Deel 1: Het begrip
verbintenis en de
soorten
verbintenissen
HOOFDSTUK I: HET BEGRIP VERBINTENIS EN
DE SOORTEN VERBINTENISSEN
A Definitie verbintenis
Art. 5.1 Verbintenis
A.1 Een rechtsband tussen personen
tussen minstens 2 personen
waarbij de ene een vorderingsrecht heeft op de andere
o aanspraak jegens een persoon op een bepaalde gedraging
o vereist een band tussen personen
o verschil met zakelijk recht
een zeggenschap op een zaak
verschil in geldingskracht
erga omnes moeten door eenieder worden nageleefd
A.2 De verbintenis ontstaat uit een rechtshandeling of een
rechtsfeit waaraan gevolgen worden gehecht
Art. 1.3 Rechtshandeling
meerzijdige rechtshandeling
o rechtsband tussen minstens twee personen
éénzijdige rechtshandeling
o wilsuiting van één rechtsubject
onderscheiden van rechtsfeiten
A.3 Met het ontstaan van in geld waardeerbare aanspraken tot
voorwerp
verbintenis om iets te doen, iets niet te doen, of iets te geven
inspannings- of resultaatsverbintenis
maakt in vermogen van SE een in geld waardeerbare vermogenspost uit en in
vermogen van SA een passief dat zijn vermogen belast
A.4 Kan in rechte worden afgedwongen
bij niet vrijwillige uitvoering van de verbintenis
afdwingbaar in rechte, eventueel onder dwangsom
1
, onderscheid met andere verbintenissen
o natuurlijke verbintenissen
o vriendschappelijke verbintenissen
gentkemen’s agreements?
B Natuurlijke verbintenis
Art. 5.2 Natuurlijke verbintenis
Voorwaarde 1:
Het is een verbintenis die geldig bestaat, maar die in beginsel niet in rechte kan
worden afgedwongen, hoewel ze – wanneer ze vrijwillig werd nagekomen – niet kan
leiden tot terugvordering van prestaties.
Er is een erkenning van de SA dat hij tot nakoming is gehouden.
Voorwaarde 2:
De gehoudenheid van de SA wordt door de maatschappij als vanzelfsprekend
aanvaard.
Er wordt rekening gehouden met maatschappelijke evoluties.
Er geldt hier een soevereine beoordeling door de feitenrechter.
Een treffend voorbeeld vinden we in een goed gemotiveerde uitspraak van de
familierechtbank te Antwerpen. Beslist werd dat niet kan worden verwacht dat iemand die
na het beëindigen van zijn feitelijke samenlevingsrelatie verhuist, nog blijft bijdragen in de
lasten en kosten van de voormalige gezinswoning.
2
,HOOFDSTUK II: DE VERSCHILLENDE SOORTEN
VERBINTENISSEN
1 Indeling volgens het voorwerp van de
verbintenis
A.1 Verbintenis om iets te doen, niet te doen of iets te
geven
klassiek onderscheid in het oud BW
relevantie beperkt
o de wetgever knoopt geen gevolgen aan deze indeling vast
classificatie is verdwenen in boek V
A.2 Inspannings- en resultaatsverbintenis
Art. 5.72 Draagwijdte van contractuele verbintenissen
belangrijkste onderscheid!
Er is een verschil in intensiteit van datgene waartoe men gehouden is. De draagwijdte van
de gehoudenheid is anders.
Het onderscheid is belangrijk voor de bewijslast. Bij een inspanningsverbintenis moet men
kunnen bewijzen dat de persoon zich niet als een normaal, voorzichtig persoon heeft
gedragen. Bij een resultaatsverbintenis is niet behalen van het resultaat voldoende bewijs.
De feitenrechter beslist op een soevereine, onaantastbare wijze.
Hof van Cass. kan de beslissing niet vernietigen.
A.3 Indeling volgens het aantal voorwerpen
A.3.1 Cumulatieve verbintenis
Art. 5.156 Cumulatieve verbintenis
verbintenis die meerdere prestaties tot voorwerp heeft die door de partijen als
ondeelbaar worden beschouwd
alle prestaties moeten worden uitgevoerd
o SE kan zich verzetten tegen gedeeltelijke uitvoering
geen bijzondere rechtsgevolgen
Een voorbeeld betreft de verkoop door een bouwpromotor van een appartement en een
garage. In dit geval omvat de koop-verkoop een cumulatieve verbintenis die de
bouwpromotor verplicht tot meerdere prestaties. Daarbij zijn alle prestaties verschuldigd op
grond van dezelfde juridische oorzaak.
A.3.2 Alternatieve verbintenis
Art. 5.157 Alternatieve verbintenis
verbintenis die betrekking heeft op meerdere prestaties waarvan er slecht één moet
worden uitgevoerd opdat de SA bevrijd is
SA maakt keuze op het moment van de uitvoering en die keuze is definitief en
onherroepelijk
De keuze in welke munt een betaling moet gebeuren
3
, A.3.3 Verbintenis met subsidiaire prestatie
Art. 158 Verbintenis met subsidiaire prestatie
SA kan zich bevrijden door een andere prestatie te leveren dan diegene die werd
bedongen
uitzonderlijk
uitgangspunt:
o de verbintenis van de SA strekt zich slechts tot één prestatie (de
hoofdprestatie), maar de SA heeft de mogelijkheid om zich te bevrijden door
een andere, bepaalde prestatie (subsidiaire prestatie) te leveren
de subsidiaire prestatie moet worden afgesproken
B Indeling volgens het aantal schuldeisers of
schuldenaars
B.1 Deelbaarheid als basisprincipe
Art. 159 Deelbare verbintenis
gezamenlijke of samengevoegde verbintenis
meerdere personen betrokken aan de actief- of passiefzijde
splitsing van de verbintenis in evenveel delen als er partijen zijn
verdeling per hoofd, tenzij anders wordt bedongen
complexe juridische relaties
nadeel van passieve deelbaarheid:
o SE draagt risico van insolvabiliteit van elke SA
B.2 Uitzonderingen op de deelbaarheid
B.2.1 Ondeelbare verbintenis
Art. 5.166 Definitie en bronnen
actief- of passiefzijde: gehouden tot geheel
natuurlijke ondeelbaarheid
o het voorwerp kan onmogelijk in verschillende delen worden gepresteerd
contractuele regeling
o de verbintenis is deelbaar maar contractueel wordt de ondeelbaarheid
bedongen
wetsbepaling
ondeelbaarheid strekt zich uit tot de erfgenamen van de verschillende SE’s of SA’s
Art. 5.167. Gevolgen
B.2.2 Hoofdelijkheid
een verbintenis waarbij meerdere subjecten elk tot het geheel gehouden of
gerechtigd zijn, hoewel de prestatie perfect deelbaar is
actief- of passiefzijde
hoofdelijkheid wordt niet vermoed!
strekt zich tot de erfgenamen, maar slechts ten belope van het deel in de
nalatenschap
belangrijke rechtsgevolgen!
Actieve hoofdelijkheid
Art. 5.170. Definitie en bronnen
meerdere SE’s waarbij de betaling van de schuld door de SA aan één van de SE’s
gebeurt, de SA bevrijdt zich door deze betaling
SE is niet verplicht het volledige bedrag te aanvaarden
kwijtschelding schild door één SE, geldt enkel voor zijn aandeel
verdeling tussen SE’s onderling wanneer SA bevrijdend betaald heeft aan één van
hen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hans2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.