WEEK 1: VLAAMS AGENTSCHAP
VOOR PERSONEN MET EEN
HANDICAP (VAPH)
1. HISTORISCH OVERZICHT
1.1 HET GEMEENTEFONDS EN SPECIAAL ONDERSTANDSFONDS (1876-1960)
Door de overheid georganiseerde zorg start met oprichting van Gemeentefonds
o Gaf de opdracht aan gemeenten om te zorgen voor onderhoud en verzorging – aparte
instellingen- van geesteszieken, doofstommen, blinden en andere personen die
hulpbehoeftig waren
o Zorg werd opgesplitst (voor gemeente, provincie en staatstoelage)
In 1920 nam het Speciaal Onderstandsfonds de opdracht van de gemeenten over
o Accent werd verlegd naar ‘behoeftigen’ in gesloten afdelingen
o Voorzien dagprijs als tussenkomst in het onderhoud en de verzorging
o De ‘behoeftigen’ of gezin dienden bepaalde bijdrage te leveren in functie van hun inkomen
o Aanvraag tot tussenkomst werd ingediend bij OCMW of provinciegouverneur, provincie
bracht advies uit bij ministerie van volksgezondheid (nam besluit).
1.2 HET RIJKSFONDS EN FONDS 81 (1962 – 1990)
Het Rijksfonds voor de Sociale reclassering van Minder-Validen (RSRMV) (1963)
o Doelstellingen:
- Nemen van alle nodige maatregelen voor re-integratie van personen met een beperking
in het economisch en maatschappelijk leven
- Het bevorderen van de functionele revalidatie en de sociale reclassering van personen
met beperking
o Tegemoetkomingen gebeurde onder vorm v individuele prestaties en collectieve prestaties
o Ook bevoegd voor tewerkstelling
o Sociale reclasseringsdossier opgemaakt: alle personen die voor minstens 30% een
lichamelijke of voor minstens 20% een verstandelijke beperking hadden in aanmerking
Fonds voor Medische, Sociale en Pedagogische Zorg voor handicapten (Fonds 81) (1967)
o Het Koninklijk Belsuit (BK) Nummer 81 bepaalde dat de gemeenschap de kosten voor
huisvesting, onderhoud, behandeling en opvoeding diende te dragen
scherper onderscheid tussen zieken en mensen met beperking
o Basis voor autonome zorg voor personen met beperking
o Verruiming en verbreding van de zorg, expansie voorzieningen, stijgende overheidsuitgaven
1.3 VLAAMS FONDS VOOR SOCIALE INTEGRATIE VAN PERSONE MET HANDICAP (1980-2005)
1.3.1 INLEIDING
In 1984 stelde Rika Steyaert (minister van Gezin en Welzijnszorg) een ‘Nieuw Vlaams
Gehandicaptenbeleid’ voor EPOS-Steyaert
1990 oprichting VFSIPH bij decreet (samensmelting van RSRMV en Fonds 81)
,1.3.2 KRACHTLIJNEN VAN HET VLAAMS FONDS
Duidelijkheid: het zorgt voor duidelijkheid voor de zorgvrager
Integratie/inclusie: ze hebben gelijke kansen om zich in de samenleving te ontplooien
Participatie: ze moeten actief betrokken zijn bij zaken, inspraak en zeggenschap
Gezinsgerichtheid: gezin is de beste plaats om personen te begeleiden!
1.4 HET VLAAMS AGENTSCHAP VOOR PERSONEN MET EEN HANDICAP (VAPH)
Regering Dewael besliste een grootscheepse hervorming in te zetten Beter Bestuur-beleid (BBB)
Herstructurering! oprichting 3 nieuwe agentschappen
Belangrijkste adviesorgaan: Raadgevend Comité formuleert adviezen over alle thema’s die het
VAPH aanbelangen
Binnen het VAPH zijn een aantal permanente werkgroepen actief met een specifieke thema gebonden
bevoegdheid in elke provincie een multidisciplinair samengestelde commissies Provinciale
Evaluatiecomissies (PEC): bepalen aard en graad van ondersteuning
Definitie VAPH: "Elk langdurig en belangrijk participatieprobleem van een persoon dat te wijten is aan
een combinatie tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard,
beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten, en persoonlijke en externe factoren."
