Samenvatting
Samenvatting/cursus Griekenland en Rome
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Exact alles wat de prof zegt met afbeeldingen uit zijn les. Ik slaagde met deze zelfgeschreven cursus in 1e zittijd.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 146 pagina's
Voorbeeld 4 van de 146 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
Griekenland & Rome 2022-2023Griekenland & Rome
Les 1 Inleiding & Neolithicum
Inleiding
Geografie: Griekse wereld
Griekse wereld is veel ruimer dan enkel Griekenland; het is een beschaving gelinkt aan de
mediterraanse wereld + waar de kolonies zijn
--> Het (zuidelijk deel) Balkanschiereiland, Egeïsche eilanden (Kreta, Cycladen etc.), Griekse kolonies
(Klein- Azië maar evenzeer Magna Graecia) --> Mediterrane Wereld
Geografie: Romeinse Wereld
Verschillen: Veel uitgebreider rijk dan de Grieken
--> Imperium onder Trajanus 117 n.Chr.: ‘imperium sine fine’ - rijk
zonder grenzen, de maximale grootte van het Romeinse rijk
Veel ruimer dan Mediterrane Wereld --> let op in deze lessen wel de
nadruk
Veel veroveringen, geen link meer met de Mediterrane wereld, tot in
Mesopotamië werden veroveringen gedaan
1
,Griekenland & Rome 2022-2023
Term: Pan-Mediterranean: de impressie dat er 1
gemeenschappelijke beschaving was tussen Griekenland en Rome
--> dit is een fabel;
o Ze delen de mediterraanse zee wel maar er is meer
variatie dan men denkt
o Er is een geconnecteerde geschiedenis en culturele
ontwikkelingen --> dit geeft het beeld van een
ééngemaakte mediteraanse wereld maar het is een
lappendeken van verschillende landschappen.
o --> Karakteristiek is juist de enorme variatie aan landschappen in beperkte ruimte, zelf
binnen de landen zelf (zie later)
o --> Geen homogene reacties op gelijkaardige omgevingsprocessen of gelijkaardige
economische strategieën
o Verschilt in tijd en ruimte
De Mediterrane zee
Kern van de Mediterrane wereld
Deze zee heeft een eigenheid, een eigen karakter ten opzichte van de
andere zeeën, het zorgde voor een éénheid
o 38 miljoen jaar geleden verbroken van de Oostelijke Oceanen van
toen
o Kern van Mediterrane Wereld (Mare Nostrum – Rom.)
o Minstens even belangrijk als het omliggende land
o Zorgt niet voor verscheidenheid maar eerder voor eenheid
o Snelweg van deze beschavingen diende voor: Reizen, handel, visvangst, communicatie
etc.
o Men kon meer dan 27 zeeën onderscheiden binnen de Mediterrane Zee gekend in de oudheid
o Minimale getijden, er zijn in deze zee geen getijen door de kleine opening naar de Oostelijke zee
o Had invloed op locatiekeuze van nederzettingen, havens, ankerplaatsen, ...
o Dynamisch landschap
o Progradatie <-> retrogradatie van kustlijn, kustlijn trekt terug
o Zeespiegelveranderingen
In het archeologisch bestand zien we dat er zeeafzettingen zijn geweest en dat we de zee zien
terugtrekken doorheen de tijd en dat de nederzettingen deze terugktrekking hebben gevolgd:
o Single period nederzettingen volgen de veranderende kustlijn
o Dimini: Neolithische site, 8 km van de kust vandaag
o Tijdens de Bronstijd kustlijn 2 km verplaatst, Petromagoula aan de kust toen
o Multi-period nederzettingen op hoge altitude
o Blijvende relatie met de zee
o De zee zorgt voor beperkte temperatuurschommelingen; warm & droog in de zomer en mild
in de winter --> heeft invloed op de levenswijze en dus ook op de materiële cultuur
2
,Griekenland & Rome 2022-2023
Impact klimaat levenswijze en dus ook op de materiële cultuur:
− Veel activiteiten vinden buiten plaats, veel open gebouwen;
o Theaters & stadiums zonder daken
o Tempels met buitenaltaren
o Open marktplaatsen
o Open courtyards
o Spelen met het licht --> esthetisch aspect
− Klimaat was niet uniform doorheen de tijd, veel schommelingen
