Samenvatting Farmacologie 2
Hoofdstuk 8: middelen die het autonome zenuwstelsel beïnvloeden
1) De impulsoverdracht in de synaps
Zenuwen zijn opgebouwd uit neuronen:
Een neuron geleidt een zenuwprikkel of actiepotentiaal einde v/h neuron t.h.v. de synaps contact
met ontvangend neuron (postsynaptische neuron)
Het presynaptische neuron geeft neurotransmitters af t.h.v. de synaps opgeslagen in vesikels
Als een actiepotentiaal het eindknopje v/d presynaptische cel bereikt neurotransmitter vrijgesteld
in de synaptische spleet binden aan receptoren:
Exciterende neurotransmitter= voldoende neurotransmitter afgeven en signaal doorgeven
naar de postsynaptische cel
Inhiberende neurotransmitter= signaal en de weg van de impuls wordt afgeremd
De prikkeloverdracht t.h.v. het eindorgaan, zoals een spier:
Een neuron geleidt een actiepotentiaal
Aan het einde v/h neuron t.h.v. synaps contact met cellen v/h eindorgaan
Presynaptische neuron neurotransmitters t.h.v. synaps binden op receptoren van cellen v/h
eindorgaan
Spiercellen gaan samentrekken of ontspannen
2) Het autonome zenuwstelsel (orthosympathisch en parasympathisch)
Autonoom zenuwstelsel (onwillekeurige ZS)
De primaire kernen v/h AZS liggen in de hypothalamus (limbische systeem):
Sterk beïnvloeden door emoties
2 belangrijke neurotransmitters noradrenaline en acetylcholine
Bloeddruk, hartslag, ademhaling, spijsvertering en stofwisseling
Orthosympathisch Zenuwstelsel Parasympathisch zenuwstelsel
‘Flight or fight’ ‘Rest and digest’
- Komt in actie in geval van stress, ook bij fysieke - Lichaam tot herstel en in rust kan komen
inspanning (tegenovergestelde invloed dat het SZS)
- Effecten die hierbij optreden zijn tachycardie, - Effecten die hierbij optreden zijn bradycardie,
bronchodilatatie, skeletspieren krijgen meer bloed, tragere ademhaling, stimulering v/h
meer glucose wordt vrijgesteld spijsverteringsstelsel en de opbouw van glycogeen
- Neurotransmitter noradrenaline adrenerge (minder afbraak)
receptoren: - Neurotransmitter acetylcholine
muscarinereceptoren
Zie overzicht receptoren
1
, 3) Het toepassingsgebied en bijwerkingen van sympathicomimetica, sympathicolytica,
parasympathicomimetica en parasympathicolytica
Indeling van de vegetatieve farmaca
- Middelen die inwerken op het AZS
- AGONISTEN= sympathicomimetica en parasympathicomimetica (meewerken)
- ANTAGONISTEN= sympathicolytica en parasympathicolytica (tegenwerken)
Sympathicomimetica - Zijn middelen met een stimulerende werking op het sympathische zenuwstelsel
- Agonisten voor adregene receptoren (actiepotentiaal genereren)
- Veel overeenkomsten met natuurlijke noradrenaline
Parasympathicomimetica - Versterken de werking van acetylcholine
of cholinergica - Remmen van enzym cholinersterase acetylcholine afbreken d.m.v. cholinesterase-
inhibitoren langer in de synaps en neurotransmitters langer binden op de receptoren
Nociceptieve pijn= pijn ontstaat door schade aan oppervlakkige of dieper gelegen weefsels
Neuropatische pijn= beschadiging van of druk op zenuwweefsel
Analgetica= pijn onderdrukken
Anesthetica= invloed op alle sensibele prikkels zoals warmte, koude en tast
2) WHO-pijnladder
Bij hevige pijn of postoperatieve pijn start men direct met stap 3 of stap 4, vaak in combinatie met
paracetamol/NSAID.
Bevordering geneesproces afbouwen
2) De indeling van de analgetica
Paracetamol - Zwak analgeticum, antipyretisch en GEEN anti-inflammatoir effect
- Combinatie met opioïd of een NSAID
- Werkt 6 tot 8 uur, 1g per inname met een maximum van 3 tot 4g per dag (4u tussen)
- Langdurig gebruik nier- en leverbeschadiging
- Overdosering (10g) hepatotoxiciteit IV acetylcysteïne als antidotum
- Medicatieafhankelijke hoofdpijn (rebound-hoofdpijn) bij het stoppen na langdurig
gebruik
Acetylsalicylzuur - Beperkte plaats bij koorts en pijn
- Sterkste effect op de trombocytenaggregatie en als antiaggregans in de cardiovasculaire
preventie (1ste keuze)
- Lokaal etsend effect op het maagslijmvlies (inname bij maaltijd)
- Parenteraal= risico op maagletsels door remming van prostaglandines
- 325 mg tot 650 mg om 4à6 uur (max. 4g/ dag)
3
, 3) De werking (COX-remming), eigenschappen en belangrijkste contra-indicaties en bijwerkingen van
NSAID’s
NSIAD’s of COX-remmers
- Analgetisch en anti-inflammatoir effect
- Het remmen van de omzetting van arachidonzuur in prostaglandines (PGE2) door een reversibele inhibitie
v/h enzym COX
Bepaalde prostaglandines zijn verantwoordelijk voor het versterken van pijn, koorts en ontsteking
- Klassieke NSAID’s (diclofenac en ibuprofen) remmen zowel de COX-1 als de COX-2-enzymen
- Sommige remmen meer COX-2 trombusvorming
- Contra-indicatie cardiovasculair lijden
- 1ste trimester ZS risico op miskraam of teratogeniteit
- NSAID-crème of pleister (alternatief ouderen)
Inhibitie van COX-1 (niet-selectief) COX-2-selectieve NSAID’s
- Enzym dat zorgt voor aanmaak van PGE2 met - Stofnaam -coxib
een beschermende werking op het - Minder gastro-intestinale bijwerkingen
maagslijmvlies - Aanmaak van prostacyline (PGI2) in de
- Gastro-intestinale bijwerkingen zoals vaatwand remming trombocytenaggregatie
ulceraties, bloedingen en soms perforatie verhoogd risico op AMI en CVA
(PO, IV en rectaal) - Beperkt voorgeschreven
- Geassocieerd met protonpompinhibitoren - BH van artrose en reumatoïde artritis
- Aanmaak van tromboxaan-A2 in de
trombocyten aanmaak
trombocytenaggregatie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilkethys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.