Samenvatting
Samenvatting Stofwisseling en Hormonen 1
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting van de lessen endocrinologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
ENDOCRIENE PANCREASPancreas: 2 soorten klieren
- Exocrien: produceert spijsverteringsenzymen en HCO3-
- Endocrien: Eilandjes van Langerhans
EILANDJES VAN LANGERHANS
Elk eilandje bevat 4 types cellen
- Bètacellen (60-75%): (pro-)insuline, C-peptide en amyline
- Alfacellen (20-25%): glucagon
- Deltacellen (4%): somatostatine
- PP of F-cellen (2%): pancreatic polypeptide
Cellen communiceren met elkaar en krijgen signalen van buitenaf
- Humoraal: bloedvoorziening van centrum eilandjes naar periferie
o Centrum beïnvloedt periferie
o Vb: glucagon is een insuline-secretagoog en andersom
- Neuraal: door OS en PS
o Cholinerge stimulatie → insuline
o Adrenerge stimulatie → zowel stimuleren als inhiberend effect
(afh van beta- of alfa-adrenerg effect)
- Cel-cel: via tight junctions en gap junctions
INSULINE
BIOSYNTHESE
- Aanmaak in betacellen (gen op chr11)
- Synthese en secretie van insuline vnl door glucose
o Transcriptie: insuline-gen → mRNA voor preproinsuline
o Translatie: °pro-insuline thv RER
o Golgi-apparaat: pro-insuline in granules → splitsen op 2 plaatsen door
protease → granule met equimolaire hoeveelheden van
▪ Insuline: A (21AZ)- en B (30AZ)- keten, aan elkaar door
disulfidebruggen
▪ C-peptide (connecting peptide): gebruikt als merker voor
endogene insulinesecretie (insuline gaat naar portaal
systeem, maar 40% van aangemaakt insuline wordt gemeten,
C-peptide blijft allemaal in bloed dus geeft insulineaanmaak
weer)
• Als C-peptide laag is: diabetes1
• Als C-peptide hoog is: diabetes2
SECRETIE
GLUCOSE = BELANGRIJKSTE REGULATOR
Glycemie wordt +/- constant gehouden
- Nuchter: 60-100mg/dl
- Na maaltijd: <180mg/dl
Glycemie stijgt → insulineproductie stijgt
,IV glucose-toediening:
- First-phase insuline response (FPIR): dit is de eerste acute reactie op de stijging in glycemie en duurt 2-5 minuten.
Hierbij wordt insuline vrijgesteld die al opgeslagen lag in de granules. Deze FPIR response gaat sterk achteruit bij
diabetes (kan gebruikt worden om diagnose te stellen → IV Glucosetolerantietest IVGTT)
- Tweede fase: deze fase duurt zo lang dat de glycemie verhoogd blijft. Hier wordt zowel reeds gevormde als nieuw
gevormde insuline vrijgemaakt.
Metabo van glucose door bèta-cel zorgt voor insulinereactie, deze heeft 7 stappen
1. Glucose opname door GLUT2
2. Glycolyse → pyruvaat → CZC → protonengradiënt → °ATP
3. Toegenomen ATP → ATP-gevoelige K+ kanalen sluiten
4. Depolarisatie van membraan
5. Voltage gated Ca2+ kanalen openen → Ca2+ in de cel
6. Toename Ca → Ca-geïnduceerde Ca-vrijstelling uit ER
7. Hoge Ca concentratie → vrijstelling insuline
Pathways hoe insuline kan gesecreteerd worden:
- !! Krebscyclus, Ca2+calmoduline, proteïne kinase B pathway
o Glucose
o AZ (arginine en leucine)
o Ketonzuren
o Vrije VZ
o Fructose
- Adenylaat cyclase, cAMP, PKA pathway
(Binding op receptor → G-proteine activatie → Adenylaat cyclase
activatie → cAMP conc stijgt → PKA activatie)
o Glucagon
o B-adrenerge agonisten
o Glucagon-like peptide 1 (GLP1)
o Glucose-afhankelijk insulinotroop polypeptide (GIP)
o Secretine
- Fosfolipase C, IP3 + DAG, PKC pathway
(Binding op receptor → G-proteine activatie → Phospholipase C
activatie → IP3 en DAG conc stijgt → PKC activatie)
o Cholecystokinine
o Acetylcholine
,NEURALE EN HUMORALE FACTOREN MODULEREN DE INSULINESECRETIE
Neuraal:
- Acetylcholine stimulatie → insuline vrijstelling
- Beta-adrenerge stimulatie → Insuline vrijstelling
- Alpha-adrenerge stimulatie → Insuline inhibitie
- Vb: Bij fysieke inspanning wordt alpha-adrenerge stimulatie toegenomen, dus zal er minder insuline vrijgesteld worden.
