Samenvatting wereld in
verbinding
Deel 1: globalisering
1. Globalisering, systeemdenken en toekomstdenken
1.1. Wat is globalisering
Globalisering= ontwikkeling naar wereldwijde onderlinge afh. van mensen en groeperingen
Toename van banden tussen mensen, landen, systemen leiden tot impacten
o Van lokaal op globaal: corona, bosbranden
o Van globaal op lokaal: Mc Donalds (overal maar passen hun menu’s aan locatie)
De processen voltrekken zich op zodanig grote schaal dat ze invloed van lokale en nationale
overheden overstijgen
o Bv. Bosbranden in Australië impact luchtkwaliteit Nieuw-Zeeland
De grenzen vervagen
1.2. Vier dimensies van globalisering
Werking van de dimensies = interactief geheel
o Er zij dus linken tss domeinen
1.2.1.De economische dimensie
Economische banden over de hele wereld nemen toe en worden intensiever
o Niveau bedrijven: multinational company (ikea, canon, aliexpress)
Bedrijven bevinden zich niet langer in 1 land maar hebben in heel wat
verschillende landen vestigingen
Producten worden niet langer in 1 land gemaakt, maar worden in meerdere
landen verwerkt
Bedrijven kiezen vestegingslocatie waarbij winst grootste is
o Niveau instellingen international: World Trade Organisation , the world bank, IMF,
OESO
o Niveau overheden: APEC (Asian Pacific Economic Cooperation-, Europese Unie
Steeds meer landen groeperen zich in regionale handelssystemen
Impact op bedrijven: lage lonen
Impact op werknemers: soms in negatieve zin (job verlies), positief (wij kunnen makkelijker naar
het buitenland gaan om te gaan werken)
Impact op consumenten: door concurrentie zullen prijzen lager liggen
Impact op overheden: positief (sterkere onderhandelaar), negatief (overheden hebben niet
zoveel meer te zeggen over multinationals)
1.2.2.De politieke dimensie
Vroeger: mensen politieke verschillen georganiseerd langs territoriale lijnen
o Gaven hen idee dat ze bij een natiestaat thuishoorden
o Onderscheidt tss binnenland & buitenland gebaseerd op wij-zij verhaal
o Wij = natie: geeft mensne gevoel veiligheid & superioriteit
Politieke globalisering: verwijst naar de wereldwijde intensivering en expansie van
onderlinge politieke relaties
o Politieke banden over de hele wereld nemen toe en worden intensiever
1
, Vb. Benelux, Europese unie
Ene kant klagen: deel onafh verloren
Andere kant dankbaar: landen kiezen samenwerken & steunen bij
problemen (bv. militair)
Impact op overheden
Impact op bevolking: erasmus
Impact op natiestaten: zie tekening p 8
o Vervaging van oude territoriale grenzen (geen douane meer in België)
o Voor natiestaat niet meer mogelijk NIET samenwerken in supranationale instellingen
Bv. Schengen-zone: België moet nietz elf grenzen beweken
Bv. interpol: ontsnapte gevangene over de hele wereld kunnen zoeken
o Tegenbeweging: meer nationalisme:
bv. Trump, schild en vriend, NVA & vlaams belang, brexit
1.2.3.De culturele dimensie
De culturele globalisering toont zich in de diffusie van cultuurelementen over de hele wereld
o Bv. netflix (case de papel), Kerstmis, Halloween, sociale media
Toerisme, handel, migratie en technologie zorgen dit proces sneller en breder verloopt
Culturele activiteiten niet meer gebonden aan vaste locaties
o Worden nu verspreid over hele wereld
o Bv. emancipatie van vrouwen hierdoor in verschillende landen bevorderd
Impact:
o Homogenisering
Bepaalde gewoonten en gebruiken die vroeger meer lokaal golden, worden
nu verspreid over de hele wereld
Bv. dezelfde soort fastfood ketens treden overal op
Bv. serie die normaal niet uit Spanje raakt nu over ter wereld te zien
o Ontstaan van culturele niches
Culturele activiteiten niet meer gebonden aan vaste locaties (stad/land)
o Blaast soms ook nieuw leven in lokale culturele niches
o Heterogenisering van culturen
= mengvorm tss gloable & lokale
1.2.4.De ecologische dimensie
Ecologische overstijgt steeds vaker het lokale niveau en we zien steeds meer door de mens
veroorzaakte ecologische problemen
Deze heeft duidelijk het meeste invloed op de wereld
Voorbeelden
o Kerncentrales Tsjernobyl
o Cfk’s die zorgden voor ozongat
o ...
