Geslaagd in 1e zit, uitsluitend deze samenvatting gebruikt!! Samenvatting arbeidsrecht, 1e master arbeids- en organisatiepsychologie, docent: Frank Hendrickx
Arbeidsrecht = het recht dat van toepassing is op arbeidsprestaties geleverd in ondergeschikt verband
Bied antwoord op de ongelijkheid in de arbeidsverhouding of op de arbeidsmarkt
o Feitelijke ongelijkheid: WN bevindt zich in inferieure onderhandelingspositie tov WG bij aangaan AO
o Juridische ongelijkheid: WN bevindt zich in juridische ondergeschiktheid tov WG in AO
Functie arbeidsrecht ; tegengewicht bieden voor de superieure positie vd werkgever
o Beschermend recht: beschermt positie vd werknemer + belang arbeidsmarkt of bredere maatschappij
o Ordenend recht: regelt de verhoudingen tussen de betrokken partijen
DE INBEDDING VAN HET ARBEIDSRECHT IN HET SOCIALE RECHT
o Historisch perspectief ; klassenstrijd = sociale kwestie = uitbuiting van werkende mensen (begin 19 e e)
o Sociaal ; verbondenheid vd 2 rechten die sociale verhoudingen in hun regelingen als voorwerp hebben
Volwaardige rechtsgebieden met eigen structuren, principes, context en dynamieken
MAAR gedeelde historische wortels en toepassingsgebieden overlappingen deels
BRONNEN VAN HET ARBEIDSRECHT
In het arbeidsrecht beperkte contractsvrijheid vermits het grotendeels dwingend recht is volgend uit de wet
Hiërarchie van bronnen
1. Wet AVV = algemeen verbindend verklarend
2. CAO AVV (CAO krijgt wettelijk statuut)
3. CAO niet-AVV en ondertekend
4. Geschreven individuele AO
5. CAO niet-AVV en niet ondertekend
6. Arbeidsreglement
7. Aanvullende bepalingen van de wet
8. Mondelinge AO
9. Gebruik
Hiërarchie bepaald de voorrang van de verschillende rechtsbronnen wanneer die met elkaar in strijd zijn
o Wet > collectieve arbeidsovereenkomst > individuele arbeidsovereenkomst
o Wet is dwingend, alle overeenkomsten die iets anders zeggen worden als ongeldig beschouwd
o Wet biedt minimumbepalingen, lagere rechtsbron kan verhoogd / verbetert worden
o Geen gunstigheidsbeginsel ; voor werknemers steeds gunstigere bepalingen doen voorgaan op andere
1
, o Mondelinge afspraak, die na schriftelijke afspraak gemaakt is, kan gelden als ze niet in strijd is
ARBEIDSRECHT EN EUROPA
Naar een Europees antwoord? (globalisering, digitalisering, grensoverschreidende arbeid…)
MAAR
o Arbeidsrecht is primair nationaal recht
o Sociaal Europa is problematisch ; sociale dumping
Technieken om sociale rechten van werknemers te ondermijnen (race-to-the-bottom)
Ontmanteling: arbeidsvoorwaarden van werknemers worden verlaagd
Vervanging: competitief voordeel creëren door duur product te vervangen door goedkopere
Delokalisatie: bedrijf verhuist naar land waar arbeidsvoorwaarden goedkoper zijn (of dreigt)
DUS sociale politiek is gedeelde verantwoordelijkheid tussen de EU en de lidstaten
EUROPEES JURIDISCH KADER
EU verdrag
Verdrag Werking EU
Handvest van de grondrechten
Interne markt Sociaal beleid Werkgeversbeleid Grondrechten
Afgeleide (secundaire) wetgeving
Interactie met de lidstaten
Bronnen van Europees arbeidsrecht
o Verdrag
VWEU
Handvest van de grondrechten EU
o Afgeleide wetgeving: verordeningen, richtlijnen…
Gebaseerd op rechten uit het verdrag
o Soft law
Juridische instrumenten die niet of moeilijk wettelijk afgedwongen kunnen worden
Wel regulerende werking
EU rechtshandelingen
= uiting van de wil van partijen om een rechtsgevolg tot stand te kunnen brengen
o Verordeningen
Bindende rechtshandeling
Van toepassing in de hele EU
Vb. Verordening vrij verkeer van werknemers (492/2011)
o Richtlijnen
Rechtshandeling die bepaald doel vastlegt
Lidstaten kiezen zelf hoe ze dat doel bereiken
Vb. Detacheringsrichtlijn (96/71), arbeidstijdenrichtlijn (2003/88)
o Besluiten
Bindend voor degene tot wie het gericht is (EU-land of bedrijf)
Rechtstreeks van toepassing
2
, o Aanbevelingen / adviezen
Niet bindend
Hoe de EU omgaat met het europees recht op nationaal vlak
o Harmonisatie
Afstemming / gelijkstelling regelgeving
Uniformiteit doorheen de EU
o Coördinatie
Overeenstemmen regelgeving op eenander (lidstaten behouden hun eigen systeem)
Vb. Sociale zekerheid in de EU
GRENSOVERSCHRIJDENDE TEWERKSTELLING
= werknemers die werkzaamheden verrichten over de nationale grenzen heen
VRIJ VERKEER VAN WERKNEMERS
o Werknemergedreven mobiliteit: ik beslis zelf als individu om in een ander land te gaan werken
Migratie: definitieve aard van verpaatsing
Grensarbeid: werknemer die woont in een andere lidstaat dan waar die werkt
Seizoensarbeider: buitenlandse arbeidskrachten om stijging in productie op te vangen
o Toepassingsvoorwaarden
Lawrie-Blum arrest
- “Hoofdkenmerk vd arbeidsverhouding is, dat iemand gedurende een bepaalde tijd
voor een ander en onder zijn gezag prestaties levert en als tegenprestatie
vergoeding ontvangt.”