o 2e eeuw v.C – 2e eeuw n.C.: Gunstig klimaat--> deze kwam overeen met de periodes
waar stabiliteit en groei was (Roman Optimum)
o Periodes van crisis na 3e eeuw n.C. kwamen overeen met de klimaatsverandering
Mediterrane wereld = Tectonisch landschap: heel heuvelachtig gebied
o Grenszones van de Arabische, Afrikaanse en Eurasische en
Iberische plaat
--> plooiingsgebergtes, actieve vulkanen en seismische activiteit
--> Geologisch complex
--> Economisch waardevol
o Heel geologisch complex gebied, veel mineralen --> dus
economisch waardevol, veel ertsen aanwezig
o We zien veel aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en tsunami’s terug in het archeologisch
bestand --> we hebben hier archeologisch bewijs van + geschreven bronnen zoals Plinius de
oude
o Zorgt voor veel gebergtes: enorme topografische variatie en plooiingsgebergtes
Voordelen tektonisch landschap:
− Vruchtbaar land
− Rijk aan grondstoffen en mineralen
− Thermale bronnen
− Heiligdommen connotatie, bergtoppen en thermen worden gebruikt voor religie
o Bv Delphi
Bekendste aardbeving: De Vesuvius 79 n.C. Pompeï
Geschreven bronnen van Plinius de Jongere die beschrijft wat er gebeurde
--> voor archeologen een godsgeschenk:
− 1 vd best bewaarde sites
− Geeft gedetailleerd weer hoe zo een romeinse stad leefde --> Pompeï en Heculaneum
bedolven onder de lave en as --> enorm goed geconserveerd
− Het geeft een momentopname weer van het leven van toen, archeologisch heel waardevol
Nadeel: opgravingen sinds de 19e eeuw door Winckelman, technieken van toen waren niet goed,
opgravingen waren puur om collecties te vullen: Antiquarisme
Ontginning:
o Belangrijke bijdrage aan de economie
o We zien dat bepaalde samenlevingen aan kolonisatie doen en gebieden veroveren om lokale
grondstoffen te verkrijgen die dan op zijn beurt belangrijk waren voor de handelsnetwerken
3
, Griekenland & Rome 2022-2023
o Enorm extensieve ontginning
Griekenland
o 80% gedomineerd door heuvels en bergen -> Sterk wisselend reliëf
o Weinig gebieden waar aan landbouw kan worden gedaan door de
vele gebergtes + moeilijke grond --> heeft invloed op de activiteiten
die plaatsvinden
o Wel metalen
o De Cycladische eilanden zijn rijk aan marmer, obsidiaan, metaal, …
--> drijfveer voor handel en kolonies voor toegang tot ertsen en andere
grondstoffen van andere gebieden
Italië
o Sterk wisselend reliëf
o Grote vlakten in het Noorden waar aan agricultuur gedaan werd
o Vulkanische grond die vruchtbaar was
o Vele natuurlijke grondstoffen
Beschikbare bronnen
Enorm veel geschreven bronnen vanaf deze periode over de materiële cultuur
o Griekse wereld: weinig bronnen met rechtstreekse vermeldingen over de materiële cultuur
--> weinig bronnen met rechtstreekse vermeldingen over materiële cultuur
--> wel veel indirecte informatie (bvb. Ilias en Oddysea of Pausanias: reisverslag) die
vele eeuwen later zijn geschreven
o Romeinse Wereld: verschillende handboeken gekend (meer dan de Griekse wereld)
− bv. Vitruvius ‘De Architectura’ waarin hij uitlegt hoe bv een zuil er moet uitzien
o We zijn veel afhankelijk van archeologisch onderzoek
− Artefacten
− Architectuur
− Nederzettingsopbouw
− Nederzettingsystemen
o Overgebleven opstaande resten
Herontdekking van de oudheid
o Veel antieke gebouwen steeds zichtbaar gebleven (bv. Parthenon en Pantheon) en
geïncorporeerd in middeleeuwse stadsweefsel of herbruikt als spolia
o Na de Middeleeuwen hernieuwde en systematische interesse in de oudheid en hun beschaving
o 15de-18de eeuw --> hernieuwde en systematische interesse in de oudheid
− Renaissance
− Contrasteerde met de ME
o Object gericht
− Terugvinden en tentoonstellingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ansoclaeys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen