
1/3 van wereldbevolking
Bevolkingsgroei stijgt en van de
kinderen die geboren worden zal het
grootste deel moslim zijn. Er is ook
minder vergrijzing in deze
bevolkingsgroepen. Jongeren,
geboortecijfer, geen secularisering
Europa: 6% 10%
VS: 1% 2,1%
0,2% Joden
o Israël (5,6 milj.), VS (5,6 milj.), Europa (1,5 milj.)
o Diaspora
o Sefaridische en asjkenazische joden
Hindoeïsme: 15% van wereldbevolking (constant),
waarvan 94% in India woont. Buiten Azië vooral in Groot-Brittannië en VS
Boeddhisme: 7% van wereldbevolking, bijna 500 miljoen mensen (5% in 2050-2070)
3
, Andere: Jainisme, sikhisme, shintoïsme, taoïsme, confusianisme…
16% niet-geaffilieerden: behoren niet tot een bepaalde groep, opgepast dit zijn niet allemaal
atheïsten!
o Zal numeriek stijgen tegen 2050-2070, maar daalt naar 13% van de wereldbevolking
Wordt grootste groep in West-Europese landen
16% in VS, wordt 26% in 2050-2070
o Minderheid noemt zich atheïst
Er is een groep die het christendom verlaat. Religious switching: mensen die bij crhistendom
weggaan en dat komt er bij bij “unaffilated”. Ook landen die voorheen katholiek waren worden nogal
beïnvloed door evangelische door Amerikaanse invloeden. In Antwerpen is dat ook, maar vooral door
Afrikaanse migratie.
Hoe komt het dat er landen zijn waar religie zo aanwezig is? Armoede speelt een rol (hoe meer
armoede in land, hoe meer religie), veiligheid (tijdens oorlog, meer religie), nieuwe inzichten
(wetenschappelijke vooruitgang), schoolingsgraad van samenleving
VS uitzonderingspositie: veel religie. Moeilijk om zich als atheïst te uiten daar. Ze hebben ook andere
geschiedenis en invulling van scheiding kerk en staat. Eind 18 de eeuw: strijd voor godsdienstvrijheid
ipv strijd om van religie af te geraken (in Europa). Men vluchte naar VS om vrijheid te beleven om
godsdienstig te kunnen zijn. Een andere reden zou ook kunnen samengaan met de aanwezigheid van
een welvaarstaat. (sociale diensten: onderwijs, armenzorg, ziektezorg…). In Europa is er een
welvaartstaat, in de VS kent men dit helemaal niet. Waar er geen welvaartstaat is, gaat de religie die
sociale diensten vaak zelf gaan invullen. Armenzorg, ziektezorg… werd vaak door kerk ingevuld. Dat
zou dus een mogelijke verklaring zijn. Dat zou ook verklaren dat in landen zoals Noorwegen,
Zweden… veel atheïsten zijn, want daar is er een kerkstaat maar ook een grote welvaartstaat.
3 monotheïstische openbaringsgodsdiensten: jodendom, christendom en islam gaan terug op
figuur van stamvader Abraham (Ibrahim)
Jodendom: diens zoon Isaak is de tweede aartsvader
Islam: Arabische volk en de profeet Mohammed gaan terug op Isaaks buitenechtelijke,
oudere halfbroer Ismaël
Heilig schrift speelt een belangrijke rol godsdiensten van het boek
Oorsprong: Midden-Oosten, maar worden westerse tradities genoemd.
Jodendom
Verspreidingen en aantallen
14 miljoen of 0,2% joden in wereld
Meeste joden in VS (5,6 miljoen), Europa (1,5 miljoen) en Israël (5,6 miljoen)
Israël: Joden vormen een meerderheid (76%)
Geconcentreerde spreiding, maar vroeger was het jodendom nog veel meer verspreid
(diaspora) over het Midden-Oosten en Europa
Oorsprong en strekkingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoe99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen