Dit document bevat een samenvatting van het vak Methodologie van de Sociale Wetenschappen gegevens door Henks Roose aan de Universiteit Gent in de afstudeerrichting Communicatiewetenschappen
- Kennisclips zijn uitgeschreven t.e.m hoofdstuk 13
- Samenvatting van het boek is uitgeschreven t.e.m. ho...
SCHEMA’S METHODOLOGIE VAN
DE SOCIALE WETENSCHAPPEN
HOOFDSTUK 3
RATIONALISME VERSUS EMPIRISME
Empirisme: zintuigelijke
waarneming/observatie aan de
basis van wetenschappelijke
Rationalisme: menselijke
kennis
verstand/rede als bron van alle
kennis. Door middel van logica tot
Mens = tabula rasa → door omgang
kennis komen. Via het vastleggen
met de werkelijkheid, door zintuiglijke
van welke principes
waarneming, wordt die lei
onbetwijfelbaar zijn.
beschreven.
Deductie
Inductie /verzamelen van
gegevens
Gaat uit van algemeen geldende
verstandelijke principes/axioma’s om
Ware kennis is objectief vast te
tot kennis over specifieke
stellen en niet
verschijnselen te komen.
persoonsgebonden. =
inwisselbaarheid van het
kennende subject
Galilei (16e - 17e E):
- Mens is een tabula rasa
- Toonde als eerste belang van Descartes
observatie aan - Je pense, donc je suis
- Het idee dat zintuigelijke
waarneming tot kennis leidt
Karl Popper: zie verder falsificatie
- Novum organum = kritiek op Organon van Aristoteles: kritiek op het
idee om het menselijke verstand of de rede als het fundament van
kennis te beschouwen.
- Bijen en geen mieren: iets nieuws produceren, niet enkel verzamelen:
combinatie van empirie (zintuiglijke waarnemingen) en theorie
(bestaande inzichten)! Staat voor een combinatie van beide visies
(empirisme en rationalisme): het gebruik van zowel theoretische
, inzichten als zintuigelijke waarnemingen, zodat waar de ene werkwijze
blind voor blijft, wordt aangevuld met inzichten uit de andere visie.
- Vertrekken vanuit specifieke, waaruit je via inductie tot algemene
waarheden kan komen
- Rationalisten zijn Spinnen die voortborduren op hun eigen
veronderstellingen
Hume
- Zintuigelijk waarneming
centraal + toevoeging van twee
kanttekeningen: Waarnemingen
feilloos? + oorzaken? =>
vandaar scepticisme
- Correspondentietheorie:
uitspraak moet overeenkomen
met wat je observeert in
werkelijkheid → Kritische
kanttekening: zien we de
waarheid wel zoals ze is of
eerder zoals we denken dat ze
zijn? Marx
- Causaliteit is empirisch niet - God als horlogemaker (boek p
gegrond. Waarnemen van 62-62): Vals bewustzijn: om
causaliteit is onmogelijk. de werkelijkheid, of beweging
- Constant van de wijzers, te begrijpen in
conjunction/experienced termen van oorzaak en gevolg
union: regelmaat in het moet je inzicht hebben in het
(samen) voorkomen van ‘verborgen’
gebeurtenissen. → Het belang raderwerk/achterliggende
van causaliteit bij interne mechaniek, en dat kan niet
validiteit (zie boek p. 46 en 65) enkel door middel van
- Foutief causaliteit verklaren zintuigelijke waarneming
obv regelmaat = product van
onze verbeelding en NIET
empirisch gegrond. Causaliteit
zit gegrondvest in een
gewoonte/neiging van onze
hersenen.
- Fundamentele scepsis over de
geldigheid van inductie:
hoeveel waarnemingen je ook
doet, vanuit logisch standpunt
kan je nooit veralgemenen naar
wat buiten je waarnemingsveld
ligt.
, VERIFICATIE VS FALSIFICATIE
Verificatie Falsificatie/weerlegbaarheid
WIENER KREIS: Karl Popper:
- Moritz Schlick, Rudolf Carnap, - Humes scepticisme resoneert
Otto Neurath, Hans Hahn en hier mee op de achtergrond
Philip Frank. - De ‘emmertheorie van de
- Principe van demarcatie in geest’: bij de geboorte is de
deze positivisten hun ogen: emmer leeg en in de loop van
criterium op basis waarvan je iemands leven wordt die gevuld
wetenschap van niet- met kennis → Gevolg: iedere
wetenschap kan onderscheiden. persoon, los van tijd en ruimte,
- Alleen empirische kennis is beschikt over min of meer
wetenschappelijk dezelfde kennis, want we
- Normatieve kennis is subjectief hebben allemaal grosso modo
- Empirisme dezelfde zintuigelijke
- Principe van waarnemingen en ervaringen.
verifieerbaarheid: - Principe van demarcatie voor
wetenschappelijke uitspraken Popper: falsificatie
zijn die uitspraken die - Inductie-probleem
betekenisvol zijn en bovendien verificatie: op basis van
waar, want overeenkomen met enkele waarnemingen kan je
feiten uit de werkelijkheid niet komen tot universele
- Ideeën van logisch positivisten uitspraken = onmogelijk =
zijn vergelijkbaar met de kritiek op Wiener Kreiss
inzichten van de - Alternatief voor verificatie:
empiristen/tweede weg van falsificatie
Bacon - Waarheidsgehalte theorie nooit
te bewijzen, daarom Theorie als
waar aannemen, enkel indien
falsificatie is ze weerlegt.
- Waarnemingen gebeuren NIET
volgens een cognitief vacuüm
→ voorkennis en verwachtingen
gaan vooraf aan
perceptiescentrale ideeën
empirisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lissamuyldermans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
