1. WAT IS PSYCHOLOGIE? ...................................................................................................... 17
1.1. EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE .............................................................................................. 17
1.2. ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK GEMAAKT HEBBEN ................................................ 17
1.2.1. REDE, INTUÏTIE EN GELOOF ............................................................................................................. 17
a) filosofie in het Oude Griekenland...................................................................................... 17
b) de Kerk .............................................................................................................................. 17
1.2.2. DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE ................................................................................................. 17
a) een nieuwe manier van denken ........................................................................................ 17
b) de copernicaanse revolutie ............................................................................................... 17
c) nieuwe kennis komt voort uit observatie en experimenten; niet uit het bestuderen van . 17
oude meesters .......................................................................................................................... 17
1.2.3. DE GROEIENDE MACHT VAN DE WETENSCHAPPEN EN HET ONTSTAAN VAN TWEE CULTUREN ....................... 17
a) wetenschap en macht ....................................................................................................... 17
b) de twee culturen ............................................................................................................... 17
1.2.4. DE TOEPASSING VAN DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE OP HET MENSELIJKE FUNCTIONEREN..................... 17
a) de persoonlijke fout .......................................................................................................... 17
b) de snelheid van informatietransmissie in de zenuwen ..................................................... 17
c) het onderzoek van Donders............................................................................................... 17
1.2.5. DE EVOLUTIETHEORIE .................................................................................................................... 18
1.3. HET ONTSTAAN VAN DE PSYCHOLOGIE ........................................................................................ 18
1.3.1. ONTWIKKELINGEN BINNEN DE FILOSOFIE ........................................................................................... 18
a) dualisme, rationalisme en nativisme ................................................................................ 18
b) empirisme ......................................................................................................................... 18
1.3.2. PSYCHOLOGIE ALS NIEUWE WETENSCHAP .......................................................................................... 18
a) het eerste laboratorium voor psychologie: geboorte wetenschappelijke psychologie ..... 18
b) de geboorte van de toegepaste psychologie .................................................................... 18
c) functionalisme ................................................................................................................... 18
d) behaviorisme .................................................................................................................... 18
e) het hermeneutische alternatief......................................................................................... 19
1.4. ONDERZOEKSMETHODEN IN DE PSYCHOLOGIE ............................................................................... 19
a) observatie in plaats van intuïtie en opinie ........................................................................ 19
b) het belang van een literatuurstudie.................................................................................. 19
1.4.1. BESCHRIJVEND ONDERZOEK ............................................................................................................ 19
a) naturalistische observatie ................................................................................................. 19
b) vragenlijsten ..................................................................................................................... 19
c) interviews .......................................................................................................................... 19
d) opniniepeilingen .......................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
e) psychologische tests.......................................................................................................... 19
f) archiefdata ........................................................................................................................ 19
g) gevalstudies ...................................................................................................................... 19
h) kwalitatief onderzoek ....................................................................................................... 19
1.4.2. CORRELATIEONDERZOEK ................................................................................................................ 19
a) variabelen en correlatiecoëfficiënt ................................................................................... 20
1.4.3. EXPERIMENTEEL ONDERZOEK .......................................................................................................... 20
a) experimenten om oorzaken aan te tonen ......................................................................... 20
1
,1.4.4. IS WETENSCHAP ALTIJD JUIST? ........................................................................................................ 20
a) theorieën zijn gissingen .................................................................................................... 20
b) perceptie bevat interpretatie ............................................................................................ 20
c) fouten bij het onderzoek ................................................................................................... 20
d) convergerende evidentie................................................................................................... 20
e) voorspelling en toeval ....................................................................................................... 20
1.5. HET BELANG VAN BIOLOGISCHE FACTOREN VOOR DE VERKLARING VAN MENSELIJK GEDRAG..................... 20
1.5.1. EEN GOEDE WERKING VAN HET CENTRALE ZENUWSTELSEL .................................................................... 20
a) hersenletsels ..................................................................................................................... 20
b) algemene hersenaandoeningen ....................................................................................... 20
c) ondervoeding .................................................................................................................... 20
d) medicatie .......................................................................................................................... 21
1.5.2. INVLOED VAN HET LICHAAM OP DE GEEST.......................................................................................... 21
a) drijfveren om gedragingen wel of niet te vertonen .......................................................... 21
1.5.3. ERFELIJKHEID ............................................................................................................................... 21
a) tweelingenonderzoek........................................................................................................ 21
b) adoptiestudies .................................................................................................................. 21
c) stamboomonderzoek ........................................................................................................ 21
1.5.4. INVLOEDEN VANUIT DE MENSELIJKE EVOLUTIE .................................................................................... 21
a) aangeboren eigenschappen bij dieren .............................................................................. 21
