Geslaagd in eerste zit!
Samenvatting Hoofdstuk 7 en 8 (handboek, colleges en slides) Wijsbegeerte door professor Tim Heysse
Met de samenvatting kan je makkelijk het open boek gedeelte van het examen oplossen, zonder het handboek nog grondig nodig te hebben! Er staan in de samenvatting ook pagi...
Hoofdstuk 7: Kant (p. 121-140)
I. Het project van Kant
1. Filosofie als kritiek
Door de opkomst vd moderne wetenschap: Nieuwe interpretatie van transcendentie
Descartes en Hume: Kennis in de ware zin vh woord, wnr het gaat om een neutrale
voorstelling vd werkelijkheid
‘Transcendent’ = ‘Neutraal’
2 problemen
1) D&H slagen er niet in aan te tonen dat de moderne wetenschap echt een neutrale
voorstelling vd objectieve werkelijkheid biedt Moderne filosofen slagen er dus niet in om
eigen doelstelling te realiseren
2) Moderne wetenschap confronteert de mens met een ontluisterende wereld
Transcendent standpunt op het terrein vd zingeving kan geen neutraal standpunt zijn
Immanuel Kant (1724-1804)
Bij hem komen reacties op feit dat er een probleem is met de Verlichting
Verlichtingsfilosoof, die na Hume komt, en ziet dat er problemen zijn (koudwatervrees): Doel
om die 2 problemen op te lossen! (zie p. 121)
Kant probeert uit te leggen:
o Hoe het komt dat mensen wetenschappelijke kennis hbb of zich moreel verplicht
weten
o in welke zin mensen kennis of plichten hbb
Filosofie is volgens Kant kritiek
o Afbakening van het legitieme domein van onze kenvermogens
o Men kan niet op alle terreinen oncontroversiële kennis bereiken
Filosofie als kritiek in de 1ste betekenis: Uitleggen hoe dat onderscheid te verklaren is
Filosofie als kritiek in de 2de betekenis: Uitleggen waar de grenzen tss die 2 terreinen liggen
Kant maakt een analyse vd menselijke kennis om uit te maken wat mensen kunnen kennen
Bakent een gebied af en filosofie geldt als soort opperste rechter die grenzen tss domeinen
vastlegt
2. De transcendentale methode
Kant wil onderzoeken hoe en in welke zin objectieve kennis mogelijk is Dus antwoord op
scepticisme van Hume
Kant vertrekt vd vaststelling van Hume dat mensen spontaan geloven dat er oorzakelijke
verbanden bestaan tss gebeurtenissen in de wereld
Alleen met zintuigelijke waarnemingen komen we nooit tot noodzakelijke kennis
We moeten dus uitleggen hoe het mogelijk is dat dergelijke uitspraken mogelijk zijn
o Kant ontwerpt daarvoor eigen filosofische methode: ‘Transcendentale methode’
o Transcendentaal: Wat betrekking heeft op de voorwaarden die de kennisuitspraken
mogelijk maken
o Methode die onze kennisuitspraken onderzoekt, om te ontdekken waardoor die
kennis mogelijk is
3. Hoe is empirische kennis mogelijk? Analyse van zintuiglijkheid en verstand
Kant besluit dat de impressies die we ontvangen georganiseerd zijn in tijd & ruimte
Tijd en ruimte vormen de structuur, de vorm, het formeel element dat actief door onze
zintuiglijkheid aan de impressie wordt opgelegd
55
,Een a posteriori begrip zoals ‘appel’ ontlenen we door (abstractie) aan de zintuigelijke impressies v/e
heleboel individuele appels Geldt niet voor ‘oorzaak’
Aannemen dat de mens niet alleen beschikt over a posteriori begrippen
Mens moet ook schikken over a priori concepten zoals ‘oorzaak’ zijn = Categorieën
Categorie: Een begrip waarmee impressies gestructureerd w tot een eenheid, met een uitspraak als
‘Vuur doet water koken’ als resultaat
Veronderstelt dat de mens beschikt over 2 vermogens:
1) De zintuiglijkheid: Vermogen om impressies op te doen, gegeven te registreren
2) Het verstand: Vermogen om impressies te structureren met begrippen en tot eenheid te
brengen
Volgens Kant kan zuiver empirisme (Hume) en een zuiver rationalisme (Descartes) nooit tot een
bevredigende analyse van kennis leiden
4. De Copernicaanse Revolutie
Kants opvatting over kennis: een ‘Copernicaanse revolutie’
Gaat uit vd structurerende activiteit vh kennend subject
Kennis is niet alleen het resultaat v/e passief ontvangen van ‘gegevens’, mr veronderstelt ook
creativiteit vh subject
Kennis bevat 2 elementen:
1) Materieel element: Het gegevene dat passief met de zintuigen ontvangen w en dat
particulier en veelvuldig is
2) Formeel element: Actief door het kennend subject aan het materiële element w opgelegd
om het kenbaar te maken Bestaat vr we ook mr 1 zintuigelijke impressie ontvangen hbb
Zintuigelijke waarneming alléén en verstand en rede alléén zijn nt in staat om ons kennis te
verschaffen
Zintuigelijke waarneming biedt inhoud zonder vorm
Verstand en rede bieden vorm zonder inhoud
Alleen in de synthese van beide is kennis mogelijk
Volgens Kant leiden het empirisme en het rationalisme dus nooit tot een bevredigende theorie van
kennis
II. Een nieuwe interpretatie van het woord ‘objectiviteit’
Kant heeft nog geen antwoord op 3 conclusies van Hume dat :
1) Het begrip causaliteit
2) Het begrip van het ik
3) Het begrip v/ buitenwereld
… zitten achter de impressies, ficties van onze verbeelding zijn
1) Het feit dat we over de categorieën, zoals de categorie ‘oorzaak’ beschikken, betekent nog niet
dat we recht hbb om die categorieën te gebruiken
2) Over het ‘ik’ is nog helemaal niets gezegd
3) Het probleem vd buitenwereld lijkt door Kants analyse alleen mr moeilijker geworden; Alleen in
de synthese van zintuiglijkheid en verstand zijn uitspraken over de werkelijkheid mogelijk
Kant antwoordt tegelijk op de eerste 2 moeilijkheden en legt dan uit in welke zin we objectieve
kennis hbb vd werkelijkheid
56
, 57
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElleWoods2709. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