Milieu (omgeving waarin we leven, natuurlijke leefomgeving) vs klimaat (atmosferische
toestand over een bepaald gebied over lange periode)
o Impact op: mens, dier, plant, ecosysteem
Uitdagingen die niet beperkt kunnen worden binnen nationale of regionale grenzen
1.3. De duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s)
welke organisatie publiceerde de SDG’s: VN -> korte duiding van de VN kunnen geven
2
, Wat wil men bereiken met de SDG’s:
o Wereld moet tegen 2030 duurzamer zijn
o Wicked problems oplossen
De vijf P’s
o people: armoede en honger stoppen
o planet: onze thuis willen beschermen voor de toekomstige generaties
o partnership: samenwerken met andere
o peace: inclusieve rechtvaardige samenleving
o prosperity: welvaart
De doelen van SDG’S gelden voor iedereen
Alle SDG’S hangen samen
Elk actiedomein is verbonden met meerdere doelen
1.4. Wat is systeemdenken en toekomstdenken?
1.4.1.Educatie voor duurzame ontwikkeling
Leren denken over en werken aan een leefbare wereld nu en in de toekomst, voor onszelf en
voor anderen hier en elders op de planeet
o Geen educatie OVER duurzame ontwikkeling
o Geen kennisoverdracht maar mensen vaardigheden aanleren + bewustwording
o Mensen laten engageren
Lln wereldburgers laten worden
o = iemand die beseft wat hij/zij doet, effect heeft op rest wereld, nu en later
EDO: waarom
o Leren denken over en werken aan…
Op school lln en lkr
Uitrusten met competenties
3
, Om bewuste keuzes te maken
EDO-principes
o Het overbrengen van nieuwe kennis
o Het bevorderen van systeemdenken
o Waardeontwikkeling
o Omgaan met emoties
o Actiegerichtheid
Nieuwe kennis sleutelelementen
Onderlinge afh ecologische, economische, culturele, historische, ethische, technologische,
sociale en politieke fenomenen
Tijds- en ruimtedimensie van duurzame ontwikkeling
o Wat doen we nu, gevolgen later, gevolgen op de wereld …
Onzekerheid die duurzaamheidskwesties kenmerkt & samenhangende voorzorgsprincipe
Draagkracht aarde
Biologische, culturele, sociale en economische dievrsiteit
!!! niet enkel bestuderen oorzaken, gevolgen, … oplossingen & visie aanbod laten komen
o = actief gerichte kennis
Systeemdenken
Zie verder
Waardeontwikkeling
Maken van bewuste keuzes gebeurt vanuit waardenkader
Waarden duidelijk & bespreekbaar maken
Discussiëren over eigen waarden & normen & onderzoeken van gevolgen eigen gedrag
Geen waarden opdringen MAAR lln aanzetten nadenken over wat zij belangrijk vinden
Werkvorm in klas: filosoferen
Omgaan emoties
Door onderwerp & feit dat we over waarden discussiëren streeft EDO naar emotionele
competentie
o = bewust zijn van eigen emoties & gevoelens & die van anderen
o = emoties kunnen uiten & onder controle houden & inzetten als brandstof om tot
actie over te gaan
Actiegerichtheid
Dit alles leidt tot actie
Duurzaamheidkwesties aanpakken leer je door persoonlijke ervaring
Niet zozeer probleem oplossen maar middel om competenties verwerven voor actief
burgerschap
1.4.2.Ontwikkelingsmodel, project EDOEL, Arteveldehogeschool
Het model bestaat uit 5 deelaspecten zie model p13
1. De centrale onderzoeksvraag (vraagteken in het midden
o Lkr kijken welke maatschappelijke kwesties lln bezighouden
o Wicked problems gebruiken
= complexe problemen die moeilijk/ niet oplosbaar zijn omdat vele opinies
betrokken zijn veel factoren verbonden zijn
Problemen verbonden met problemen
4