Grensoverschrijdend element
Werknemer = unieburger + op Europees niveau gedefinieerd wat een werknemer is
Verrichte werzaamheden ≠ bijkomend, maar hebben bepaalde economische waarde
o Directe werking + horizontale werking
o Gaststaat moet toegang verlenen aan WN op zijn grondgebied
o Gelijke behandeling met lokale werknemers in de gaststaat
o Discriminatie / belemmerende maatregelen verboden, tenzij gerechtvaardigd
Directe discriminatie: discrimineren obv nationaliteit
- Openbare veiligheid
- Openbare orde
- Volksgezondheid
Indirecte discriminatie: discrimineren obv taal, woonplaatsvereisten…
- Moet een doel hebben
- Moet proportioneel zijn
- De maatregel moet dat doel kunnen bereiken
o Gaat gepaard met verblijfsrechten voor familieleden (zelfs indien niet-EU onderdanen)
o Principe: recht gaststaat van toepassing op arbeidsrelatie (lex loci laboris)
Hierdoor verzekeren we dat de werking vh arbeidsrecht niet verstoord wordt in de gaststaat
Oorsprongslandbeginsel: recht zendstaat van toepassing op arbeidsrelatie
Keuze WG / WN: kiezen zelf welk arbeidsrecht van toepassing is op hun arbeidsrelatie
- Maar wel minimumbescherming ; dwingend recht van waar de WN werkt
3
, VRIJ VERKEER VAN DIENSTEN: DETACHERING
o Werkgevergedreven mobiliteit: WG stuurt WN voor een bepaalde tijd naar andere lidstaat om daar
een dienst te verrichten, WN keert terug naar de zendstaat wanneer de dienst verricht is
Aanneming: gedetacheerde onderneming stuurt zijn werknemer naar een andere lidstaat
Intra-concern: detachering gebeurt binnen een groep van venootschappen
Via uitzendbedrijf: werknemers aanwerven om te detacheren
o Controversieel
Politiek
Sociale dumping
Brievenbusvennootschappen
o Toepassingsvoorwaarden
Tijdelijk werk verrichten in andere lidstaat dan waar gedetacheerde WN normaal werkt
Detacherende onderneming gevestigd in zendstaat en er substantiële activiteiten verrichten
AO tussen detacherende onderneming en gedetacheerde WN
Verrichte werkzaamheden hebben voldoende nauwe band met de gaststaat
o Gaststaat moet toegang verlenen aan buitenlandse onderneming op zijn grondgebied
o Geen gelijke behandeling met lokale werknemers in de gaststaat
o Toepassing Detacheringsrichtlijnen: minimum én maximumbescherming WN (cf. Laval-quartet)
Vrij verkeer van diensten bevorderen
Eerlijke mededinging / concurrentie
Eerbieding van werknemersrechten
o Gunstigheidsbeginsel
WN ziet steeds het voor hem meest gunstige stelsel van toepassing
o Principe: recht gaststaat én zendstaat van toepassing
Lex loci laboris: recht gaststaat van toepassing op arbeidsrelatie
- Harde kern bepalingen + openbare orde bepalingen
- Voorwaarde kern: gunstiger + vormgegeven in wettelijke bepalingen of CAO AVV
Oorsprongslandbeginsel: recht zendstaat van toepassing op arbeidsrelatie
- Alles wat valt buiten de harde kern bepalingen
! Uitzonderingen moeten beperkend geïnterpreteerd worden
o
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Juttavc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
