Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis van het privaatrecht
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting Geschiedenis van het privaatrecht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis van het privaatrechtLiteratuur: * Fons et Origo Iuris Versio Belgica. Examenstof zijn de hoofdstukken I t/m IX
en XII, dus niet X en XI.
* Cursus Geschiedenis van het Privaatrecht – teksten ter illustratie (niet om te leren)
en vragen.
Latijn: Dit is geen cursus Latijn.
Colleges: Volgen in principe het handboek, maar niet letterlijk; af en toe wordt er iets
toegevoegd – zoals bij hoofdstuk I. Maar die toevoeging komt deels uit hoofdstuk IX.
Examen: Mondeling met schriftelijke voorbereiding: tekst met vragen op schrift. Voorbeeld
komt in april beschikbaar.
Hoofdstuk I
Waarom bestuderen we rechtsgeschiedenis?
1. Vanwege het feit dat wij bij alle rechtstoepassing een norm toepassen uit het verleden op
een casuspositie uit het heden met een verantwoordingsplicht in de toekomst.
2. Vanwege het academisch karakter van de universitaire rechten-opleiding:
inzicht in samenhang tussen sociale, wetenschappelijke en juridische verschijnselen.
3.Het verleden als schatkamer van het heden.
Waarom bestuderen we het Romeinse recht ?
1. Vanwege de receptie van het Romeinse recht in het continentaal-Europese recht
(en ook daarbuiten, overigens)
=
het doordringen van het Romeinse recht in de rechtspraktijk vanaf 1100 tot 1900.
2. Verwetenschappelijking van het recht vond plaats aan de hand van de bestudering van de
Romeinse bronnen.
Verschillen tussen het Romeinse recht en het hedendaagse (privaat)recht
1. Het Romeinse privaatrecht omvat (veel) meer dan het huidige privaatrecht: bijvoorbeeld
het “delictenrecht”N.B. onderscheid crimina publica / delicta privata
2. In het Romeinse recht staat het procesrecht voorop, niet het materiële recht:
ubi remedium, ibi ius (waar een rechtsmiddel is, daar is ook een recht);
,3. het Romeinse recht gaat uit van een concrete casuspositie, het huidige (continentaal-
Europese) privaatrecht gaat uit van een geschreven wettekst of van een algemeen
rechtsbeginsel;
4. de Romeinse staat was nog geen rechtsstaat;
5. de rechtsbronnen hebben een andere hiërarchie: de verhouding tussen wetgeving,
rechtspraak en rechtswetenschap is in de tijd veranderd.
Studie van het Romeinse recht is in twee opzichten nodig en nuttig, ook voor nu:
1. vanwege de mogelijkheid tot het vergelijken van rechtsregels en rechtsstelsels
(rechtsvergelijking)
2. vanwege het streven naar eenvormig (privaat)recht in de Europese Unie:
* Unidroit
* Commissie-Lando
* Gandolfi (Pavia-Group) → Von Bar
* European Group on Tort Law (Tilburg)
* The Common Core of European Private Law
* Draft Common Frame of Reference (DCFR)
Keizer Justinianus (527-565) en keizerin Theodora
(Ravenna, San Vitale)
Een monument van Romeins recht
Het Corpus Iuris Civilis van keizer Justinianus
• Institutiones (533)
• Digesten (533)
• Codex (529 en 534)
De neerslag van bijna tien eeuwen rechtsontwikkeling sinds de Wet van de Twaalf Tafelen
(450 v.Chr.)
• Novellen (na 534)
,Het Corpus Iuris Civilis en zijn vertaling
De receptie van het Romeinse recht
• het Corpus Iuris Civilis naar Italië: 544-554; Sanctio
Pragmatica pro petitione Vigilii → tekst I-5
• 1088: Bologna (+- 1120: Irnerius)
• Europese universiteiten
• Glossatoren
• School van Orléans
• Postglossatoren / Commentatoren
• Humanisten
• Natuurrecht / Rederecht / Vernunftrecht
• De Historische School en de Pandectenwissenschaft
Romeinse chronologie
Koningstijd v.Chr. – 509 v.Chr.
Republiek 509 – 27 v.Chr.
Principaat 27 v.Chr. – 284 n.Chr.
Dominaat 284 n.Chr. – (of 1453?)
Koningstijd: instituties en rechtsbronnen
Absoluut koningschap
Koning heeft imperium:
* wetgevende macht
* rechtsprekende macht
* uitvoerende macht
Republiek: instituties
• patriciërs en plebejers (hogere en lagere stand)
• consuls: collegialiteit en annuïteit
(op den duur ook bij andere magistraten)
• sinds 367 v.Chr.: praetor, de magistraat die aan de burgers rechtsingang verleent
Republiek: rechtsbronnen
- XII Tafelen (451-450 v.Chr.) – eerste Romeinse rechtsoptekening
- wetten (leges): besluiten van de volksvergadering comitia centuriata op voorstel van de
magistraat, meestal de consul; laatste wet: 96 n.Chr.
, - plebiscita: besluiten van het concilium plebis op voorstel van een volkstribuun, sinds de lex
Hortensia (287 v.Chr.) verbindend voor alle Romeinse burgers
- senaatsbesluiten (senatus consulta): vooral van belang in de eerste eeuw v.Chr., met name
ook voor het privaatrecht (erfrecht)
- edicten van de magistraten, vooral de praetor. De edicten zijn rechtsmiddelen-catalogi,
waarin de burgers kunnen zien in welke gevallen zij via de magistraat toegang kunnen
krijgen tot de rechter → tekst I-1
- gewoonterecht
- juristenrecht : Romeinse juristen schreven over de rechtszaken die zij in de praktijk
behandelden
Republiek: juristen
Toenemend belang van de rechtswetenschap als rechtsbron; taak van de juristen:
cavere: opstellen van allerlei juridische documenten
respondere: geven van juridisch advies
agere: verlenen van procesbijstand voor de praetor
+ 100 v.Chr. Quintus Mucius Scaevola, toepassing van het onderscheid genus / species –
begin van een wetenschappelijke benadering van het recht
Principaat: instituties en nieuwe rechtsbron
• De magistraturen van de Republiek blijven bestaan
• Eerste keizer: Augustus (27 v.Chr. – 14 n.Chr.)
Er komt nu ook keizerlijke wetgeving: verschillende typen constitutiones
a. rescripta: epistula / subscriptio, schriftuur van de keizerlijke kanselarij met
advies/instructie, bestemd voor één concreet geval
b. decreta: gerechtelijke uitspraken van de keizer als rechter
c. mandata: keizerlijke ambtsinstructies
d. edicta: algemeen verbindende voorschriften (de keizer was ook magistraat)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saralopesguerreiro. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49768 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen