2022-2023 OUDERSCHAP
VISIE OP OUDERSCHAP
DOORHEEN DE JAREN
1. EEUWENLANG TRADITIE VAN OPVOEDADVIEZEN
-Predikanten: geestelijk opvoedingsadvies
-begin 19e eeuw: artsen over hygiëne en gezonde leefstijl
-eind 19e eeuw: leerkrachten en schooldirecteuren
-vanaf 1900: ervaren moeders (moederscholen om kwaliteiten als opvoeder te
verbeteren
Spock pleit voor actieve rol van vaders, hamert op instincten, iedere ouder kan
speciale band hebben, revolutionair boek in zijn tijd
-tot jaren ’70: ouderschap als crisis en zware opdracht
Voor eerst aandacht wat ouderschap voor ouders betekent
Veel ouders lichte of ernstige crisis tijdens overgang naar ouderschap
°door niet hebben van voorbereiding op ouderschap (plots)
°veel bijkomende verantwoordelijkheid
°de onomkeerbaarheid (levenslang)
-vanaf jaren ’70: positief ouderschap
Authenticiteit is belangrijk, goede band met kinderen
Vertrouwen in ouders
Ouders ontwikkelen een omgang met kind waarin beide zich goed kunnen
vinden, verschillende manieren van ouderschap
Ouders moeten manier vinden om zichzelf goed te voelen (in interactie met
elkaar)
Ouders zijn verantwoordelijk voor geluk van zichzelf en van hun kinderen
Opvoeden moet men niet leren, maar kan men leren
A. Veranderend idee rond opvoeden
i. Opvoeden is aangeboren instinct, liefde maakt alles goed
ii. Opvoeden moet worden aangeleerd, liefde is niet volmaakt
(opleiding/cursus)
iii. Het leven is de leerschool, geen opleiding nodig
,2. VB VAN POSITIEF OUDERSCHAP: TRIPLE P (POSITIVE
PARENTING PROGRAM)
-dmv bewuste positieve aandacht, positieve ontwikkeling stimuleren
-opvoedvaardigheden aanleren om weerbaar te worden, geeft meer plezier in
opvoeden, kind ontwikkelt zich zo op positieve manier (minder kans op mentale
problemen
-10 positieve opvoedtips: richt aandacht op kind, regelmatig iets doen wat je beide
leuk vindt, schenk veel fysieke genegenheid, breng kind nieuwe vaardigheden bij
door zelf voorbeeld te geven
3. NIEUWE TENDENS/KEERZIJDE VAN POSITIEF OUDERSCHAP:
KRAMPACHTIG/ EXTREEM OUDERSCHAP
-meer verantwoordelijkheid bij ouders, meer met vinger gewezen als dingen niet
lopen zoals het hoort
-sociale omgeving minder beschikbaar als steun
-problematisch gedrag tendens om sneller te diagnosticeren terwijl het er vaak
gewoon bij hoort
Leidde tot jeugdwet 2015 als tegenbeweging, deze stelt:
=> dure zorg kan beperkt worden door problemen eerder
signaleren EN eigen kracht van ouders versterken
-oorzaken:
Meer tijd voor minder kinderen
Status (prestatiemaatschappij) (uit zich in vb: extreme gender reveals)
Internet en smartphones (ideaalbeeld zorgt voor druk op ouders)
-risico’s bij kinderen:
Angststoornissen
Laag zelfbeeld, minder onafhankelijk, minder doorzettingsvermogen
Emotioneel rigide, moeilijk te controleren
-termen:
helicopterparenting (constant zicht op alles willen, extreme aandacht voor
(mogelijke) problemen)
Over-/ hyper-parenting (overdreven, prestatiegericht, met beste bedoelingen
meest rijke opvoeding willen bieden)
Curling parenting (kinderen behoeden van alle obstakels)
2
, Lawnmower parents (extreme vorm van curling parenting, alle mogelijke
problemen effectief wegnemen)
4. TOEKOMST
A. Krachtig ouderschap (Gravesteijn)
i. Jeugdwet 2015 rol van ouders verandert
ii. Minder afhankelijk zijn van zorg
iii. Vaker en eerder gebruikmaken van eigen mogelijkheden
iv. Sociaal netwerk uitbreiden, versterken en gebruiken (protectieve factor)
v. Minder doorverwijzingen naar specifieke zorg
vi. Zelfredzaam en samen redzaam
vii. ‘it takes a village’ individuele aangelegenheid + ondersteund
B. Mild ouderschap (Nina Mouton; stelt: meer luisteren naar buikgevoel)
C. Mindful ouderschap (Bögels; methode van balans tussen doe- en
zijnsmodus (doe = taken, zijn = erbij zijn/genieten/verbinding aangaan))
5. WAT IS OUDERSCHAP
=het deel van je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt
Formeel op aanspreekbaar
Levenslang
Leidt tot gevoelens van kwetsbaarheid
Zich verantwoordelijk (willen) voelen voor kinderen
Taak: zoveel mogelijk tradities, wijsheden en inzichten overbrengen op kind
A. Ouderschap is niet gelijk aan opvoederschap
Ouderschap wordt nog te vaak gelijkgesteld aan opvoeden
(opvoederschap is slechts deel van ouderschap, ouders zijn meer dan
opvoeders want ze ontwikkelen zich ook als mens)
Als je ouders opvoedadviezen geeft, maar weinig of geen oog hebt voor de
onzekerheid die ouders voelen, de stress die ouders ervaren vanwege de
‘vele ballen die ze in de lucht moeten houden’ dan sla je een essentiële stap
over!
B. Wat weten we al over ouderschap?
i. Onderzoek Galinsky (1987)
Onderzoek naar vraag hoe ouders hun ouderschap beleven
3
, Ouderschap is een levenslang proces: zes ouderschapsfasen en -
opdrachten
1)Voorstellingsfase
Van zwangerschap (accepteren) tot geboorte
Voorstelling maken van het ouderschap (beïnvloed door eigen
ervaring, omgeving en omstandigheden
Partners komen dichter bij elkaar/groeien uit elkaar
2)Voedingsfase
Van geboorte tot 1,5 jaar
Voorstelling koppelen aan realiteit (in overeenstemming
brengen met kind)
Baby leren kennen + Hechting
Ouderrol accepteren, zichzelf leren kennen als ouder (leren
reageren op baby, balans zoeken in loslaten en vasthouden,
balans zoeken tussen eigen identiteit en zichzelf als ouder)
Bestaande relaties veranderen en worden geherdefinieerd
3)Autoriteitsfase
1,5 tot 4j
Eigen autoriteiten over kind accepteren (omvang, manier van
communicatie en regels bepalen)
Realistische verwachtingen
Samenwerken aan autoritaire relatie betreffende het kind
Tijd en aandacht voor kind en zichzelf verdelen (gevoelens van
trekken en duwen)
4)Interpretatiefase
4 tot 12j
Nadenken over puberteit
Meer afstand maar nog steeds verbonden
5)Interafhankelijkheidsfase
12 tot 18j
Adolescenten verlangen naar autonomie en zelfstandigheid
Balans tussen controle en loslaten
Kind stimuleren om zelfstandig te worden, openstaan voor
meningen en eigen identiteit van kind
Verloop hangt af van mate waarin identiteit verschilt met die
van ouder
6)Vertrekfase
18 tot 24j
Wanneer kinderen (van plan zijn) het huis verlaten
Moeilijk wanneer dit vroeger is dan verwacht
Nieuw invulling van tijdsbesteding
4