Historische reflectie samenvatting, vak gegeven door Stijn van de Perre gekoppeld met het boek Zorgen voor morgen.
Hoofdstuk 10: Eb en vloed in economische ontwikkeling behandelt met verwijzingen naar anders hoofdstukken
Geziene leerstof: patronen in economische ontwikkeling, patronen in technolo...
Hoofdstuk 10: Eb en vloed in economische ontwikkeling ...................................................................................... 2
1. Patronen in economische ontwikkeling .................................................................................................... 3
1.1 Van schommelingen tot ‘big history’ ........................................................................................................ 3
1.2 De lange golven van Kondratieff ............................................................................................................... 3
1.3 K-golven..................................................................................................................................................... 4
1.5 De context van K-golven ........................................................................................................................... 4
2. Patronen in technologische ontwikkeling ................................................................................................. 5
2.1 De levenscyclus van een technologische revolutie ................................................................................... 5
2.2 Golven van technologische ontwikkeling .................................................................................................. 5
3. Van een landbouw- naar een industriële samenleving ............................................................................. 6
3.1 Proces van commodificatie ....................................................................................................................... 6
3.2 Opkomst van een markteconomie ............................................................................................................ 6
3.3 Proletarisering ........................................................................................................................................... 6
3.4 Wijzigend tijdsbesef .................................................................................................................................. 7
4. Een eerste golf (1780-1850) ...................................................................................................................... 8
4.1 Eerste industriële revolutie fase 1 (1780-1816) tijdperk van kanalen en mijnen ..................................... 8
4.2 Canal Mania (1793-1797) en crisis (1816) ............................................................................................... 16
5. Een tweede golf (1850-1895) .................................................................................................................. 21
5.1 Eerste industriële revolutie fase 2 (1850-1873) tijdperk van stoom en spoorwegen ............................. 21
5.2 In een lange depressie gesukkeld 1873 ................................................................................................... 32
5.3 Het belang van de eerste industriële revolutie ....................................................................................... 39
6. Een derde golf (1850-1895) ..................................................................................................................... 44
6.1 TWeede industriële revolutie fase 1 (1895-1929) Tijdperk van staal, elektriciteit en zware industrie .. 44
6.2 Belangrijke evoluties ............................................................................................................................... 71
6.3 Van bubbles tot crash (1929) .................................................................................................................. 77
7. Een vierde golf (1945-1991) .................................................................................................................... 80
7.1 Tweede industriële revolutie fase 2 (1945-1973) Tijdeperk van olie, auto en massaproductie ............. 80
Pagina 1 van 95
,HOOFDSTUK 10: EB EN VLOED IN ECONOMISCHE ONTWIKKELING
4 fasen in patroonmode:
1. Groen-blauw cluster (lente)
Jaren 1960
Jongeren zetten zich af tegen gangbare conventies
Donker, naoorlogse jaren zijn achter de rug
Nieuwe kansen en mogelijkheden
Mode: brave, preutse jurken op de knie
2. Oranje-geel cluster (zomer)
1968
Jongeren maken zich los van alle autoriteit, nemen lot in eigen handen
Economie draait op volle toeren
Mode: losser, nonchalanter, rokken zijn korter, kleedjes zijn mouwloos
3. Bruin-violet cluster (herfst)
Jaren 1970
Donkere periodes komen
Milieuschandalen tonen keerzijde van industrialisering
Oliecrisis → wereldeconomie in zware recessie
Mode: pasteltinten, jurken worden langer
4. Grijs-zwart cluster (winter)
Jaren 1980
Crisis: samenleving heeft het verknoeid
Sombere toekomst
Zwartgalligheid en doemdenken
Economie geraakt moeizaam uit de problemen
Mode: grijs en zwart, jurken worden lang en effen
➔ het modebeeld stemt zich af op en vormt een uiting van de maatschappelijke ontwikkelingen
Kritiek op deterministische visie: selectie van date, projectie van modellen, interpretatie van gegevens
Pagina 2 van 95
,1. PATRONEN IN ECONOMISCHE ONTWIKKELING
1.1 VAN SCHOMMELINGEN TOT ‘BIG HISTORY’
Cyclische patronen:
• Kitchin-cylus (3 à 5 jaar)
o gebaseerd op investeringen in voorraadopbouw
• Juglar-cyclus (conjunctuurcyclus, 7 à 11 jaar)
o Gebaseerd op investeringen in uitrusting
• Kuznets-cyclus (15 à 25 jaar)
o gebaseerd op investeringen in de bouw- en transportsector
• Kondratieff-cyclus (lange golf, 45 à 60 jaar)
o gebaseerd op fasen in de kapitalistische economie
Je kunt het verleden benaderen vanuit een visie van patronen
1.2 DE LANGE GOLVEN VAN KONDRATIEFF
Nikolaj Kondratieff:
• bevinding dat kapitalistische economie in golfbewegingen evolueert
o met cycli van halve eeuw bloeiperiode afwisselend met crisissen
▪ Lente – groei
▪ Zomer – bloei
▪ Herfst – recessie
▪ Winter – depressie
• baseerde zich op economische indicatoren
o evolutie handelsprijzen
o lonen
o invoer- en uitvoergegevens
o steenkool-, ijzer en loodproductie en -consumptie
o spaargelden
o rentevoeten
Economische groei verloopt niet volgens een lineair patroon
Volgende golf? Ecologisch kapitalisme:
Geopolitieke spanningen en conflicten
1.5 DE CONTEXT VAN K -GOLVEN
Beïnvloeden een maatschappelijke context en worden beïnvloed door die context (demografische, sociale en
politieke dimensies)
Fasen van industrialiseringsproces:
• grote bewegingen in de bevolkingsevolutie
• rol van de staat in het economische gebeuren
• sociale gevolgen van de industrialisering en reacties daarop
Pagina 4 van 95
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorgrammens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