b) aangeboren eigenschappen bij mensen ........................................................................... 21
c) evolutiepsychologie ........................................................................................................... 21
d) ouderlijke investering........................................................................................................ 21
1.6. DE ONMISBAARHEID VAN COGNITIES .......................................................................................... 21
1.6.1. REDENEN WAAROM HET BEHAVIORISME NIET IS BLIJVEN BESTAAN ......................................................... 21
a) de cognitieve kaart ........................................................................................................... 21
b) het belang van de computer ............................................................................................. 21
1.6.2. HET ONTSTAAN VAN DE COGNITIEVE PSYCHOLOGIE ............................................................................. 21
a) informatieverwerking als centraal thema ........................................................................ 21
b) de natuurwetenschappelijke methode ............................................................................. 21
1.7. DE MENS MAAKT DEEL UIT VAN EEN GROEP .................................................................................. 22
1.7.1. IEDEREEN IS MET ELKAAR VERBONDEN .............................................................................................. 22
a) sociale netwerken ............................................................................................................. 22
1.7.2. CULTURELE VERSCHILLEN ............................................................................................................... 22
a) 5 dimensies waarop culturen verschillen .......................................................................... 22
b) WEIRD people ................................................................................................................... 22
1.7.3. CULTURELE OF BIOLOGISCHE VERSCHILLEN? ....................................................................................... 22
a) nature-nurture .................................................................................................................. 22
b) verschillen tussen mannen en vrouwen ............................................................................ 22
1.8. HET BIOPSYCHOSOCIALE MODEL ................................................................................................ 22
1.8.1. HET BIOPSYCHOSOCIALE MODEL IN DE GENEESKUNDE.......................................................................... 22
a) de introductie van biopsychosociale model ...................................................................... 22
b) de hardnekkigheid van de biomedische visie .................................................................... 22
1.8.2. INTERACTIES ................................................................................................................................ 22
a) genexpressie en verzorgingsgedrag.................................................................................. 22
b) toepassing bij de mens ..................................................................................................... 22
1.9. DE PLAATS VAN DE PSYCHOLOGIE IN DE SAMENLEVING ................................................................... 22
1.9.1. DE PSYCHOLOGISERING VAN DE MAATSCHAPPIJ .................................................................................. 22
a) het belang van de psychologie in de hedendaagse westerse samenleving ...................... 22
b) interesse voor psychologisch onderzoek ........................................................................... 23
1.9.2. HET BEELD VAN DE PSYCHOLOOG ..................................................................................................... 23
a) hoe ziet een psycholoog er uit?......................................................................................... 23
2
, b) psychologische kennis is voor iedereen toegankelijk ........................................................ 23
1.9.3. PSYCHOLOGEN IN HET BEROEPENVELD .............................................................................................. 23
2. DE BIOLOGISCHE BASIS VAN HET GEDRAG ......................................................................... 23
3.1. GEWAARWORDING VERSUS WAARNEMING .................................................................................. 23
3.1.1. WAARNEMING VEREIST DE INTERPRETATIE VAN GEWAARWORDING ....................................................... 23
3.1.2. HOEVEEL ZINTUIGEN ZIJN ER? ......................................................................................................... 23
a) de traditionele vijf zintuigen gericht op de buitenwereld ................................................. 23
b) vijf extra zintuigen ............................................................................................................ 23
c) jeuk als elfde zintuig? ........................................................................................................ 23
3.2. HET GEZICHTSVERMOGEN ........................................................................................................ 23
3.2.1. FYSICA VAN HET LICHT ................................................................................................................... 23
a) lichtgolven ........................................................................................................................ 23
b) het zichtbare spectrum ..................................................................................................... 23
c) lichtintensiteit ................................................................................................................... 23
d) gereflecteerd licht ............................................................................................................. 24
e) andere oorzaken van lichtervaring ................................................................................... 24
3.2.2. HET OOG EN DE GEZICHTSBANEN ..................................................................................................... 24
a) lichtstralen focussen op de retina ..................................................................................... 24
b) de route van de stimulus naar de retina ........................................................................... 24
c) kegeltjes en staafjes activeren de retina ........................................................................... 24
d) van de ogen naar de hersenen .......................................................................................... 24
e) problemen bij scherp zien ................................................................................................. 24
3.2.3. HELDERHEID EN LICHTHEIDSPERCEPTIE .............................................................................................. 24
a) de helderheid van licht ...................................................................................................... 24
b) de lichtheid van voorwerpen............................................................................................. 25
3.2.4. KLEURPERCEPTIE .......................................................................................................................... 25
a) golflengte en kleur ............................................................................................................ 25
b) drie types van kegeltjes .................................................................................................... 25
c) complementaire kleuren en opponente processen ........................................................... 25
d) kleurconstantie en kleurcontrast ...................................................................................... 25
e) additieve en subtractieve kleurenmening ......................................................................... 25
f) verzadiging ........................................................................................................................ 25
g) kleurendeficiëntie ............................................................................................................. 25
