HOOFDSTUK 1: INLEIDING + VEROUDERING
Pathologische fysiologie: = wetenschappelijke basis van verschijnsel ziekte
à functioneren lichaam/delen bij ziektetoestanden
Pathologisch:
- Alle waarden die effect hebben op levensverwachting à mortaliteit ↗
- Waarden: morbiditeit meebrengen à levenskwaliteit ↘
Vb: - opstapeling Phe bij kinderen: vertraagde ontwikkeling & lager IQ
- diastolische bloeddruk (= onderdruk) > 90: kans op hart- & vaatziekten ↗
à omgevingsfactoren/genetische aanleg: inspelen op mortaliteit & morbiditeit
Vb: - gigantisme (= acromegalie): ongeremde secretie groeihormoon
ZIEKTE = elke abnormale/pathologische activiteit in organisme
- Roken: risico op kanker ↗↗
- Alcohol + roken: risico op larynxkanker ↗↗↗↗
- Acetominophen: (= paracetamol) alcohol: inductie CYP2E1 à ↗ reactieve metabolieten
95% 5%
Onschadelijk maken Gemetaboliseerd door CYP2E1
à verwijderen via urine
= niet toxisch Vorming NAPQ
(= N-acetyl-P-benzoquinone)
= hoog reactief metaboliet
Neutralisatie door glutathion NAPQ bindt aan lever à necrose
- Cocaïne: bindt postsynaptisch aan dopaminereceptoren
à dopaine niet opgenomen: blijft circuleren à euforisch gevoel
à verhoogde blootstelling: paranoïa/hypertermie
à minder adrenaline & noradrenaline opgenomen: meer receptor binden
à hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, …
- Ioniseerbare stralen: direct schade aan DNA
à indirect: vorming vrije radicalen à reageren met DNA
à lichaam: enzymen die sommige schade kunnen herstellen
à ernstige/irreversibele schade: lichaam cellen in apoptose laten gaan
, Lichaam: eerst proberen adapteren aan schade
à hypertensie: hart veel harder pompen
à spier wordt dikker, ruimte voor bloed wordt kleiner
à hart verliest slagvolume
à patiënt riskeert hartfalen
TERREIN:
- Trisomie 21 (= syndroom van Down) à extra chromosoom: problemen
- Genetica:
o geslacht: hemofilie (factor VIII) (= bloedstollingsfactor)
à enkel bij : productie geregeld door gen op X-chromosoom
à : kunnen drager zijn hebben 2de X-chromosoom ter compensatie
o HLA systeem
= systeem dat duidelijk maakt aan ons lichaam welke cellen tot ons lichaam behoren
à bepaalde HLA codes: risico op diabetes type 1 ↗
à eiwitten anders aangeboden aan immuunsysteem
à lichaam: eigen 𝛽-cellen afbreken
o Voeding: vitamine C
à tekort: scheurbuik bloedingen in buik, verzwakking bot, …
Veroudering: normale, tijdsafhankelijke, algemene ↘ fysiologische functies organisme
à ≠ van orgaan tot orgaan
à traag: reserves ↘ in normale omstandigheden niets merken: enkel bij belasting
Evolutie: beperkingen in normale omstandigheden
à behoud homeostase moeilijker: ↗ kwetsbaarheid & ↘ weerstand tegen over stressoren
Frailty minder goede immunologische respons
à meer vatbaar voor infecties & meer gevolgen bij infecties
Normaal ↔ ziekte à heterogeniteit: ≠ implicaties & gevolgen voor ≠ individuen
à biologische leeftijd (80 jaar eruit zien, 65 jaar zijn)
Senescentia: degeneratieve veranderingen die gepaard gaan met veroudering
à vaak , ook neutraal (kaal, rimpels, krom lopen, … = zichtbare dingen)
Implicaties: à heterogeniteit à subjectieve ervaring
à aanpassen referentiewaarden à maatschappelijk & sociaal
,Afname lichaamsfuncties ifv. Leeftijd:
Frailty:
à ≠ van persoon tot persoon
à afhankelijk van genetica,
omgevingsfactoren & epigenetica
à invloed activiteit & voeding: reserves
niet gebruiken; reserves sneller kwijt zijn
Overlijdens
Oorzaken:
à hart- & vaatziekten
à kanker
à ziekten van ademhalingsorganen
à zelfdoding
Levensverwachting:
Blijft ↗ op elke leeftijd
à genderkloof: kans op sterven > ;
geslachtshormonen
(testosteron-storm: minder risico-
vermijdend)
, Oorzaken veroudering
DOEL: - kanker: lichaam constant celhopen vormen
à veroudering: cellen tegenhouden om te delen beschermen tegen kanker
à andere verouderingsprocessen stimuleren kanker
- littekenweefsel wordt bevordert
- type 2 diabetes, atherosclerose, Alzheimer ànadelig
- immunosenescence: gevoeliger voor indringers à nadelig
THEORIE 1: genetisch
Hayflick Limit: lichaam heeft limiet voor hoeveel cel kan verdubbelen
à rimpels: geen nieuwe cellen aangemaakt die huid even elastisch houden
Telomeren: uiteinde chromosomen
- Adulte stamcellen: bron ≠ gedifferentieerde cellen
à kunnen blijven delen: lichaam jong houden
- Bij ouder worden: stamcellen verliezen capaciteit
à niet alle oude cellen worden vervangen
à telomeerlengte: korter bij oudere cellen
- Telomeerlengte proberen te behouden: telomeer moet bij elke deling nauwkeurig mee
overgeschreven worden
à door telomerase
- Bij elke deling: stukje telomeer verloren
à somatische cellen: heel snel
à stamcellen: trager
à kiemcellen: bijna niet
- Verkorten telomeren: functie weefsel, orgaan ↘
à gaten in celstructuren: verlies haar, pigmentatie, …
Progeria: heel snel verouderen
- Hutchinson-Gilford syndroom
- Syndroom van Werner
- Cockayen syndroom
à overerving: autosomaal recessief
à ↘ in mitotische activiteit, DNA synthese & efficaciteit van DNA herstel
THEORIE 2: cellulair
Genetica verklaart niet alles:
à telomeerhypothese: geen verklaring voor niet-delende cellen
à getransplanteerde huid muizen: overleeft langer dan originele donormuis (belang van omgeving)
à veel celen accumuleren met oudere leeftijd pigment lipofuscine
Turnover eiwitten
Membraanbeschadiging à bij ouder worden: cholesterol stapelen in membraan
à flippen eiwitten: moeilijker
THEORIE 3: orgaan gebaseerd
Immunologische theorieën: - ↘ in efficiëntie van celgemedieerde & humorale immuniteit
- ↗ in productie auto-antilichamen (= atrofie thymus)
- ↗ incidentie & voorkomen auto-immuunziekten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper biochemiestudent1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,79. Je zit daarna nergens aan vast.