Hoofdstuk 6 – Conditioneren en leren
Leren
Relatief permanente verandering in gedrag of kennis ten gevolge van ervaring.
Relatief permanent
• Omdat we niet alles onthouden wat we geleerd hebben.
Door leren ontstaat nieuw gedrag
• Mensen en dieren leren veel dingen op basis van dezelfde principes
o Mensen en dieren:
▪ Ervaring
▪ Genetische achtergrond
▪ Motivatie
• Dierproeven (ethische bezwaren)
o Mensen alleen
▪ Door gesproken en geschreven vorm van communicatie
▪ Door na te denken over gebeurtenissen
We bespreken drie vormen van leren die zowel bij mensen als dieren voorkomen:
• KLASSIEKE CONDITIONERING
• OPERANTE CONDITIONERING
• OBSERVEREND LEREN
Zeer eenvoudig mechanisme maar breed toepasbaar
6.1 Klassieke conditionering
Zeer eenvoudig mechanisme maar breed toepasbaar
6.1.1 De inzichten van Ivan Pavlov
Pavloviaanse conditionering
• Nobelprijs fysiologie en geneeskunde
Processen in spijsverteringsorganen continu registreren
• Verandering secretie spijsverteringssappen
• Veel processen worden reflexmatig gelokt
o Voorbeeld: Als voedsel in maag
▪ Direct sappen afgescheiden
• Psychische Reflex = Al sappen afgescheiden voor het voedsel orgaan bereikt
• Veroorzaakt door voedselstimuli op een afstand van het dier
Methode:
• Natuurwetenschappelijke aanpak: gecontroleerde omgeving
• Afhankelijke variabele (respons): speeksel
• Toevallige ontdekking: bel (bij binnenkomst persoon) + voedsel → permanente
gedragswijziging: speeksel bij horen van bel in plaats van zien voedsel →
leerproces
Geen subjectief gestuurd gedrag → wetenschappelijke studie
1
, Toelichting figuur
• NS = heeft niets met kwijlen te maken
OS komt op gang door NS → wordt een CS
6.1.2 Kenmerken van klassieke conditionering
Verwerving
Proces waardoor een geconditioneerde stimulus een geconditioneerde reactie uitlokt.
• Meerdere associaties tussen neutrale stimulus (die CS wordt) en OSS
EXPERIMENT:
• OS → blazen in oog pp
• OR → knipperen
• NS → belletje
Extinctie
Als CS zonder OS de CR doet dalen
Bel zonder hondenbrokken → na een tijd minder kwijl
• Niet vergeten
o Tijdelijk spontaan herstel (behandeling van fobieën)
o Zeer snelle nieuwe verwerving CS →CR
▪ Nieuwe relatie onderdrukt CS → CR
Stimulusgeneralisatie
Als CS → CR en CS’ → CR (een ander belletje gebruiken)
• Evolutionair belangrijk: preventie gevaar
• Niet absoluut: stimulusdiscriminatie → bang van een tijger betekent niet dat
je bang bent van alle andere dieren
6.1.3 Problemen met de behavioristische interpretatie
Behavioristen: leren = nieuwe S-R verbinding creëren
• 1e toepassing klassieke conditionering op mensen → Little Albert (Watson)
• S-R associaties – tussenin blackbox
o Blind principe van contiguïteit: CS paar seconden voor OS
• Smaakaversie (afkeer van een bepaald voedsel of drank door misselijkheid)
o Zelfs wanneer misselijkheid niet door eten komt (wordt door hersenen
toch samen geassocieerd)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniempjexd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.