2. HET ACTUEEL BELEID TEN AANZIEN VAN PERSONEN MET EEN BEPERKING
2.1 THEORETISCH KADER
1945: oprichting van de VN (mensenrechten, vrede, veiligheid…)
1948: Universele Verklaring voor de rechten van de mens (UVRM)
2006: Verdrag inzake de Rechten voor Personen met een beperking (VRPH)
2009: Thompson en collega’s hebben een theoretisch kader uitgewerkt om een individueel
ondersteuningsproces vorm te geven
dit allemaal is inspiratie geweest voor perspectiefplan 2020
Model van Thompson bevat 5 componenten van een individueel ondersteuningsproces
o Identificeer de verwachtingen en dromen
- Person-centered planning (PCP): focust op dromen, voorkeuren en interesses
- Doel: uitzoeken wat persoon in zijn leven belangrijk vindt
o Bepaal de aard en de intensiteit van de ondersteuningsbehoefte
- Het bepalen van de ondersteuningsbehoeften van de persoon
- Support Intensity Scale (SIS): meet de individuele ondersteuningsbehoeften in
verscheidene ondersteuningsdomeinen
o Ontwikkel het individuele ondersteuningsplan
- Eenduidig, individueel plan
- Niet alle doelen kunnen tegelijk worden aangepakt
prioriteiten stellen
o Monitor de vooruitgang
- Het team evalueert de uitkomsten/ doelen van het plan
- Team waakt over de implementatie van het individuele
ondersteuningsplan
o Evaluatie
, - Er wordt geëvalueerd of de persoonlijke uitkomsten zijn verbeterd
2.2 PERSPECTIEF 2020: NIEUW ONDERSTEUNINGSBELEID VOOR PERSONEN MET BEPERKING
2.2.1 DOELSTELLINGEN VAN PERSPECTIEF 2020
2 grote doelstellingen
o In 2020 is er een zorggarantie voor personen met een beperking met de grootste
ondersteuningsnood onder de vorm van zorg en assistentie in natura of in contanten
o In 2020 genieten geïnformeerde gebruikers van vraag gestuurde zorg en assistentie in een
inclusieve samenleving
DOELSTELLING 1
o Eerst kijken in welke mate de ondersteuningsnood kan gedragen worden door je eigen
draagvlak (buren, familie, jezelf…) als dat niet meer kan dan is er kloof
o Is enkel voor mensen met ‘grootse ondersteuningsnood’= te grote kloof tussen de
mogelijkheden van eigen draagvlak en de ondersteuningsnood
DOELSTELLING 2
o Het heeft de bedoeling om te komen tot goed ‘geïnformeerde gebruikers’= als ze
ondersteuning zouden wensen, dat ze heel goed kunnen geïnformeerd worden om van
daaruit te beslissen welke ondersteuning ze nodig hebben
o Hulpvrager heeft toegang tot noodzakelijke informatie, heeft zicht op ondersteuning op alle
levensdomeinen, recht op voortraject
o Niet vertrekken vanuit idee dat er voorzieningen zijn en aanbod, en ik moet mij daar maar in
invoegen. MAAR ‘Vraaggestuurde zorg’ vertrekt vanuit het feit dat persoon zelf bepaalde
vraag heeft en dat er kan tegemoetgekomen worden aan die vraag en dat die vorm krijgt
vanuit persoon zelf (gebruiker behoudt regie over zijn leven)
2.2.2 DOELSTELLING IN DE PRAKTIJK
Elke hulpvrager heeft recht op ‘voortraject’ = proces van vraagverheldering dat resulteert in een
ondersteuningsplan
Je wilt hulp en je gaat naar Dienst ondersteuningsplan (DOP)
o Vraagverheldering
- Wat zijn keuzes, wensen, mogelijkheden, beperkingen van de persoon
- Beeldvorming over de persoon met beperking
o Opmaak ondersteuningsplan
- Beschrijving van het geheel van gewenste ondersteuning, verschillende domeinen
2.2.3 CONCENTRISCHE CIRKELS
Op basis van concentrische cirkels
o Cirkel 1: persoon zelf
o Cirkel 2: gezin
o Cirkel 3: familie, vrienden, buren (vrijwillige hulp)
o Cirkel 4: reguliere diensten (waar iedereen dienst op kan doen) Bv: OCMW,
CLB, mutualiteiten, thuisverpleging…
o Cirkel 5: VAPH-ondersteuning (handicap specifieke ondersteuning)
, 2.2.4 FOCUS OP CIRKEL 5
Rechtstreekse toegankelijke hulp (RTH) minderjarigen en meerderjarigen
o Je hebt wel handicap specifieke ondersteuning nodig hebt, maar is toch beperkt (af en toe of
in beperkte mate)
o Concreet: begeleiding, dagopvang, verblijf en outreach
o Voorwaarden:
- Je hebt (een vermoeden van) een handicap
- Jonger dan 65 jaar
- Je verblijft in Vlaanderen of Brussel
- Je ontvangt geen PAB (persoonlijk assistentie budget) of PVB (persoonsvolgende
budget) of ondersteuning van MFC (multifunctioneel centrum), FAM (flexibel aanbod
meerderjarigen) of intensieve thuisbegeleiding) nog geen intensieve begeleiding!!
- Niet-rechtstreekse toegankelijke hulp (NRTH)
Je kan ook beroep doen op BOB (Basisondersteuningsbudgetten) nu zorgbudget
o Voor personen met een erkende handicap of met ernstige gezondheidsproblemen
o Meerderjarig (of al 17)
o Een vast forfait bedrag per maand (300 euro) je zorg organiseren (kuisvrouw, kok..)
o Je kan met dit budget ook beroep doen op RTH!!! niet langer onderdeel van het VAPH-
aanbod, maar van de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB)
Niet rechtstreekse toegankelijke hulp (NRTH) onderscheid voor meerderjarigen en minderjarigen
o Hele procedure om beroep te kunnen doen op niet rechtstreeks toegankelijke hulp
o Eerst langs aanvraagprocedure moet gaan vooraleer je ondersteuning krijgt die intensief is
MINDERJARIGEN
o Begeleiding (in functie van ontwikkelingsbevordering en ouders bij te staan)
o Persoonlijke assistentiebudget (PAB): iemand ondersteunen bij voorbeeld school
o Tegemoetkoming voor hulpmiddelen en aanpassingen
o Vanaf 17 jaar kan je Persoonsvormend budget (PVB) aanvragen
o MFC: multifunctioneel centrum
MEERDERJARIGEN
o Persoonsvolgend budget (PVB)
- Rugzak met ondersteuning vragen aan overheid
- Die rugzak kun je op 3 manieren vorm geven
Cash budget: budget in contanten (je gaat daarmee je zorg zelf inkopen)
Voucher: papier die je aan voorziening geeft en waarbij je het geld die op dat
papier staat, dat die voorziening dat int en daarmee je ondersteuning zal
ontwikkelen
Combinatie: ik wil in voorziening en thuis wonen (rugzak verdelen)
o Tegemoetkoming voor hulpmiddelen en aanpassingen
o Flexibel aanbod voor meerderjarigen (FAM): dag ondersteuning, woonondersteuning,
individuele begeleiding