Medische wetenschappen deel 3
Gynaecologie:
Diagnose van gynaecologische aandoeningen
1. Gynaecologisch jargon
Gynaecologie = houdt zich bezig met het onderzoek, de diagnose en de behandeling van
aandoeningen v/d vrouwelijke geslachtsorganen.
Gynaecologische anamnese + gynaecologisch onderzoek
= erg delicate + intieme handelingen
= zeer respectvol mee omgaan
2. Anamnese
Intiem onderwerp Rustig, sereen
Openheid creëren Gevoel dat alles bespreekbaar is
Strikt scheiden van gynaecologisch onderzoek Zeer onaangenaam vragen te
moeten beantwoorden indien halfnaakt anamnese volledig voor gynaecologisch
onderzoek
3 delen: de hulpvraag, de reproductieve anamnese, de systeemanamnese
Hulpvraag:
Vrouw formuleert haar klachten
Tijd geven
Emoties observeren
Ruimte geven voor emoties
Reproductieve anamnese:
Vragen stellen (menopauze, spotting, menstruatie, anticonceptie, seksualiteit,
kinderwens, …)
Verloskundige geschiedenis
Systeemanamnese:
Zicht krijgen op belangrijke antecedenten en beïnvloedende factoren
ATCD (abdoninale ingrepen, carcinomen, chronische ziekten, trombo-embolie, beroep)
Beïnvloedbare factoren (gewichtsveranderingen, abusus zoals nicotine of alcohol, farma
zoals antibiotica, sociofamiliale anamnese, relevante antecedenten)
1
,Medische wetenschappen deel 3
3. Gynaecologisch (klinisch) onderzoek
Algemeen lichamelijk onderzoek
Borstonderzoek
Gynaecologisch onderzoek
Veroorzaakt vaak onaangenaam gevoel voldoende uitleg geruststellend
Bij onderzoek genitaliën onderlichaam ontbloten
Bij onderzoek borsten bovenlichaam ontbloten
Algemeen lichamelijk onderzoek
INSPECTIE
Obesitas, ondergewicht, acne, littekens, …
PALPATIE van het abdomen
Zwelling, pijn, spierweerstand, …
Gewicht, lengte, BMI, bloeddruk, …
Borstonderzoek:
INSPECTIE
Zittende of staande houding
Handen boven het hoofd
Aandrukken v/d handen op de heupkam
Opsporen van asymmetrie, huidretractie, oedeem, zwelling, tepelvochtverlies, …
PALPATIE
Zittende houding, handen op de heupkam
Of liggende houding, handen onder het hoofd
Met de vingers cirkelvormige bewegingen maken en borst aftasten
Ook okselregio, hals en clavicularegio palperen
Voelen naar tekenen van infectie (zwelling, pijn, warmte), zwelling (hard, zacht, mobiel,
verkleefd, bilateraal, …), klieren, tepelvochtverlies
Gynaecologisch onderzoek:
INSPECTIE
Inspectie v/d vulva, perineum, vaginaopening, … grote verschillen in de omvang v/d
labia minora
Opsporen van littekens, roodheid, fluor, zwelling, …
SPECULUMONDERZOEK
Metalen specula (koud, sterilisatieproces)
Meer en meer vervangen door wegwerpbare PVC specula (warmer, goedkoper, ook
vaginawand zichtbaar gezien ze doorschijnend zijn)
Juiste type en maat kiezen
Met warm water of met geringe hoeveelheid glijmiddel bevochtigen
Voorverwarmd inbrengen!
DOEL SPECULUMONDERZOEK
Inspectie v/d vaginawand en cervix
Opsporen van aanwezigheid van: Bloed, Corpus alienum, Hoeveelheid, kleur en
consistentie v/d fluor vaginalis
Staalafname voor cultuur en direct onderzoek
Uitstrijkje voor cytologisch onderzoek
2
, Medische wetenschappen deel 3
BIMANUEEL INWENDIG ONDERZOEK
Vaginaal toucher
Overlopen van de klachten en de bevindingen van het onderzoek!!!
Verdere beleid bespreken nadat de patiënt is aangekleed.
4. Aanvullend onderzoek
Rechtstreeks microscopisch onderzoek
Candida albicans
Cytologisch onderzoek (uitstrijkje)
Onderzoek van cellen
Cytologisch onderzoek v/d cellen v/d cervixopening Uitstrijkje
Screenen op cervixcarcinoom
o Doelgroep: ♀ 25-64 j die ooit seksueel actief waren
o Screeningsinterval
1ste 2 uitstrijkjes: 1 jaar
Nadien: om de 3 (tot 5) jaar
Histologisch onderzoek (biopsie)
Cervixbiopsie
Weefselonderzoek (groep cellen)
Microbiologisch onderzoek (wisser afnemen)
Venapunctie
Hematologisch onderzoek
o Anemie bij bloedverlies?
o Infectieparameters?
o Tumormarkers?
Hormonale bepalingen
o Zwangerschap?
o Cyclusstoornis?
Echografie
Transvaginale echografie
o Belangrijkste beeldvormend onderzoek in de gynaecologie
o Uterus, ovaria en andere organen in pelvis (blaas, …) zeer goed in beeld brengen
o Opsporen van cyclische veranderingen, tumoren, …
o Evaluatie v/d zwangerschap (tot 14w)
Abdominale echografie
Radiologie
Mammografie
CT-scan
MRI
Colposcopie
= onderzoek v/d lagere genitale tractus
Via een vergrotend lenssysteem kunnen plaatsen met afwijkend epitheel zichtbaar
gemaakt worden
Macroscopisch onderzoek v/d vagina en de portio uteri
Diagnostische kleuringen Oplichten verdachte zones
Evt biopsiename
3