1. Wat is filosofie?................................................................................................................................................... 4
1.1. Inleiding.......................................................................................................................................................... 4
1.2. Drie kenmerken: attitude, methodologie, domein............................................................................................4
1.3. Vier deeldomeinen.......................................................................................................................................... 6
1.4. Korte geschiedenis van de westerse filosofie................................................................................................. 7
1.5. Besluit............................................................................................................................................................. 8
2. René Descartes..................................................................................................................................................... 8
2.1. Inleiding.......................................................................................................................................................... 8
2.2. De wetenschappelijke revolutie...................................................................................................................... 9
2.3. Filosofische omzwervingen........................................................................................................................... 11
2.4. De kennis en haar lotgevallen....................................................................................................................... 12
2.5. Kritische geluiden.......................................................................................................................................... 14
2.6. Besluit........................................................................................................................................................... 14
3. Lichaam en geest............................................................................................................................................... 15
3.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 15
3.1.1. 3 soorten mentale toestanden (geest)................................................................................................... 15
3.2. Fysisch spul en geestesspul: Descartes’ dualisme.......................................................................................16
3.3. Argumenten voor en tegen dualisme............................................................................................................ 17
3.3.1. Argumenten voor................................................................................................................................... 17
3.3.2. Argumenten tegen het dualisme............................................................................................................ 18
3.4. De mens is een machine.............................................................................................................................. 19
3.5. Van materialisme naar fysicalime................................................................................................................. 19
3.6. Argumenten voor en tegen reductionisme.................................................................................................... 21
4. Friedrich Nietzsche............................................................................................................................................ 22
4.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 22
4.2. Een turbulent leven....................................................................................................................................... 24
4.3. De lafheid van Plato...................................................................................................................................... 24
4.4. Het grote onheil dat christendom heet.......................................................................................................... 26
4.5. Intermezzo: Wagner en de vrouwen............................................................................................................. 27
4.6. Het grootse leven.......................................................................................................................................... 27
4.7. Besluit........................................................................................................................................................... 28
,5. Moraalfilosofie en morele psychologie............................................................................................................ 29
5.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 29
5.2. Utilitarisme: rekenwerk.................................................................................................................................. 29
5.3. Deontologie: de plicht roept.......................................................................................................................... 29
5.4. Deugdethiek: karakter kweken...................................................................................................................... 30
5.5. Nietzsche versus de moraal.......................................................................................................................... 31
5.6. Morele psychologie en de triomf van Nietzsche............................................................................................ 33
6. Charles Darwin.................................................................................................................................................. 34
6.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 34
6.2. Darwin en het darwinisme............................................................................................................................. 34
6.3. Darwins gevaarlijke ideeën........................................................................................................................... 34
6.4. Domheid en doelgerichtheid......................................................................................................................... 35
6.5. Contingentie en vooruitgang......................................................................................................................... 37
6.6. Besluit........................................................................................................................................................... 39
7. Evolutiepsychologie.......................................................................................................................................... 40
7.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 40
7.2. Een boude bewering..................................................................................................................................... 40
7.3. Pangloss in Santa Barbara........................................................................................................................... 41
7.4. Modulariteit in de steentijd............................................................................................................................ 42
7.5. Evolutiepsychologie en haar grenzen........................................................................................................... 44
7.6. De ontspoorde geest..................................................................................................................................... 46
7.7. Besluit........................................................................................................................................................... 47
9. Seksuele geaardheid......................................................................................................................................... 47
9.1. Inleiding........................................................................................................................................................ 47
9.2. Het binaire denken........................................................................................................................................ 47
9.3. Soorten van soorten...................................................................................................................................... 49
9.4. Is homoseksualiteit een natuurlijke soort?.................................................................................................... 49
9.5. Sociaalconstructivisme en interactieve soorten............................................................................................ 51
9.6. Besluit........................................................................................................................................................... 55
10. Ludwig Wittgenstein........................................................................................................................................ 56
10.1. Inleiding...................................................................................................................................................... 56
10.2. Een man van extremen............................................................................................................................... 56
10.3. Geen gezwets! Over Wittgenstein 1............................................................................................................ 56
10.4. Intermezzo: moeilijke jaren......................................................................................................................... 58
10.5. Spelen! Over Wittgenstein 2....................................................................................................................... 59
2
, 10.6. Wetenschap vs religie................................................................................................................................. 61
11. Extra documentatie: Geestesziekte................................................................................................................ 63
11.1. Twee vragen over ‘wat is geestesziekte?’................................................................................................... 63
11.2. Korte geschiedenis van de waanzin............................................................................................................ 65
11.3. De eigenheid van psychische stoornissen.................................................................................................. 66
11.4. Conclusie.................................................................................................................................................... 69
12. Exameninfo – 10/6 om 8h00............................................................................................................................. 70
3
, 1. Wat is filosofie?
1.1. Inleiding
Filosofen houden zich bezig met onmogelijke vragen: Wat is filosofie?
Het is moeilijk een lijst kenmerken op te stellen die voorkomen bij ALLE filosofen en hun opvattingen en
ENKEL bij filosofen en hun opvattingen. Er bestaat geen ‘essentie van de filosofie’.
1.2. Drie kenmerken: attitude, methodologie, domein
Opvallend veel van elkaar verschillende definities van filosofie in de omloop. De term ‘filosofie’ = liefde
voor wijsheid en verlangen om te weten. Volgens Aristoteles is elke mens van nature op zoek naar
wijsheid, deze omschrijving geldt dus niet enkel voor filosofen.
Wat is filosofie?
Een dubbele vraag. Men kan proberen een positieve definitie te formuleren, al is het makkelijker om
met een negatieve definitie te beschrijven wat filosofie niet is. Er geld een idee van anti-essentialisme.
o <-> Essentialisme = Het idee dat er dingen zijn die essentiële eigenschappen bezitten, kenmerken
die je moet bezitten om tot een bepaalde categorie te behoren.
o Volgens en anders dan de wetenschap is filosofie heel veel verschillende dingen en is er geen
essentiële eigenschap voor filosofie.
Attitude
Filosofie = kritisch denken?
o Ja, voor een stuk wel.
o Neen, het is geen unieke eigenschap van de filosofie. Wetenschappers die kritisch nadenken zijn
daarom geef filosofen. De hedendaagse wetenschappen en filosofie hebben wel heel wat
gemeen: kritisch denken, beroep doen op rationele argumenten, niet laten leiden door
schijnbaar juiste overtuigingen…
Vb. Onze zintuigen kunnen ons bedriegen. Wij halen onze kennis voornamelijk uit zintuigelijke
waarnemingen. Volgens Descartes is het best mogelijk dat onze zintuigen ons meer bedriegen dan we
denken, is onze kennis dan wel betrouwbaar? Hebben wij een lichaam?
Methoden
In de filosofie worden heel veel methoden gebruikt, maar geen die enkel en alleen in de filosofie wordt
toegepast.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reneevandamme. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.