3.3. HET GEHOOR......................................................................................................................... 25
3.3.1. DE FYSICA VAN HET GELUID............................................................................................................. 25
a) geluid is het gevolg van trillingen ..................................................................................... 25
3.3.2. HET OOR ..................................................................................................................................... 26
a) delen van het oor .............................................................................................................. 26
3.3.3. TOONSTERKTE, TOONHOOGTE EN KLANKKLEUR GEWAARWORDEN ......................................................... 26
a) toonsterkte ....................................................................................................................... 26
b) toonhoogte ....................................................................................................................... 26
c) klankkleur .......................................................................................................................... 26
3.3.4. AUDITIEVE LOKALISATIE ................................................................................................................. 26
a) waar komt de klank vandaan ........................................................................................... 26
3.3.5. GEHOORVERLIES EN DE BEHANDELING ERVAN .................................................................................... 26
a) conductiedoofheid en tijdelijke drempelverschuiving ....................................................... 26
b) sensorineurale doofheid en tinnitus.................................................................................. 26
3
, 3.4. DE REUKZIN .......................................................................................................................... 27
3.4.1. GEUREN DETECTEREN EN IDENTIFICEREN ........................................................................................... 27
a) geuren detecteren............................................................................................................. 27
b) geuren identificeren .......................................................................................................... 27
c) geurverlies ......................................................................................................................... 27
3.4.2. FEROMONEN ............................................................................................................................... 27
a) immuniteit en aantrekkingskracht.................................................................................... 27
b) angst ................................................................................................................................. 27
3.5. DE SMAAKZIN........................................................................................................................ 27
3.5.1. DE BASISSMAKEN EN HUN RECEPTOREN ............................................................................................ 27
a) zout, zoet, zuur en bitter ................................................................................................... 27
b) receptoren......................................................................................................................... 27
3.5.2. UMAMI EN VET ............................................................................................................................ 28
a) umami ............................................................................................................................... 28
b) vet ..................................................................................................................................... 28
3.5.3. HET BELANG VAN DE GEUR ............................................................................................................. 28
a) het effect van een verstopte neus ..................................................................................... 28
b) geurverlies ........................................................................................................................ 28
c) adaptatie ........................................................................................................................... 28
3.6. DE ZINTUIGEN VAN DE HUID ..................................................................................................... 28
3.6.1. DRUK EN TEMPERATUUR ................................................................................................................ 28
a) tastzin ............................................................................................................................... 28
b) tastillusie ........................................................................................................................... 28
c) receptoren ......................................................................................................................... 28
d) temperatuur...................................................................................................................... 28
3.6.2. PIJN ........................................................................................................................................... 28
a) functie van pijn ................................................................................................................. 28
b) receptoren......................................................................................................................... 28
c) pijn zonder zichtbare schade ............................................................................................. 28
d) pijnillusie ........................................................................................................................... 29
e) de poortcontroletheorie .................................................................................................... 29
3.7. KINESTHESIE EN HET EVENWICHTSGEVOEL .................................................................................... 29
3.7.1. KINESTHESIE ................................................................................................................................ 29
3.7.2. EVENWICHTSGEVOEL ..................................................................................................................... 29
3.8. INTERACTIES TUSSEN DE ZINTUIGEN ............................................................................................ 29
3.8.1. CROSSMODALE INTEGRATIE ............................................................................................................ 29
a) lipbewegingen................................................................................................................... 29
3.8.2. COMPENSATIES BIJ HET UITVALLEN VAN EEN ZINTUIG .......................................................................... 29
a) oefening ............................................................................................................................ 29
b) hersenplacticiteit .............................................................................................................. 29
3.8.3. SYNESTHESIE ................................................................................................................................ 29
4.1. VAN ZINTUIGELIJKE GEWAARWORDING NAAR WAARNEMING ........................................................... 29
4.1.1. GEWAARWORDING VS. WAARNEMING.............................................................................................. 29
4.1.2. WAARNEMING IS EEN ACTIEF PROCES ............................................................................................... 29
a) het visuele signaal is beperkt en verandert voortdurend .................................................. 29
b) streven naar perceptuele constantie ................................................................................ 30
c) waarneming als een heuristisch interpretatieproces ........................................................ 30
4.1.3. ILLUSIES ALS VENSTER OP DE ONDERLIGGENDE MECHANISMEN.............................................................. 30
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bovanhecke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.