Hierdoor blijft er meer glucose in het bloed om te gebruiken door de spieren tijdens deze inspanning.
- Vb: Bij voedselinname zorgt de nervus vagus dat acetylcholine vrijkomt ter hoogte van de pancreas
Humoraal:
- Wanneer Glucose Intraveneus wordt toegediend is er minder insuline dan wanneer dit oraal wordt opgenomen. →
Incretine effect
- GIP (Gastric inhibitory peptide) en GLP-1 (glucagon-like peptide-1) worden vrijgesteld in de darm na inname van
maaltijd. Deze zullen zorgen voor een hogere insuline productie.
SULFONULUREA
- = antidiabetica
- Binden op betacellen → K kanalen sluiten → Ca influx → insulinesecretie
WERKING INSULINE
INSULINE-RECEPTOR
Insuline in portale circulatie → lever → first pass effect (60% verwijderd uit
circulatie). Insuline dat hieraan ontsnapt → insuline-onderhevige processen
stimuleren in doelcellen (adipocyt, myocyt). Hiervoor moet insuline binden
op specifieke receptor.
- 2 EC alfa-subunits
- 2 transmembranaire beta-subunits
Insuline bindt thv alfa subunit → activatie tyrosine kinase thv beta
subunit → receptor autofosforylering en fosforylering van
intracytosolische eiwitten (IRS1-4) → insulinereactie uiten
IRS (insuline receptor substraat) effecten
- Metabool: glycogeensynthese, glucose-oxidatie, eiwitsynthese, TAGsynthese
- Groeibevorderend effect
Aantal insulinereceptoren thv celoppervlak is veel hoger dan nodig voor max biologisch antwoord op insuline te bekomen (5%
moet bezet zijn hiervoor). Aantal aanwezige receptoren hangt af van
- Synthese receptoren
- Endocytose van receptoren gevolgd door recycling naar celopp
- Endocytose van receptoren gevolgd door degradatie
Continue insulineblootstelling van cellen → downregulatie receptoren → minder gevoeligheid aan insuline (insulineresistentie)
→ diabetes2
, EFFECTEN VAN INSULINE
OP DE LEVER
Lever is belangrijk doelorgaan en een plaats waar insuline wordt afgebroken (3-4x hogere insuline in portale circulatie dan in
systeemcirculatie).
Effecten op de levercel:
Stimulatie Inhibitie
Glycogeen Glycogenolyse
Glycolyse Gluconeogenese
Lipogenese Lipolyse
(TAG opslag als vetdruppels en export als VLDL)
Eiwitsynthese Proteolyse
Ketogenese
Het VLDL uitgestuurd door de lever worden opgenomen door spier- en vetweefsel → opslag of verbranden
OP DE SPIER
Stimulatie Inhibitie
Glucose-opname door recrutering GLUT4 (insulinegevoelig)
Glycogeensynthese Glycogenolyse
Glycolyse
Eiwitsynthese Proteolyse
Opslag TAG
OP DE ADIPOCYT
Stimulatie Inhibitie
Glucose-opname door recrutering GLUT4
Glycolyse → °alfa-glycerolfosfaat (voor °TAG)
Lipogenese: TAG
Synthese lipoproteïne lipase Lipolyse
- Klieft TAG in chylo en VLDL tot vrije VZ en glycerol
- A-glycerol fosfaat + vrije VZ = TAG
FYSIOLOGISCHE WERKING
- Groei, kalium (tekort insuline = hyperkaliëmie), anti-infl, beschermt endotheelfunctie, vermindert oxidatieve stress
- Bij vasten: Insuline/glucagon-ratio daalt (<2)
o Meer glycogenolyse (in lever)
o Meer gluconeogenese (als glycogeen op is)
o Meer lipolyse
▪ Glycerol (voor gluconeogenese)
▪ VVZ worden omgezet tot ketozuren
o Verminderd glucoseverbruik door spieren
- Bij lichaamsbeweging
o Meer glucoseverbruik en glycogenolyse door spieren
o Meer glucose-opname uit bloed
o Meer VVZ oxidatie en VVZ-opname uit bloed
o Meer hepatic glucose output (in lever: gluconeogenese)
o Meer lipolyse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nce. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79976 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen